Φανταστείτε μια απομονωμένη προφυλακή στρατιωτών που επιτηρεί από ψηλά μια άγονη, απόκρημνη περιοχή. Οι Φιλισταίοι στρατιώτες που την αποτελούν βλέπουν κάτι ενδιαφέρον στο μονότονο τοπίο: Δύο άντρες, Ισραηλίτες, στέκονται στην άλλη πλευρά της χαράδρας έτσι ώστε να φαίνονται ολοκάθαρα. Οι στρατιώτες θεωρούν το θέαμα αστείο—δεν βλέπουν καμιά απειλή. Οι Φιλισταίοι έχουν εδώ και πολύ καιρό υπό την κυριαρχία τους τούς Ισραηλίτες, οι οποίοι δεν μπορούν ούτε να ακονίσουν τα γεωργικά τους εργαλεία αν δεν πάνε στους Φιλισταίους εχθρούς τους. Οι Ισραηλίτες στρατιώτες λοιπόν έχουν λιγοστά όπλα. Εκτός αυτού, οι άντρες στη χαράδρα είναι μόνο δύο! Ακόμη και αν ήταν πάνοπλοι πολεμιστές, πόσο κακό θα μπορούσαν να τους κάνουν; Οι Φιλισταίοι τούς φωνάζουν περιφρονητικά: «Ανεβείτε να σας δώσουμε ένα μάθημα!»—1 Σαμουήλ 13:19-23· 14:11, 12.

Και όντως σύντομα κάποιοι θα πάρουν ένα μάθημα, αλλά αυτοί θα είναι οι ίδιοι οι Φιλισταίοι. Οι δύο Ισραηλίτες κατεβαίνουν τρέχοντας τη χαράδρα, τη διασχίζουν και αρχίζουν να σκαρφαλώνουν στην απέναντι πλευρά. Τα βράχια είναι τόσο απότομα ώστε πρέπει να χρησιμοποιούν χέρια και πόδια, αλλά αυτοί συνεχίζουν βιαστικά την αναρρίχηση πηγαίνοντας κατευθείαν προς την προφυλακή! (1 Σαμουήλ 14:13) Οι Φιλισταίοι βλέπουν τώρα ότι ο άντρας που πηγαίνει μπροστά είναι οπλισμένος και ότι τον ακολουθεί ο οπλοφόρος του. Μα καλά, είναι δυνατόν να κάνουν οι δυο τους επίθεση σε ολόκληρη φρουρά; Είναι τρελός ο άνθρωπος;

Όχι, δεν είναι τρελός· είναι ένας άνθρωπος με μεγάλη πίστη. Τον λένε Ιωνάθαν, και η ιστορία του μπορεί να διδάξει πολλά μαθήματα στους αληθινούς Χριστιανούς σήμερα. Αν και εμείς δεν κάνουμε πόλεμο στην κυριολεξία, μπορούμε να μάθουμε πολλά από τον Ιωνάθαν για το θάρρος, την οσιότητα και την ανιδιοτέλεια που χρειαζόμαστε για να οικοδομήσουμε γνήσια πίστη.—Ησαΐας 2:4· Ματθαίος 26:51, 52.

Για να καταλάβουμε γιατί επιτέθηκε ο Ιωνάθαν σε εκείνη την προφυλακή, χρειάζεται να θυμηθούμε κάποια πράγματα για αυτόν. Ο Ιωνάθαν ήταν ο μεγαλύτερος γιος του Σαούλ, του πρώτου βασιλιά του Ισραήλ. Όταν ο Σαούλ χρίστηκε βασιλιάς, ο Ιωνάθαν ήταν ήδη άντρας, ίσως 20 χρονών ή και παραπάνω. Φαίνεται ότι ήταν πολύ δεμένος με τον πατέρα του, ο οποίος συχνά του αποκάλυπτε εμπιστευτικά ζητήματα. Εκείνες τις μέρες, ο Ιωνάθαν έβλεπε στο πρόσωπο του πατέρα του, όχι μόνο έναν ψηλό και όμορφο άντρα που ήταν θαρραλέος πολεμιστής, αλλά και κάτι πολύ πιο σημαντικό—έναν πιστό και ταπεινό άνθρωπο. Ο Ιωνάθαν μπορούσε να καταλάβει γιατί ο Ιεχωβά είχε διαλέξει για βασιλιά τον Σαούλ. Ακόμη και ο προφήτης Σαμουήλ είχε πει ότι δεν υπήρχε κανείς σαν τον Σαούλ στη χώρα!—1 Σαμουήλ 9:1, 2, 21· 10:20-24· 20:2.

