Afuɛ 2022, Zuɛn i le 26 su’n sa cinnjin kpa kun juli. Yɛle kɛ Ɲanmiɛn Ndɛ’n—Mɛn Uflɛ Biblu’n fiteli Wawle nun.

Mɛn Uflɛ Biblu’n ti i liɛ ngunmin. Afin i nun ndɛ’n ti nanwlɛ. Ndɛ nga Ɲanmiɛn maan be klɛli’n yɛ ɔ o nun-ɔn. (2 Timote 3:16) ?Ngue ti yɛ ɔ timan kɛ andɛ Biblu onga’m be sa-ɔ? ?Wan mun yɛ be kacili-ɔ? ?Ngue ti yɛ e kwla lafi Mɛn Uflɛ Biblu’n i nun ndɛ’n su-ɔ?

Be flɛ aata dilɛ su like klefuɛ kun kɛ Deklan Ɛzi. Ɔ seli kɛ: “Afuɛ kwlaa nun’n, Biblu’n yɛ ɔ ti fluwa nga sran’m be to be kpa’n be nun klikli’n niɔn.” Sanngɛ ng’ɔ yo kɛnsrɛn kan’n yɛle wie liɛ’n i atɛ yolɛ ti sran wie’m be cinnjin tra kɛ i nun ndɛ’n yo su’n. I wie yɛle kɛ Biblu kun nun’n, be yili ndɛ wie mun. Afin Biblu sɔ’n i yifuɛ’m be waan ndɛ sɔ’m be yo be “ɲrun koun.” Biblu kun ekun nun’n, be kpɛli ndɛ’m be wun. Afin be waan i nun ndɛ’n kwla wɔ e blɛ su sran nga be kanngan Biblu’n nun’n be nun wie’m be safle. I wie yɛle kɛ, kɛ ɔ ko yo naan sran wie’m b’a kwla klo Biblu sɔ’n ti’n, be flɛ Ɲanmiɛn kɛ “Siɛ-Niɛn.”

Like kun mɔ Biblu’n i kacifuɛ’m be yo m’ɔ ti tɛ trɛ i ngba’n, yɛle kɛ be yi Ɲanmiɛn i dunman kpakpa mɔ yɛle Zoova’n. (Biblu’n i su like suanfuɛ wie’m be klɛ dunman sɔ’n kɛ “Yawe.”) Lalafuɛ Biblu’m be nun’n, Ebre nun fluwa mma nnan yɛ be fa klɛ Ɲanmiɛn i dunman’n niɔn. Aniɛn wie’m be nun’n be kacili fluwa mma nnan sɔ’m be kɛ YHWH annzɛ JHVH. Biblu’n i bue nga laa be klɛli i Ebre nun’n a i ngunmin nun’n, dunman sɔ’n wo nun kpɛ kɔe 7.000. (Ezipti Lɔ Tulɛ 3:15; Jue Mun 83:18) I sɔ’n kle kɛ e Yifuɛ’n kunndɛ kpa kɛ i sufuɛ’m be si dunman sɔ’n naan be fa flɛ i!

Sanngɛ lalafuɛ nun’n, Zifu’m be yacili dunman sɔ’n i bolɛ. Afin be bu i kɛ sɛ be bo’n, sa wie ɲán be. Kɛ ɔ cɛli kan’n, be nga be tɔn be wun suɛn kɛ be ti Klisifuɛ’n be wa buli i sɔ akunndan liɛ’n wie. (Sa Nga Be Yoli’n 20:29, 30; 1 Timote 4:1) Andɛ’n, Biblu’n i kacifuɛ sunman be fa “Miɛn” be fa sie i Ɲanmiɛn i dunman’n i osu. Zan 17:6 se kɛ: ‘N yoli maan be sili ɔ dunman’n.’ Andɛ Biblu wie’m be nun’n, ndɛ mma sɔ’n nun’n be kanman “dunman” ndɛ. I wie yɛle kɛ Biblu kun (La Bible du Semeur) nun’n, be seli kɛ: “N yoli maan be sili wɔ.”

