Nyɔnuɖɛ Ciwo Yí Kuso Mɛsia Lɔ Nu Dasɛ Mɔ Yesu Yí Nyi Mɛsia Lɔa?
Ðoŋci ci Bibla na
Ɛɛ. Hwenu Yesu le nyigban jiɔ, ena enyɔnuɖɛ sugbɔ ciwo yí kuso “Mɛsia Amɛkplɔtɔ lɔ” ci yí nyi “Hwlɛngantɔ nɔ xexe lɔ” nu vamɛ. (Daniɛli 9:25; 1 Ʒan 4:14) Le Yesu ku godu can ɔ, ékpɔtɔ na enyɔnuɖɛ ciwo yí kuso Mɛsia lɔ nu vavamɛ.—Ehajiji Wema 110:1; Edɔwawawo 2:34-36.
“Mɛsia” gɔnmɛ ɖe?
Ebre nyɔgbe Ma·shiʹach (Mɛsia) koɖo Grɛki nyɔgbe Khri·stos (Kristo) gɔnmɛ yí nyi “Amɛshiaminɔ.” Ci ele ahan ɔ, “Yesu Kristo” gɔnmɛ yi nyi “Yesu, Amɛshiaminɔ lɔ,” alo “Yesu, Mɛsia lɔ.”
Le Bibla hwenuwoɔ, nɔ woashi ami nɔ mɛ ɖeɔ, wokunɔ ami kɔ ɖo eta ni keŋ asɔ ɖo acɛ tɔxu vevi ɖe. (1 Ese Wema 8:12; 1 Samiɛli 16:13) Mawu yí ɖo Yesu yí enyi Mɛsia—ci yí nyi acɛ tɔxu gangan ɖeka. (Edɔwawawo 2:36) Ele ahan gan, denyi ami yí Mawu sɔ shi ami nɔ Yesu o, vɔ gbɔngbɔn kɔkɔɛ yí esɔ shi ami ni.—Matie 3:16.
Amɛ sugbɔ atɛnŋ anyi Mɛsia lɔa?
Oo. Jeshidu le agbetɔwo lɔviwo nu, vɔ mɛɖe tɔ desɔnɔ koɖo yi kpena tɔ o; eyi mɛɖe datɛnŋ azan yitɔ do mɛbu tɔ dumɛ o. Ahanke mɛ kuɖeka ji yí Bibla mɛ nyɔnuɖɛ ciwo yí kuso Mɛsia alo Kristo lɔ nu ɖo avamɛ do nɛ. Eyi taɖo Bibla kanxle mì mɔ, ‘ŋsukantɔwo avava yí anu mɔ yewo yí nyi Kristo lɔ alo yewo yí nyi Mawu ŋɛdotɔwo yí ale jeshidu ganganwo koɖo enudanŋdowo ɖekɔ ti. Keke nɔ wokpe jiɔ, woaflu amɛ ciwo Mawu can hɛnnɛ.’—Matie 24:24, EZOÐUÐU YOYU WEMA.
Hɔntɔn Mɛsia lɔ ava kea?
Oo. Bibla nu ɖɛ mɔ Mɛsia lɔ anyi Izraɛli Fyɔ Davidi jijimɛvi. (Ehajiji Wema 89:3, 4) Ele ahan gan, Ʒuifuwo jijimɛ wema ciwo mɛ woŋwlɛ wowo tɔgbiwo ŋkɔwo do keke va ɖo Davidi ji bu. Ele shigbe mɔ, hwenu Rɔmatɔwo vagban Ʒeruzalɛmu le exwe 70 K.H. a yí wodahɛn wema lɔwo hannɛ. So ganɔmɛɔ, mɛɖe datɛnŋ adasɛ mɔ yeso Efyɔ Davidi xomu mɛ o. Vɔ, ci jijimɛ wema lɔwo li le Yesu hwenu yí enu mɔ yenyi Davidi jijimɛviɔ, yi ketɔnɔwo can dekpe ji yí dasɛ mɔ ŋsu yɛkan o.—Matie 22:41-46.
Bibla mɛ nyɔnuɖɛ nɛni yí kuso Mɛsia lɔ nuɔ?
Mìdasɛnŋ anu enyɔnuɖɛ nɛni teŋ yí kuso Mɛsia lɔ nu o. Le kpɔwɛ mɛ, lé mɛɖe ahlɛn enyɔnuɖɛ ciwo yí kuso Mɛsia lɔ nu do atɛnŋ ato akpo nɔ lé mɛbu ahlɛn wo do. Ezai 53:2-7 nu enyɔnuɖɛ vovovowo so Mɛsia lɔ nu. Mɛɖewo tɛnŋ sɔɛ mɔ kpukpui cɛ mɛ nyɔwo nyi enyɔnuɖɛ ɖeka, vɔ mɛbuwo asɔɛ mɔ enyɔnuɖɛ vovovowo yí wonyi.