Ο Ιωνάθαν πρέπει να ένιωθε ότι ήταν μεγάλη του τιμή να πολεμάει τους εχθρούς του λαού του Ιεχωβά υπό τις διαταγές του πατέρα του. Εκείνοι οι πόλεμοι δεν ήταν σαν τις εθνικιστικές συγκρούσεις της εποχής μας. Τότε, ο Ιεχωβά είχε επιλέξει το έθνος του Ισραήλ για να τον εκπροσωπεί, και εκείνο το έθνος δεχόταν διαρκώς επιθέσεις από έθνη που λάτρευαν ψεύτικους θεούς. Οι Φιλισταίοι, οι οποίοι είχαν διαφθαρεί από τη λατρεία θεών όπως ο Δαγών, προσπαθούσαν επανειλημμένα να καταδυναστεύσουν τον εκλεκτό λαό του Ιεχωβά, ακόμη και να τον αφανίσουν.

Επομένως, για ανθρώπους όπως ο Ιωνάθαν, ο πόλεμος ήταν ζήτημα όσιας υπηρεσίας προς τον Ιεχωβά Θεό. Και ο Ιεχωβά ευλογούσε τις προσπάθειες του Ιωνάθαν. Λίγο καιρό αφότου ο Σαούλ έγινε βασιλιάς, διόρισε τον γιο του να διοικεί 1.000 στρατιώτες, και ο Ιωνάθαν επιτέθηκε με αυτούς σε μια προφυλακή των Φιλισταίων στη Γααβά. Αν και οι άντρες του είχαν λιγοστά όπλα, με τη βοήθεια του Ιεχωβά ο Ιωνάθαν κατέκτησε τη νίκη. Ωστόσο, οι Φιλισταίοι απάντησαν συγκεντρώνοντας έναν τεράστιο στρατό. Πολλοί στρατιώτες του Σαούλ τρομοκρατήθηκαν. Μερικοί το έβαλαν στα πόδια και κρύφτηκαν. Κάποιοι μάλιστα αυτομόλησαν στους Φιλισταίους! Αλλά ο Ιωνάθαν δεν έχασε ούτε για μια στιγμή το θάρρος του.—1 Σαμουήλ 13:2-7· 14:21.

Τη μέρα που περιγράψαμε στην αρχή, ο Ιωνάθαν αποφάσισε να φύγει κρυφά έχοντας μαζί του μόνο τον οπλοφόρο του. Καθώς οι δυο τους πλησίαζαν στην προφυλακή των Φιλισταίων στη Μιχμάς, αποκάλυψε στον οπλοφόρο του το σχέδιό του. Θα στέκονταν κάπου για να τους δουν οι Φιλισταίοι στρατιώτες που ήταν εκεί. Αν οι Φιλισταίοι τούς προκαλούσαν να ανεβούν εναντίον τους, αυτό θα ήταν σημάδι ότι ο Ιεχωβά θα βοηθούσε τους υπηρέτες του. Ο οπλοφόρος συμφώνησε χωρίς δεύτερη σκέψη, ίσως επειδή τον εμψύχωσαν τα δυναμικά λόγια του Ιωνάθαν: «Τίποτα δεν εμποδίζει τον Ιεχωβά να σώζει είτε με πολλούς είτε με λίγους». (1 Σαμουήλ 14:6-10) Τι εννοούσε με αυτά τα λόγια ο Ιωνάθαν;

