KWALIBA ifintu ifingi ifilenga abantu ukuleka ukumona. Bambi balaleka ukumona ilyo basangwa mu masanso e lyo bambi ni pa mulandu wa kulwala. Ilyo abantu balwala nelyo basangwa mu busanso, amenso ne mishipa ya ku menso, nelyo bongobongo filonaika. Abantu abengi balaba sana no bulanda, balakwata umwenso kabili balafilwa ukusumina ukuti nabapofula. Na lyo line, abengi balisambilila ifya kwikala bwino ne fya kuba ne nsansa nangu ca kuti tabamona.

Pa kwishiba ifintu, ilingi line tubomfya amenso. E ico umuntu nga aleka ukumona, alatendeka ukubomfya ifintu fimbi ifingamwafwa pamo nga ukumfwa, ukununsha, ukutonya e lyo no kusonda.

Magazini ya Scientific American, yalandile pali bongobongo ya muntu ukuti “ilaaluka nga ca kuti kuli ifishili bwino. Nga ca kuti kuli ifilundwa fya mubili ifishilebomba, bongobongo ilalenga ifilundwa fimbi fyatendeka ukubomba incito iya filundwa ifishilebomba.” Natulande pa fya kumwenako.

Ukumfwa: Abashimona balelenganya ifyo icintu cimoneka nga ca kuti baumfwa intampulo nelyo ifiunda. Ba Fernando batile: “Ndeshiba abantu ku mashiwi yabo e lyo na ku ntampulo shabo nga baleenda.” Ba Juan nabo batile: “Njishibila umuntu kwi shiwi lyakwe.” Abashimona baleshiba nga ca kuti umuntu nafulwa nangu natemwa nga ca kuti baumfwa fye ishiwi.

Amatwi ya bantu abashimona yalabafwa ukwishiba ifilecitika uko bali, kuti yabaafwa ukwishiba ukulefumina amamotoka, e lyo ne fyo icikuulwa balimo cikulile.

Ukununsha: Kwaliba ifintu ifingi ifyo abashimona bengeshiba nga ca kuti baumfwa fye icena. Ku ca kumwenako, nga ca kuti uushimona aleenda mu musebo, kuti aishiba ukuti kuli ituka ilyo bashitishamo ifya kulya, kabili kuti aishiba ukuti ali pa maliketi nelyo iyo. Ifiunda na fyo filabafwa  ukwishiba bwino uko bali, lelo iminwe nayo ilabaafwa.

Ukutonya: Ba Francisco batile: “Iminwe yandi e menso nakwata.” Abashimona abengi balabomfya inkonto pa kuti baleishiba uko baleya. Ba Manasés bafyelwe ninshi tabamona kabili batendeke ukubomfya inkonto ninshi bali fye abaice. Batile: “Apo nshimona, ifilundwa fimbi e fingafwa ukwishiba uko ndi, kabili ndebukisha umo ndepita nga na pampanta ukubomfya inkonto.”

Abashimona abengi balabomfya iminwe yabo na mu kubelenga impapulo isho balemba mu filembo fya mpofu. Pali ino nshita, kwaliba ifintu ifingi ifyo abashimona babomfya pa kuti balesambilila pali Lesa. Pa fyo babomfya paliba impapulo isho balemba mu filembo fya mpofu, impapulo isho babelenga, e lyo na maprogramu yambi aya pa kompyuta. Kanshi abashimona kuti balebelenga Baibolo ne mpapulo shimbi ishilanda pali Baibolo. *

 Ishi impapulo shalilenga ba Paqui na bena mwabo abo tulandilepo pa kutendeka kwa cino cipande, bakwate isubilo. Na kuba, apo ba Paqui na bena mwabo ni Nte sha kwa Yehova, ba Nte banabo balabafwa sana. Ba Paqui batile, “Pali ino nshita twaliba ne nsansa kabili tulaicitilako ne fintu fimo.”

Umuntu nga apofula alakwata amafya ayengi. Na lyo line, alasambilila ukubomba bwino kabili kuti aba ne nsansa nangu ca kuti alileka ukumona.