ELIA owoto ki i Nota Kulu me Jordan. En obedo ka wot pi cabit mapol, kun woto dok tung kumalo nia ki i te Got Koreb. I kare ma oo i Icrael, en oneno alokaloka mapol ma tye ka timme. Adwogi marac ma obino pi two piny-nyi onongo dong ocako rweny woko. Kot ocako cwer, ma oweko lupur gucako puro potigi. Oromo bedo ni lanebi-ni onongo kwe cwiny mo olo to me nenone ni lobo tye ka doko ber, ento en onongo paro pi jo Icrael makato gin mo keken. Gin onongo pe gitye maber i yo me cwiny. Luicrael mapol onongo pud gitye ka woro Baal, dok Elia onongo tye ki tic matek me atima. *

I kabedo mo macok ki gang me Abel-mekola, Elia oneno poto mo madit adada ma kitye ka purone. Twoni pur 24 ma kitweyogi ki aryo aryo aye onongo gitye ka puro poto man kun giywayo kweri dyang 12. Elia onongo tye ka yenyo ngat ma tye ki kweri dyang me apar wiye aryone-ni. Ngat meno aye Elica, dano ma Jehovah oyero me leyo ka tyen Elia. Elia onongo kong obedo ki par ni edong kene macalo latic ma lagen bot Lubanga, pi meno en obedo ki miti madit me rwatte ki Elica.​—1 Luker 18:22; 19:14-19.

Tika cwiny Elia onongo tye nucu nucu ma lubbe ki miyo but mot me ticce, nyo ni gwok nino mo kibileyo kakare woko? Pe wangeyo; dok pe watwero wacone ni tam ma kit magi pe gubino i wiye. Ki lok ada, en obedo “dano ma kite cal kwedwa.” (Yakobo 5:17) Kadi bed kumeno, Baibul waco ni: “Elia okato ki ka ngete, obolo bongone i kome.” (1 Luker 19:19) Bongo pa Elia​—ma nen calo obedo laa romo nyo laa dyel-li​—onongo en ruko i wi bongo mukene dok onongo nyuto ni Jehovah aye ocimme. Bolo bongone i kom Elica onongo nyuto gin mo ma pire tek adada. Elia owinyo dog Jehovah ci ocimo Elica me leyo kakare. Elia ogeno Lubangane dok owinyo doge.

Elica onongo tye atera me konyo Elia, ma onongo mwakane dit loyo mege-ni. Elica onongo pe bileyo kaka Elia cutcut. Ma ka meno, en otiyo kacel ki Elia kun konye pi mwaki ma romo abicel, mumiyo lacen kicako lwonge ni ngat “ma yam liyo pii i cing Elia-nu.” (2 Luker 3:11) Pud dong ocuko cwiny Elia ya me bedo ki lakony kore makwiri! Co aryo-ni gudoko um ki wang. Kit macalo gubedo ka cuko cwinygi kekengi-ni, man okonyogi me medde ki ciro tim maraco kadi bed ni onongo onya adada i kin piny. Kabaka Akab aye tutwalle onongo tye ka medde ameda ki timo jami maraco.

Tika dong kiteri i yo marac? I lobo man pa Catan-ni, pol pa wan kiterowa i yo marac. Ento, nongo larem ma maro Lubanga twero konyi me cirone. Itwero bene pwonyo jami mapol ki i niye pa Elia ka kitye ka teri i yo marac.

Elia gin ki Elica gutiyo matek me konyo dano i yo me cwiny. Oromo bedo ni gin aye gubedo ka pwonyo lunebi mukene, ma nen calo onongo gitye  i gurup ki gurup. Ento lacen, Jehovah omiyo Elia tic mukene manyen: “A malo, icit irwatte ki Akab kabaka me Icrael.” (1 Luker 21:18) Gin ango ma Akab otimo?

Akab obedo dano mungak ki i woro me ada, dok onongo tye kabaka marac loyo ma Luicrael gubedo kwede nio wa i kare meno. Akab onyomo Jejebel, mumiyo en kacel ki Luicrael mapol gucako woro Baal. (1 Luker 16:31-33) Woro Baal onongo kwako kwero teko me nywal, tim kwele, ki dong tyero nyo yalo lutino. Medo i kom meno, Akab pe owinyo dog Jehovah i kare ma owacce ni onek Kabaka me Ciria, Ben-adad. Miti me cente aye oweko Akab pe oneko kabaka me Ciria. (1 Luker, cura 20) Cwiny me woro, miti me jami, kacel ki tim gero pa Akab gin ki dakone Jejebel onya adada.