Biblu’n i kacifuɛ wie’m be waan be nga be fali “Miɛn” be sieli i Ɲanmiɛn i dunman’n i osu’n be ajalɛ su yɛ be niannin-ɔn. Be wie’m be waan kɛ mɔ be kunndɛ kɛ sran’m be to Biblu kaka be sa nun’n, i ti yɛ be yoli sɔ-ɔ. b Sanngɛ Zezi buli klɔ sran’m be nzuɛn mɔ be saci Ɲanmiɛn wun’n be fɔ. (Matie 15:6) I kpa bɔbɔ, ajalɛ sɔ mɔ be fali’n takaman Biblu’n su. Zezi Klisi bɔbɔ le tɔnndɔnlɛ dunman kpanngban. I wie yɛle “Ɲanmiɛn Ndɛ’n,” ɔ nin “famiɛn’m be Famiɛn.” (Sa Nglo Yilɛ 19:11-16) ?Sanngɛ sɛ be fa tɔnndɔnlɛ dunman sɔ’m be sie i Zezi i dunman kpakpa’n i osu’n, i sɔ’n ti kpa yɛ ɔ o lɛ-ɔ?

Nanwlɛ, Ɲanmiɛn i dunman’n i su ndɛ’n ti cinnjin kpa. Bian kun m’ɔ o Ɛndi’n, m’ɔ si Biblu’n i kacilɛ’n i su ndɛ’n, ɔ kannin Ɲanmiɛn i dunman mɔ be yili i Biblu’n nun’n i su ndɛ seli kɛ: “Ɲanmiɛn i tɔnndɔnlɛ dunman’n timan Ɛndu’m be cinnjin. Like ng’ɔ ti be cinnjin’n yɛle Ɲanmiɛn i dunman kpakpa’n. Afin sɛ be simɛn i dunman’n, be kwlá faman be wun mɛntɛnmɛn i.” Be kwlaa nga be kunndɛ kɛ bé sí Ɲanmiɛn’n, i sɔ yɛ be bu i-ɔ. Ɲanmiɛn i dunman’n i silɛ’n kwla uka e naan y’a si i bɔbɔ ba’n i kpa. (Ezipti Lɔ Tulɛ 34:6, 7) I sɔ’n ti’n, Biblu’n se kɛ: “Sran kwlaa ng’ɔ bo Zoova i dunman’n, ɔ́ fíte nun.” (Rɔmunfuɛ Mun 10:13) Nanwlɛ, ɔ ti cinnjin kɛ Ɲanmiɛn i sufuɛ’m be bo i dunman’n!

Afuɛ 1950 yoli i liɛ ngunmin. Afin afuɛ sɔ’n nun yɛ be yili Ɲanmiɛn Ndɛ’n—Matie-Sa Nglo Yilɛ Angle nun-ɔn. Afuɛ blu ng’ɔ́ sú i su’n nun’n, be kacili i bue nga be klɛli i Ebre nun’n yɛ ɔ fiteli kannganngan. Afuɛ 1961 nun yɛ Biblu’n i wunmuan’n fiteli Angle nun-ɔn. Like ng’ɔ yo ɲɛnmɛn’n, yɛle kɛ Mɛn Uflɛ Biblu’n i bue nga be flɛ i Aenguɛ Laa’n i nun’n, Ɲanmiɛn i dunman “Zoova” o nun kpɛ kɔe 7.000. Asa ekun’n, i bue nga laa’n be klɛli i Glɛki nun’n c i nun’n, be fali Ɲanmiɛn i dunman’n be sieli i lika kwlaa ng’ɔ fata kɛ ɔ tran lɛ’n. Be yoli sɔ lika 237 nun.

Kɛ be fali Ɲanmiɛn i dunman’n be sieli i osu’n nun’n, i sɔ’n manman Ɲanmiɛn, kpɛkun i sɔ’n yo maan e wun ndɛ’n i wlɛ kpa. I wie yɛle kɛ Biblu kpanngban nun’n, be kacili Matie 22:44 kɛ: “E Min’n seli min Min’n kɛ.” ?Wa’n, wan yɛ ɔ kan ndɛ kle wan-ɔn? I wlɛ wunlɛ’n ti kekle. Mɛn Uflɛ Biblu’n nun’n, be kacili Matie 22:44 kɛ: “Zoova seli min Min’n kɛ.” Ndɛ sɔ’n fin Jue Mun 110:1 nun. Kɛ mɔ be kacili i sɔ’n ti’n, be nga be kanngan ndɛ’n nun’n be kwla wun i wlɛ kɛ Ɲanmiɛn Zoova nin i Wa’n be ndɛ yɛ be kan-ɔn.

Zoova i Lalofuɛ’m be anuannzɛ’n i susute nga be flɛ i kɛ Watch Tower Bible and Tract Society yɛ ɔ yili Mɛn Uflɛ Biblu’n niɔn. Zoova i Lalofuɛ’m be yi Biblu mun, yɛ be fa cɛcɛ sran mun asiɛ wunmuan’n su. Be yo sɔ i afuɛ ya kun tra su yɛ. Zoova i Lalofuɛ wie mun yɛ be kacili Mɛn Uflɛ Biblu’n i nun ndɛ’n niɔn. Be flɛ be kɛ Mɛn Uflɛ Biblu’n i Kacifuɛ mun. Sran sɔ’m be kunndɛman kɛ be bo be dunman. Be waan sɛ be wu bɔbɔ’n, maan be dunman’n ka bui bo tititi.​—1 Korɛntifuɛ Mun 10:31.