Προφανώς, ο Ιωνάθαν ήξερε καλά τον Θεό του. Σίγουρα ήξερε ότι στο παρελθόν ο Ιεχωβά είχε βοηθήσει τον λαό του να νικήσει εχθρούς που υπερτερούσαν πάρα πολύ σε αριθμό. Μερικές φορές μάλιστα είχε χρησιμοποιήσει ένα μόνο άτομο για να δώσει τη νίκη. (Κριτές 3:31· 4:1-23· 16:23-30) Επομένως, ο Ιωνάθαν ήξερε ότι αυτό που είχε σημασία δεν ήταν ούτε ο αριθμός ούτε η δύναμη ούτε τα όπλα των υπηρετών του Θεού, αλλά η πίστη τους. Έχοντας πίστη, ο Ιωνάθαν άφησε τον Ιεχωβά να αποφασίσει αν θα έπρεπε αυτός και ο οπλοφόρος του να επιτεθούν στην προφυλακή· διάλεξε ένα σημάδι με το οποίο ο Ιεχωβά θα έδειχνε αν επιδοκίμαζε το σχέδιό του. Μόλις κατάλαβε ότι είχε την επιδοκιμασία του Ιεχωβά, εφόρμησε άφοβα.

Προσέξτε δύο πτυχές της πίστης του Ιωνάθαν. Πρώτον, ένιωθε βαθύ δέος για τον Θεό του, τον Ιεχωβά. Ήξερε ότι ο Παντοδύναμος Θεός δεν βασίζεται στην ανθρώπινη δύναμη για να επιτελέσει τους σκοπούς του. Παρ’ όλα αυτά, ο Ιεχωβά χαίρεται να ευλογεί πιστούς ανθρώπους που τον υπηρετούν. (2 Χρονικών 16:9) Δεύτερον, ο Ιωνάθαν ζήτησε αποδείξεις της επιδοκιμασίας του Ιεχωβά προτού αναλάβει δράση. Εμείς σήμερα δεν ζητάμε υπερφυσικά σημάδια από τον Θεό μας για να εξακριβώσουμε αν εκείνος επιδοκιμάζει τις ενέργειές μας. Εφόσον έχουμε στη διάθεσή μας ολόκληρο τον Λόγο του Θεού, έχουμε ό,τι χρειαζόμαστε για να διακρίνουμε το θέλημά Του. (2 Τιμόθεο 3:16, 17) Συμβουλευόμαστε εμείς προσεκτικά τη Γραφή προτού πάρουμε σημαντικές αποφάσεις; Αν ναι, δείχνουμε όπως ο Ιωνάθαν ότι μας ενδιαφέρει περισσότερο το θέλημα του Θεού παρά το δικό μας.

Έτσι λοιπόν, οι δύο άντρες, ο πολεμιστής και ο οπλοφόρος, σκαρφάλωσαν γρήγορα στην απότομη πλαγιά για να πάνε προς την προφυλακή. Οι Φιλισταίοι αντιλήφθηκαν τελικά ότι δέχονταν επίθεση και έστειλαν άντρες για να απωθήσουν τους δύο εισβολείς. Οι Φιλισταίοι δεν υπερτερούσαν μόνο σε αριθμό, αλλά είχαν και το πλεονέκτημα ότι βρίσκονταν σε ψηλότερο σημείο, οπότε θα μπορούσαν να ξεμπερδέψουν εύκολα με τους δύο επιτιθέμενους. Αλλά ο Ιωνάθαν άρχισε να χτυπάει τον έναν στρατιώτη μετά τον άλλον. Πίσω του, ο οπλοφόρος τούς αποτελείωνε. Μέσα σε πολύ μικρή απόσταση, οι δύο άντρες σκότωσαν 20 στρατιώτες του εχθρού! Ο Ιεχωβά όμως έκανε και κάτι ακόμη. Η αφήγηση λέει: «Τότε εξαπλώθηκε τρόμος στο στρατόπεδο της υπαίθρου και σε όλους τους άντρες της προφυλακής. Τρομοκρατήθηκαν ακόμη και οι επιδρομείς. Η γη άρχισε να σείεται, και έπεσε τρόμος από τον Θεό».—1 Σαμουήλ 14:15.

