Go long ol haf insaed long hem

Go long lis blong ol haf

 ADVAES LONG FAMLE | TIJIM PIKININI

?Olsem Wanem Sipos Pikinini i Giaman?

?Olsem Wanem Sipos Pikinini i Giaman?

PROBLEM

Smol boe blong yu we i gat 5 yia, i stap pleplei long narafala rum. * Wantaem nomo, yu harem bigfala noes blong wan samting we i foldaon long floa, i brokbrok. Yu resis i go, nao yu luk smol boe blong yu i stap stanap klosap long wan naesfala graonpot we i brokbrok evriwan. Yu luk fes blong hem, mo yu luksave wantaem se hem nao i mekem samting ya.

Yu tok strong long hem se: “?Yu nao yu brekem samting ya?”

Hem i ansa kwik, i se: “!No Mami, i no mi ya!”

Hemia i no fastaem we smol boe blong yu i giaman. ?Olsem wanem? ?Giaman i wan smol samting nomo?

SAMTING WE YU MAS SAVE

Giaman i nogud. Baebol i talem se Jehova God i no laekem “fasin blong giaman.” (Ol Proveb 6:16, 17) Loa we God i givim long ol man Isrel i talem se man we i giaman blong trikim narafala, bambae i kasem strong panis.—Levitikas 19:11, 12.

Sam giaman oli moa nogud. Sam man oli giaman blong spolem narafala, giaman olsem i nogud olgeta. Sam narafala oli giaman taem oli fesem trabol, maet oli sem no oli fraet blong kasem panis. (Jenesis 18:12-15) Olgeta giaman oli rong, be sam oli moa nogud i bitim ol narawan. Sipos pikinini blong yu i giaman, i gud yu tingbaot se: ?Hem i gat hamas yia? mo ?From wanem hem i giaman?

Yu mas stretem fasin ya taem pikinini i smol yet. Dokta David Walsh i talem se: “I impoten we pikinini i lanem blong tok tru, speseli long taem we hem i harem se i had blong tok tru. Hem i mas save se narafala bambae i fren wetem hem from we i trastem hem. Be sipos hem i giaman, bambae narafala i no moa trastem hem.” *

Yu no mas wari bitim mak. Sipos pikinini blong yu i giaman, hemia i no min se hem i rabis. Baebol i talem se: “Fasin blong pikinini, oltaem i save mekem ol krangke samting we i no save tingbaot.” (Ol Proveb 22:15) Giaman i wan long ol krangke fasin we pikinini i mekem. Maet hem i ting se i wan isi rod blong blokem panis. Taswe, samting we yu yu mekem long taem olsem, i save tijim hem.

 SAMTING WE YU SAVE MEKEM

Yu traem kasem save from wanem pikinini i giaman. ?Olsem wanem? ?Hem i fraet blong kasem panis? ?Hem i no wantem mekem yu yu harem nogud? Maet hem i stap talem ol giaman stori blong mekem ol fren blong hem oli sapraes. Be maet hem i mekem olsem from we hem i smol yet, mo i no kasemsave se giaman stori i defren long tru stori. Sipos yu save from wanem hem i giaman, bambae yu save rod we i beswan blong stretem fasin ya.—Rul blong Baebol: 1 Korin 13:11.

Samtaem yu no askem, be yu go stret long poen. Long stori blong smol boe we yumi tokbaot fastaem, mama blong hem i save finis samting we i hapen. Be hem i girap i tok strong long boe blong hem se: “?Yu nao yu brekem samting ya?” Pikinini i fraet se mama blong hem bambae i panisim hem, ale i giaman. I moa gud sipos mama ya i no bin askem wan kwestin we i mekem smol boe blong hem i fraet, be i talem nomo se: “!O no, yu brekem naesfala graonpot ya!” Taem Mama i go stret long poen olsem, hem i no givim janis long pikinini blong i giaman. Be hem i tijim pikinini blong i tok tru.—Rul blong Baebol: Kolosi 3:9.

Yu leftemap fasin we i stret. Olgeta pikinini oli wantem mekem papa mo mama blong olgeta i glad, mo pikinini blong yu tu i wantem olsem. Taswe, yu mas mekem hem i save se yutufala i tinghevi long ol fasin we oli stret olsem fasin blong tok tru, mo yutufala i wantem se hem tu i mas tinghevi long fasin ya.—Rul blong Baebol: Hibrus 13:18.

Yu talem klia long pikinini se sipos hem i giaman, narafala bambae i no moa trastem hem. Nating se hem i giaman wan taem nomo long fren blong hem, be bambae i tekem longtaem blong fren ya i trastem hem bakegen. Taem hem i tok tru, i gud yu talem ol gudfala toktok long hem, samting ya bambae i mekem hem i traehad moa. Maet yu talem se: “Mi mi harem gud tumas taem yu tok tru.”

Yu soemaot gudfala eksampol. Sipos yu wantem se pikinini blong yu i tok tru, yu tu yu mas tok tru. Maet wan man i ring long yu be yu no wantem toktok long hem. I nogud yu talem long pikinini se: “Yu talem long man ya se mi mi no stap.” Maet yu wantem stap long haos blong spel. I nogud yu talem se: “Mi bambae mi stap long haos tede from mi mi sik.”—Rul blong Baebol: Jemes 3:17.

Yu talem sam tok blong Baebol. Ol tok blong Baebol mo ol tru stori we oli stap long hem, oli tijim yumi se yumi no mas giaman. Buk ya Learn From the Great Teacher, we ol Witnes blong Jehova oli wokem, i save givhan long yu blong yu tijim pikinini blong yu long ol gudfala fasin. Japta 22 i tokbaot, “?From Wanem i Rong Blong Giaman?” (Yu luk smol haf blong japta ya long bokis, “ Buk Blong Givhan Long Pikinini.”)

^ par. 4 Long stori ya, yumi tokbaot wan boe. Be advaes ya i stret long gel tu.

^ par. 11 Tok ya i kamaot long wan buk we nem blong hem, No: Why Kids—of All Ages—Need to Hear It and Ways Parents Can Say It.