Nyɔnuɖɛ ciwo yí kuso Mɛsia nu vamɛ to Yesu ji
Enyɔnuɖɛ |
Fini ele |
Yi mɛvava |
---|---|---|
Abraxamu jijimɛvi |
||
Abraxamu vi Izaki jijimɛvi |
||
Woaji le Izraɛli kɔta ci yí nyi Ʒuda mɛ |
||
Aso Efyɔ Davidi xomu mɛ |
||
Cugbejɛ lealɔji yí aji |
||
Woaji le Bɛtɛlɛxɛmu |
||
Woayɔɛ mɔ Emanuɛli b |
||
Woaji do wamɛnɔwo xomu mɛ |
||
Woawu ɖeviwo le yi jiji godu |
||
Woayɔɛ so Eʒipti |
||
Woayɔɛ mɔ Nazarɛtitɔ c |
||
Eŋɛdotɔ ɖeka ava doŋkɔ ni |
||
Woashi ami ni shigbe Mɛsia nɛ le exwe 29 K.H. d |
||
Mawu mɔ yɛ nyi Yeviye |
||
Áɖo ezolelanmɛ do Mawu xwe nu |
||
Ányi eŋɛnywidratɔ |
||
Jugbaja sumɔsumɔdɔ ci awa le Galile anyi klɛnklɛn gangan nɔ amɛwo |
||
Ányi enujiŋwatɔ shigbe Moizi nɛ |
||
Shigbe Moizi nɛɔ, anu Mawu susuwo |
||
Áda edɔ̀ nɔ amɛ sugbɔ |
||
Dadɔn amɛwo susu va yiɖeki ji o |
||
Áse vevi do mɛ ciwo yí kpekpeɛ fun nu |
||
Ádasɛ Mawu jɔjɔɛnyinyi |
||
Ányi Aɖaŋɖetɔ Adodwi |
||
Ádra Yehowa ŋkɔ |
||
Ádo labaluwo |
||
Ányi Ega |
||
Amɛ sugbɔ daxɔɛ ji se o |
||
Ányi ekpe ci nu woaklɛn afɔ do |
||
Amɛwo agbi |
||
Woado ke yi do ŋɖemajɔ ji |
||
Ázɔn esɔkɛtɛ ji aɖo Ʒeruzalɛmu koɖo jijɔxwa |
||
Ðeviwo akanfui |
||
Ava le Yehowa ŋkɔ mɛ |
||
Exlɔ ci ji ekan do asɛ |
||
Woasɛ axɔ gajun 30 e |
||
Yi xlɔwo ashi gbeɖi ɖɛ |
||
Kunuɖetɔ ŋsukantɔwo ado hwɛ yi |
||
Ábɔ nu le ŋmɛ nɔ mɛ ciwo yí do hwɛ yi |
||
Woaɖe tan kɔɖo nu |
||
Woaxo eta ni |
||
Woayɛ koɖo esɔvo bayɛ |
||
Dagbe mɔ woŋgbexo ye o |
||
Acɛkpatɔwo abla nu do nu |
||
Woakan alɔwo koɖo afɔwo ni do aci nu |
||
Woada nu kpɔ yí asɔ ma yi wuwo |
||
Woahlin do nuvɔnwatɔwo mɛ |
||
Woagbali yí azui |
||
Ákpe fun do ta nɔ nuvɔnwatɔwo |
||
Ábu mɔ Mawu gbe ye ɖɛ |
||
Woana vɛn ci wosɔ baka koɖo vinɛgri yi |
||
Shikɔ aci gbɔxwe aku |
||
Ásɔ yi gbɔngbɔn do alɔ mɛ nɔ Mawu |
||
Ásɔ yi gbe na |
||
Ácu tafɛn ci woasɔ ɖe nuvɔn si |
||
Wodaŋɛ yi xuwo o |
||
Woasɔ enu tɔɛ |
||
Woaɖyi do hotɔnɔwo tɔxu |
||
Woafuin so ku |
||
Mɛbu aɖɔli mɛ ci yí sɛ |
||
Ánɔ anyi le Mawu ɖushimɛ |
a Wema ci yí nyi McClintock and Strong’s Cyclopedia nu mɔ: “Kankandoji li mɔ hwenu wogbangban Ʒeruzalɛmu yí wodahɛn Ʒuifuwo kɔtawo koɖo wowo xomuwo jijimɛ wemawo; vɔ denyi le yi godu yɔ o.”
b Ebre nyɔgbe ci yí Emanuɛli gɔnmɛ yí nyi “Mawu li koɖo mì.” Ŋkɔ cɛ dre edɔ ci Yesu awa shigbe Mɛsia nɛ. Ci eva nyigban ji koɖo edɔ ciwo ewa dasɛ mɔ Mawu le koɖo Yi sɛntɔwo.—Luiki 2:27-32; 7:12-16.
c Ewa mɔ wosɔ enyɔgbe “Nazarɛtitɔ” so Ebre nyɔgbe neʹtser mɛ, yi gɔnmɛ yí nyi “acilɔvi.”
d Nɔ akpɔ enumɛɖeɖewo so lé Bibla dasɛ do mɔ exwe 29 K.H. nyi exwe ci mɛ Mɛsia lɔ va leɔ, kpɔ nyɔta ci yí nyi “Alesi Daniel ƒe Nyagblɔɖia Gblɔ Mesia la ƒe Vava Ðii.”
e Enyɔnuɖɛ cɛ le Zakari wema mɛ, gan Bibla ŋwlɛtɔ Matie nu mɔ “enyɔ ci yí enyɔnuɖɛtɔ Ʒeremi nu ɖɛ.” (Matie 27:9) Ewa mɔ hweɖewonuɔ, wosɔ Ʒeremi wema lɔ ɖo tɔtɔmɛ nɔ Enuŋwlɛŋwlɛ lɔwo kpaxwe ci woyɔnɔ mɔ “Enyɔnuɖɛtɔwo” (Luiki 24:44) Ele shigbe mɔ Matie zan “Ʒeremi” yí sɔ dasɛ wema ciwo pleŋ yí le akpaxwe lɔ nɛ. Zakari wema lɔ can le akpaxwe lɔ hɛnnɛ.