?Ngue ti yɛ be flɛ Biblu sɔ’n kɛ Mɛn Uflɛ Biblu-ɔ? Biblu nga be yili i afuɛ 1950 nun’n i su fitilɛ ndɛ’n nun’n, be seli kɛ i flɛlɛ’n kle kɛ e lafi su kpa kɛ klɔ sran’m b’a ju “mɛn uflɛ’n i anuan kpa’n nun.” Mɛn uflɛ sɔ mɔ Ɲanmiɛn seli kɛ ɔ́ fá mán sran mun’n yɛ be kɛn i ndɛ 2 Piɛli 3:13 nun’n niɔn. Mɛn Uflɛ Biblu’n i Kacifuɛ sɔ’m be seli kɛ, kɛ mɔ “e su fin laa mɛn liɛ nun e wlu mɛn uflɛ’n nun’n” ti’n, ɔ ti cinnjin kɛ wafa nga be kaci Biblu’m be nun ndɛ mun’n, ɔ yo naan “Ɲanmiɛn Ndɛ’n m’ɔ ti nanwlɛ’n, m’ɔ ti sanwun’n” ɔ kpaja kpa wɔ i ɲrun titi.

Like ng’ɔ yoli Biblu’n i kacifuɛ’m be cinnjin dan’n yɛle kɛ wafa nga be kaci ndɛ’n, ɔ yo su sɛsɛ. Lalafuɛ fluwa nga be klɛli Ɲanmiɛn ndɛ’n su Ebre nin Aramun, ɔ nin Glɛki nun mɔ be ti kpa’n, be nun ndɛ’n su trele yɛ be nga be kacili Biblu’n Angle nun’n be niannin-ɔn. Be miannin be ɲin kpa be niannin ndɛ nga be klɛli i laa’n su be kacili i kɛ ɔ nin i fata’n sa. Kɛ ɔ ko yo naan ndɛ’n i nun kannganlɛ’n w’a yoman kekle’n ti’n, be niannin wafa nga andɛ sran’m be fa ijɔ’n su yɛ be kacili ndɛ’n niɔn.

Biblu’n i su like suanfuɛ wie’m be kannin Mɛn Uflɛ Biblu’n i wun ndɛ kpa. I sɔ’n boman e nuan, afin ndɛ’n i wie w’a tuman nun, yɛ b’a faman wie b’a ukaman su kusu, asa’n ɔ ti su sɛsɛ. Be flɛ fluwa sifuɛ dan kun kɛ Bɛnzamɛn Kedaa Kɔfsteinin. Ɔ suan Ebre aniɛn’n i su like Izraɛli lɔ. Afuɛ 1989 nun’n, ɔ seli kɛ: “Kɛ ń kúnndɛ Ebre nun Biblu’n nin fluwa nga be kaci be aniɛn’m be nun’n be su like’n, blɛ sunman’n n nian Mɛn Uflɛ Biblu’n i Angle nun liɛ’n nun. Kɛ n yo sɔ’n, kpɛ sunman’n, n wun kɛ Biblu sɔ’n i kacifuɛ’m be miannin be ɲin be dili be junman’n i kpa. Be wunnin ndɛ’n i wlɛ weiin, ɔ maan wafa nga be kacili’n ɔ ti su.”

Zoova i Lalofuɛ’m be yili Mɛn Uflɛ Biblu’n be nga be kanman Angle’n be aniɛn’m be nun. B’a kaci Biblu’n i bue annzɛ i wunmuan’n aniɛn 216 tra su nun. Kɛ ɔ ko yo naan junman sɔ’n w’a yo pɔpɔ’n, be fali Biblu’n i kacilɛ’n i wun ajalɛ wie mun. Yɛle kɛ be fali ɔɔdinatɛli be fa dili junman naan b’a kwla wun Biblu’n nun ndɛ mma’m be bo. Be kpɛli biolo ng’ɔ nian fluwa kacilɛ junman’n su’n i ba naan ɔ uka fluwa kacifuɛ mun. Zoova i Lalofuɛ’m be Anuannzɛ’n i Ɲrun Dinfuɛ nga be nian fluwa klɛlɛ junman’n su’n, be nian Biblu’n i kacilɛ junman’n su kpa. ?Sanngɛ wafa sɛ yɛ be di Biblu’n i kacilɛ junman’n niɔn?