Ο Σαούλ και οι άντρες του έβλεπαν από μακριά το χάος και τον πανικό να απλώνεται στους Φιλισταίους, οι οποίοι μάλιστα άρχισαν να σκοτώνουν ο ένας τον άλλον! (1 Σαμουήλ 14:16, 20) Οι Ισραηλίτες πήραν θάρρος και επιτέθηκαν, παίρνοντας ίσως όπλα από τους σκοτωμένους Φιλισταίους. Ο Ιεχωβά χάρισε εκείνη τη μέρα σπουδαία νίκη στον λαό του. Και δεν έχει αλλάξει από εκείνους τους συναρπαστικούς καιρούς. Αν εμείς σήμερα τον εμπιστευόμαστε όπως ο Ιωνάθαν και ο ανώνυμος οπλοφόρος του, δεν θα μετανιώσουμε ποτέ για αυτή μας την επιλογή.—Μαλαχίας 3:6· Ρωμαίους 10:11.

Για τον Σαούλ, εκείνη η νίκη δεν είχε το ίδιο αίσιο αποτέλεσμα που είχε για τον Ιωνάθαν. Ο Σαούλ είχε κάνει μερικά σοβαρά λάθη. Έδειξε ανυπακοή στον διορισμένο από τον Ιεχωβά προφήτη Σαμουήλ προσφέροντας μια θυσία που θα έπρεπε να προσφέρει ο προφήτης, ο οποίος ήταν και Λευίτης. Όταν έφτασε ο Σαμουήλ, είπε στον Σαούλ ότι, εξαιτίας αυτής της ανυπακοής, η βασιλεία του δεν θα διαρκούσε. Στη συνέχεια, προτού ο Σαούλ στείλει τους άντρες του στη μάχη, τους έβαλε να πάρουν έναν απερίσκεπτο όρκο: «Καταραμένος ο άνθρωπος που θα φάει τροφή πριν από το βράδυ και μέχρι να εκδικηθώ τους εχθρούς μου!»—1 Σαμουήλ 13:10-14· 14:24.

Τα λόγια του Σαούλ υποδηλώνουν μια λυπηρή αλλαγή. Είχε άραγε αρχίσει αυτός ο ταπεινός, πνευματικός άνθρωπος να γίνεται φιλόδοξος και εγωιστής; Στο κάτω κάτω, ο Ιεχωβά δεν είχε δώσει εντολή να τεθεί ένας τόσο παράλογος περιορισμός σε εκείνους τους γενναίους και άοκνους στρατιώτες. Και όσο για τα λόγια του Σαούλ «μέχρι να εκδικηθώ τους εχθρούς μου», μήπως δείχνουν πως πίστευε ότι εκείνος ο πόλεμος ήταν δικός του; Μήπως είχε ξεχάσει ότι το σημαντικό ήταν η δικαιοσύνη του Ιεχωβά και όχι η δική του δίψα για εκδίκηση, δόξα ή κατακτήσεις;

Ο Ιωνάθαν δεν είχε ιδέα για τον ασύνετο όρκο του πατέρα του. Κατάκοπος από τη σκληρή μάχη, βούτηξε το ραβδί του σε μια κηρήθρα για να γευτεί λίγο μέλι, και ένιωσε αμέσως να ξαναβρίσκει τις δυνάμεις του. Τότε ένας από τους άντρες του τού είπε ότι ο πατέρας του τους είχε απαγορεύσει να φάνε. Ο Ιωνάθαν αποκρίθηκε: «Ο πατέρας μου έφερε συμφορά στον τόπο. Δείτε πώς έλαμψαν τα μάτια μου επειδή γεύτηκα λίγο μέλι. Πόσο καλύτερα θα ήταν αν ο λαός είχε φάει ελεύθερα σήμερα από τα λάφυρα τα οποία πήρε από τους εχθρούς του! Τότε η σφαγή των Φιλισταίων θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη». (1 Σαμουήλ 14:25-30) Είχε δίκιο. Ήταν όσιος στον πατέρα του, αλλά η οσιότητά του δεν ήταν τυφλή. Δεν συμφωνούσε άβουλα με όλα όσα έκανε ή έλεγε ο πατέρας του, και αυτή η ισορροπημένη άποψη κέρδιζε τον σεβασμό των άλλων.