Akab onongo tye ki gang kal i Camaria dok onongo dit adada! En bene onongo tye ki gang kal mukene i Jejreel, ma tye kilomita ma romo 37 nia ki i Camaria. Poto olok mo onongo tye macok ki gang kal me Jejreel. Akab onongo tye ki miti madit i kom lobo meno, ma obedo pa Nabot-ti. Akab olwonge ci openye ni ewil poto olokke nyo gilok ki poto olok mukene. Ento Nabot owacce ni: “Pe twerre; Rwot [Jehovah] pe twero ye ni ami lobo pa kwariwa boti.” (1 Luker 21:3) Nabot mono onongo oding ma pe winyo lok nyo wiye pe tiyo? Dano mapol dong gubedo ki tam ma kit meno. Ki lok ada, en onongo tye ka lubo Cik pa Jehovah, ma onongo pe ye ni Luicrael gucat matwal lobo ma gulako ki bot kwarigi. (Lulevi 25:23-28) Ki bot Nabot, onongo pe twere me turo Cik pa Jehovah. En onyuto niye kacel ki tekcwiny, pien en onongo ngeyo ni kwero lubo lok pa Akab biketo kwone ka mading.

Ki tungcel, Akab pe otamo i kom Cik pa Jehovah. En odok paco ki “kiniga, ma wange oballe woko” pien mitine pe ocobbe. Wakwano ni: “Obuto piny wi kitandane kun oloko wange neno woko, pe ocamo cam mo bene.” (1 Luker 21:4) I kare ma Jejebel oneno cwiny cware tye ka wang kun timme calo latin, en ogoyo pulan oyotoyot wek Akab onong gin ma en tye ka mitone-ni​—ki dok me neko jo me ot ma kitgi atir.

Pe twere me bedo labongo ur i nge kwano lok i kom pulan marac tutwal ma Jejebel onongo tye kwede-ni. Daker Jejebel onongo ngeyo Cik pa Lubanga ma wacci lucaden aryo mitte wek ngat moni olo kop. (Nwoyo Cik 19:15) Pi meno Jejebel ocoyo waraga ki nying Akab, kun wacci ludito kacel ki ludongo me Jejreel guyeny co mogo ma giromo kelo lok i kom Nabot​—ni en oyeto Lubanga, ma weko kineke woko. Meno aye gin mutimme. Jo aryo “a kitegi reco” gukelo lok goba i kom Nabot, mumiyo kicele ki got ci kineke woko. Pe meno keken​—kadi wa lutino awobe pa Nabot bene kinekogi woko! * (1 Luker 21:5-14, Baibul me leb Lango; Lulevi 24:16; 2 Luker 9:26) Akab  oweko Jejebel otere macalo co mak ayang, kun weko dakone timo gin mo keken calo neko jo ma pe gubalo.

Tam kong i kom kit ma Elia owinyo kwede i kare ma Jehovah oyaro bote ka maleng gin ma kabaka gin ki daker-re gutimo. Cwero cwinywa adada ka waneno jo maraco giuno jo ma balgi pe. (Jabuli 73:3-5, 12, 13) Pol kare waneno kit ma kitero kwede dano i yo marac adada​—i kine mukene jo ma giwacci gin luwang Lubanga aye gitimo man. Kadi bed kumeno, pud watwero nongo cuko cwiny ki i gin man wakwano-ni. Baibul poyo wiwa ni pe tye gin mo mukanne ki bot Jehovah. En neno jami ducu. (Jo Ibru 4:13) Ento en timo gin ango ma lubbe ki jami maraco ma en neno gitimme-ni?

Jehovah ooro Elia bot Akab. Lubanga owaco atir ni: “En tye i poto olok pa Nabot.” (1 Luker 21:18) I kare ma Jejebel owaco bot Akab ni poto olok-ki dong mege, en oa malo niwic ci ocito ka gamone woko cut. En pe otamo matwal ni Jehovah tye ka nene. Tam kong kit ma cwinye onongo yom kwede i poto olok-ki, kun goyo i wiye kit ma ebiyubo poto meno doko mamwonya adada. Ento, Elia otuc atura! Wang Akab ma onongo nyuto yomcwiny-nyi otugi lokke cut pi akemo kacel ki keccwiny, ci owaco ni: “In dong inonga bo, in lamerokka-ni?”​—1 Luker 21:20.

Lok pa Akab onyuto peko aryo. Mukwongo, i kare ma en owaco bot Elia ni “in dong inonga,” Akab onyuto ni en wange oto woko i yo me cwiny. Jehovah onongo dong ‘ononge’ wacon. En oneno ka Akab timo bal akaka kun bene nongo mit pa gin marac ma Jejebel otimo-ni. Lubanga oneno cwiny Akab ci onongo ni en maro jami me kom makato cwiny me kica, nyo ngolo kop atir. Me aryo, i kare ma en owaco bot Elia ni “in lamerokka-ni,” Akab onyuto ni edag dano ma obedo larem Lubanga Jehovah dok ma onongo romo konye me weko yone marac-ci.

Watwero nongo pwony ma pigi tego ki i kom bal pa Akab-bi. Wiwa myero pe owil ni Lubanga Jehovah neno jami ducu. Macalo Wego ma lamar, en ngeyo ka wangak woko ki i yo matir, dok tye ki miti madit ni walok kitwa. Me konyowa, en pol kare tiyo ki lureme​—jo ma lugen, macalo Elia, gitero lok pa Lubanga bot dano. Pud dong obedo  bal madit ya ka watero lurem Lubanga macalo lumonewa!​—Jabuli 141:5.