Be kpa Klisifuɛ kpa wie mun naan be di junman sɔ’n likawlɛ. Sa kpanngban be kle kɛ, kɛ fluwa kacifuɛ’m be di junman likawlɛ’n, junman’n di kpa tra kɛ be ngunminngunmin be di junman’n. (Ɲanndra Mun 11:14) Be nga be fa be’n, be sa w’a tɔ fluwa kacilɛ junman’n nun. Be kaci Zoova i Lalofuɛ’m be fluwa mun. Kɛ be kpa be’n, be kle be Biblu’n i kacilɛ’n i su mmla mun, yɛ be kle be wafa ng’ɔ fata kɛ be fa ɔɔdinatɛli nun ninnge wie mun be di junman sɔ’n.

Be kle Biblu’n i kacifuɛ’m be like naan ndɛ nga bé káci’n ɔ yo su sɛsɛ, yɛ i wlɛ wunlɛ’n yo pɔpɔ man sran wafawafa kwlaa. Ɔ ju wie’n be nian ndɛ mma’m be su trele be kaci be, sanngɛ ɔ fataman kɛ i sɔ’n yo naan ndɛ nga be klɛli i i klikli nun’n i ɲin w’a fiteman. ?Wafa sɛ yɛ be yo i sɔ liɛ’n niɔn? Amun fa amun ɲin sie i Biblu nga w’a fite uflɛuflɛ yɛ’n su. Biblu’n i kacifuɛ’m be dun mmua kacili Mɛn Uflɛ Biblu’n Angle nun liɛ’n i nun ndɛ mma cinnjin’m be kwlaa Wawle nun. I sin’n, ɔɔdinatɛli’n i nun like kun (WTS) fa ndɛ mma uflɛ mɔ be nin nga be kacili’n be kɔ likawlɛ’n annzɛ be bo’n ti kun’n fite. Asa ekun’n, Glɛki nin Ebre nun ndɛ mma nga be niannin be su be kacili ndɛ mun Angle nun’n be fite wie. I sɔ’n yo maan Biblu’n i kacifuɛ’m be kwla wun wafa nga Angle’m be kacili Glɛki annzɛ Ebre nun ndɛ mma sɔ mun’n Biblu’n i bue uflɛ nun’n. Kɛ Biblu’n i kacifuɛ’m be nuan ko sɛ ndɛ mma sɔ’m be su’n, nn be su bo Biblu’n i kacilɛ’n i bo. Kɛ bé káci ndɛ mma mun kunngunngun bé kɔ́’n, wafa nga be dun mmua kacili ndɛ mma mun Wawle nun laa’n, ɔ fite ɔɔdinatɛli nun.

Sanngɛ fluwa kacilɛ’n, nɛ́n i yɛle ndɛ mma kunngunngun’m be kacilɛ sa ngbɛn’n. Biblu’n i kacifuɛ’m be miannin be ɲin kpa naan ndɛ mma nga be dun mmua kacili be Wawle nun’n be yo naan Biblu’n nun ndɛ’n i ɲin fite kpa. Asa ekun’n, be miannin be ɲin ekun naan b’a klɛ ndɛ mun kɛ nga Wawle’m be fa ijɔ titi’n sa naan i nun kannganlɛ’n yo fɛ. Nanwlɛ, Biblu’n i kacifuɛ’m be dili junman dan! Mɛn Uflɛ Biblu nga be yili i Wawle nun’n, ɔ yo maan Ɲanmiɛn Ndɛ’n i nun kannganlɛ’n ti pɔpɔ, ndɛ’n ti weiin, i wlɛ wunlɛ ti pɔpɔ, yɛ ɔ nin ndɛ nga be klɛli i laa’n be ti kun. d

É wlá amun fanngan kɛ amun kanngan Ɲanmiɛn Ndɛ’n—Mɛn Uflɛ Biblu’n nun. Amun kwla kanngan nun ɛntɛnɛti su annzɛ JW Library su, annzɛ amun kwla ɲɛn i fluwa su Zoova i Lalofuɛ’m be asɔnun’m be nun. Kɛ amún kánngan nun’n, maan amun lafi su kɛ amun su kanngan Ɲanmiɛn bɔbɔ i nuan ndɛ’n amun aniɛn’n nun. E si kɛ ɔ cɛ kan’n, amún wún i wlɛ kɛ Biblu nga w’a fite yɛ’n ti like kpa dan!