Όταν ο Σαούλ έμαθε ότι ο Ιωνάθαν είχε παραβιάσει την απαγόρευση, αρνήθηκε και πάλι να παραδεχτεί ότι η εντολή του ήταν ανόητη. Αντίθετα, θεώρησε ότι ο ίδιος του ο γιος έπρεπε να θανατωθεί! Ο Ιωνάθαν δεν προσπάθησε να τον λογικέψει ούτε ικέτευσε για έλεος. Προσέξτε την αξιοθαύμαστη απάντησή του. Είπε με ανιδιοτέλεια: «Ορίστε! Είμαι έτοιμος να πεθάνω!» Ωστόσο, οι Ισραηλίτες τον υπερασπίστηκαν λέγοντας: «Θα πεθάνει ο Ιωνάθαν, αυτός που χάρισε τόσο μεγάλη νίκη στον Ισραήλ; Αδιανόητο! Όσο βέβαιο είναι ότι ζει ο Ιεχωβά, ούτε μία τρίχα από το κεφάλι του δεν πρέπει να πέσει στη γη, διότι ενήργησε με τη βοήθεια του Θεού αυτή την ημέρα». Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Ο Σαούλ υποχώρησε στη δύναμη της λογικής. Η αφήγηση λέει: «Έτσι έσωσε ο λαός τον Ιωνάθαν, και δεν πέθανε».—1 Σαμουήλ 14:43-45.

Χάρη στο θάρρος, τη φιλοπονία και το ανιδιοτελές του πνεύμα, ο Ιωνάθαν είχε αποκτήσει καλή φήμη. Όταν βρέθηκε σε κίνδυνο, αυτή η φήμη τον βοήθησε. Θα ήταν καλό να σκεφτούμε και εμείς τι είδους όνομα, ή φήμη, χτίζουμε μέρα με τη μέρα. Η Αγία Γραφή μάς λέει ότι το καλό όνομα είναι εξαιρετικά πολύτιμο. (Εκκλησιαστής 7:1) Αν και εμείς, όπως ο Ιωνάθαν, φροντίζουμε να δημιουργήσουμε καλό όνομα ενώπιον του Ιεχωβά, η φήμη μας θα είναι μεγάλος θησαυρός.

Παρά τα σφάλματα του Σαούλ, ο Ιωνάθαν συνέχιζε να πολεμάει όσια στο πλευρό του πατέρα του καθώς περνούσαν τα χρόνια. Φανταζόμαστε πόσο μεγάλη ήταν η απογοήτευσή του καθώς έβλεπε τον πατέρα του να αναπτύσσει ανυπάκουο και υπερήφανο πνεύμα. Ο πατέρας του είχε πάρει τον κατήφορο, και ο Ιωνάθαν ήταν ανήμπορος να τον σταματήσει.

Τα πράγματα έφτασαν στο απροχώρητο όταν ο Ιεχωβά ανέθεσε στον Σαούλ να πολεμήσει τους Αμαληκίτες, έναν λαό που ήταν τόσο βουτηγμένος στην πονηρία ώστε ο Ιεχωβά είχε προείπει την καταστροφή ολόκληρου του έθνους από την εποχή του Μωυσή ακόμη. (Έξοδος 17:14) Ο Σαούλ είχε λάβει εντολή να θανατώσει όλα τα ζώα τους και να εκτελέσει τον βασιλιά τους, τον Αγάγ. Ο Σαούλ νίκησε στη μάχη, και ο Ιωνάθαν σίγουρα θα πολέμησε γενναία υπό τις διαταγές του πατέρα του όπως συνήθως. Αλλά ο Σαούλ έδειξε κατάφωρη ανυπακοή στον Ιεχωβά, αφήνοντας ζωντανό τον Αγάγ και τα καλύτερα ζώα, τα οποία αποτελούσαν πλούτο. Ο προφήτης Σαμουήλ ανακοίνωσε την τελική κρίση του Ιεχωβά εναντίον του Σαούλ: «Εφόσον εσύ απέρριψες τον λόγο του Ιεχωβά, σε απέρριψε και αυτός από βασιλιά».—1 Σαμουήλ 15:2, 3, 9, 10, 23.