Go kong Elia ka gamo dog Akab ni: “An dong anongi.” En onongo ngeyo nga ma Akab obedo​—lakwo, laneko, ki dok ngat ma ojemo i kom Lubanga Jehovah. En pud dong onyuto tekcwiny madit ya me kemme ki laco meno ma kite rac-ci! I ngeye, Elia otito kop ma Lubanga ongolo i wi Akab. Jehovah onongo ngeyo gin ma tye ka timme​—jami maraco ocakke ki i ot pa Akab dok onya wa bot jo mukene. Pi meno, Elia otito bot Akab ni Lubanga omoko tamme me jwero ker-re woko kun ‘yweye woko liweng.’ Jejebel bene onongo kibingolo kop i wiye.​—1 Luker 21:20-26.

Elia pe otamo ni jo maraco ka gutimo bal ci lokke dong ling, pe kipwodogi. Man aye tam ma dano gitye kwede kare-ni. Pwony ma wanongo ki i lok man ma i Baibul-li poyo wiwa ni Lubanga Jehovah pe neno gin ma tye ka timme anena ento bene bingolo kop i kom lutim maraco i kare ma en oyero. Lokke miniwa gen ni kare bibino ma en bigiko tim maraco matwal! (Jabuli 37:10, 11) Ento, iromo penye kekeni ni: ‘Tika Lubanga ngolo kop me pwodo dano keken? Tika en bene nyuto cwiny me kica?’

Elia nen calo obedo ki ur madit me neno kit ma Akab odok kwede i kom kop ma Lubanga ongolo i wiye. Baibul wacciwa ni: “Ka Akab owinyo lok meno, ci oyeco bongine woko, oruko bongo cola cut i kome, obedo ka wot ma kome odem woko.” (1 Luker 21:27) Tika Akab onongo tye ka ngut i kom balle?

Waromo wacone ni Akab olo to otimo alokaloka mogo mabeco i kwone. Akab onongo tye ka mwolle​—gin ma dano ma lawaka nyo kite rac nongo ni timone tek. Ento ngut ki cwinywa ducu kwako gin ango? Nen kong labol pa kabaka Manace ma nen calo kite onongo rac adada kato pa Akab. I kare ma Jehovah opwodo Manace, en mwolle kene ci obako doge bot Jehovah wek okonye. Ento, en otimo gin mukene bene. En oloko kwone kun jwero cal jok-gu ki i ot pa Jehovah, ci otute matek me tic pi Jehovah ki dok ocuko cwiny jo Juda me lubo lanene. (2 Tekwaro 33:1-17) Tika Akab bene otimo gin ma kit meno? Pe wacel.

Jehovah tika oneno cwercwiny meno ma Akab onyuto ka maleng-ngi? Jehovah owaco bot Elia ni: “In mono ineno kit ma Akab obedo kwede ka mwolle i nyima? Pien en dong omwolle kene i nyima, pe abikelo can i karene kikome; ento i kare pa wode aye abikelo can i kom jo me ode.” (1 Luker 21:29) Tika Jehovah otimo kica bot Akab? Pe. Lubanga timo kica bot jo ma gingut ki cwinygi ducu. (Ejekiel 33:14-16) Ento, kit macalo Akab onyuto cwer cwiny mo olo to pi balle-ni, Jehovah bene onyute olo kica mo manok. Akab onongo pe bineno kit ma kibityeko kwede jo me ode.

Kadi bed kumeno, Jehovah pe oloko tamme ma lubbe ki kop ma en ongolo wi Akab. Lacen, Jehovah oleyo tam kacel ki lumalaikane me nongo yo maber loyo me bito Akab wek ocit oto woko i dog lweny. I nge kare manok, Jehovah ongolo kop i wi Akab. Ret ma Akab onongo i dog lweny omiyo remone ocwer nio ka oto i gadigadine. Baibul bene medo ni: I kare ma kilwoko gadigadi pa Akab, ci gwogi gunango remone. Lok pa Jehovah ma Elia otito bot Akab ocobbe kakare i wang dano mapol: “I kabedo ka ma gwogi gunango iye remo pa Nabot, en aye in bene gwogi binango iye remoni.”​—1 Luker 21:19; 22:19-22, 34-38.

To pa Akab opoyo wi Elia, Elica, ki dong jo ducu ma gin lugen i kin jo pa Lubanga, ni Jehovah wiye pe owil i kom tekcwiny kacel ki niye pa Nabot. Lubanga ma ngolo kop atir-ri wang ma opwodo jo maraco, kadi bed ni otero kare manok nyo malac. Medo i kom meno, en timo kica ka onongo ni pore. (Wel 14:18) Man obedo pwony ma pire tek adada bot Elia, ma ociro pi mwaki mapol jami maraco ma obedo ka timme i te loc pa kabaka meno ma kite rac-ci! Tika dong kiteri i yo marac? Tika itye ki miti madit me neno ka Lubanga ngolo kop atir? Bibedo ber ka ilubo lanen me niye pa Elia. En otiyo kacel ki Elica kun medde ki tito lok pa Lubanga dok odiyo cwinye kadi bed kitere i yo marac!