Σε λίγο, ο Ιεχωβά απέσυρε το άγιο πνεύμα του από τον Σαούλ. Χωρίς τη στοργική επιρροή του Ιεχωβά, ο Σαούλ άρχισε να έχει ανεξέλεγκτες αλλαγές στη διάθεση, ξεσπάσματα θυμού και ασίγαστους φόβους. Ήταν λες και ένα κακό πνεύμα από τον Θεό είχε αντικαταστήσει το καλό πνεύμα. (1 Σαμουήλ 16:14· 18:10-12) Πόσο θα πρέπει να στενοχωριόταν ο Ιωνάθαν βλέποντας τον πατέρα του, που ήταν άλλοτε υπέροχος άνθρωπος, να έχει αλλάξει τόσο πολύ! Παρ’ όλα αυτά, ο Ιωνάθαν δεν παρέκκλινε ποτέ από την όσια υπηρεσία του προς τον Ιεχωβά. Υποστήριζε τον πατέρα του όσο καλύτερα μπορούσε, και μάλιστα κάποιες φορές του μιλούσε πολύ ανοιχτά. Συνέχισε όμως να προσηλώνει το βλέμμα του στον αναλλοίωτο Θεό και Πατέρα του, τον Ιεχωβά.—1 Σαμουήλ 19:4, 5.

Σας έχει συμβεί ποτέ να δείτε κάποιο άτομο που αγαπάτε, ίσως έναν στενό συγγενή, να αλλάζει δραματικά προς το χειρότερο; Πρόκειται για μια πολύ οδυνηρή εμπειρία. Η περίπτωση του Ιωνάθαν μάς θυμίζει αυτό που έγραψε αργότερα ο ψαλμωδός: «Ακόμη και αν ο πατέρας μου και η μητέρα μου με εγκαταλείψουν, ο Ιεχωβά θα με δεχτεί». (Ψαλμός 27:10) Ο Ιεχωβά είναι όσιος. Θα δεχτεί και εσάς, και θα είναι ο καλύτερος Πατέρας που μπορείτε να φανταστείτε, άσχετα με το τι μπορεί να κάνουν οι ατελείς άνθρωποι για να σας απογοητεύσουν.

Ο Ιωνάθαν πιθανώς έμαθε ότι ο Ιεχωβά είχε σκοπό να αφαιρέσει τη βασιλεία από τον Σαούλ. Πώς αντέδρασε; Σκεφτόταν άραγε τι είδους κυβερνήτης θα γινόταν ο ίδιος; Μήπως έτρεφε την ελπίδα να διορθώσει μερικά από τα λάθη του πατέρα του, θέτοντας καλύτερο παράδειγμα ως όσιος και υπάκουος βασιλιάς; Δεν ξέρουμε τις βαθύτερες σκέψεις του· το μόνο που ξέρουμε είναι ότι, αν υπήρχαν τέτοιες ελπίδες, δεν θα πραγματοποιούνταν ποτέ. Μήπως αυτό σημαίνει ότι ο Ιεχωβά εγκατέλειψε εκείνον τον πιστό άνθρωπο; Αντίθετα, τον χρησιμοποίησε για να θέσει ένα από τα λαμπρότερα παραδείγματα όσιας φιλίας σε ολόκληρο το Γραφικό υπόμνημα! Αυτή η φιλία θα είναι το θέμα ενός επόμενου άρθρου για τον Ιωνάθαν.