حشرات برای پرواز،‏ بالا رفتن از سطوح مختلف و احساس کردن اطراف خود،‏ باید تمیزی خود را حفظ کنند.‏ برای مثال،‏ اگر شاخک‌های مورچه کثیف باشد،‏ از توانایی جهت‌یابی،‏ برقراری ارتباط و حس بویایی آن کاسته می‌شود.‏ جانورشناسی به نام الکساندر هاکمان می‌گوید:‏ «هرگز حشره‌ای کثیف دیده نمی‌شود،‏ چرا که به طور غریزی خود را از آلودگی محیط پاک نگاه می‌دارد.‏»‏

 نکته‌ای درخور تأمّل:‏ هاکمان و همکارانش مکانیزمی را که نوعی از مورچهٔ نجّار (‏به اسم لاتین Camponotus rufifemur‏) برای تمیز کردن شاخک خود به کار می‌گیرد،‏ مورد بررسی قرار دادند.‏ آنان دریافتند که این مورچه برای برداشتن ذرّات آلودگی از شاخک‌هایش،‏ از موهای پایش استفاده می‌کند.‏ ابتدا پاهای خود را خم می‌کند و هر شاخک را به پاهای خم‌شدهٔ خود می‌کشد.‏ برای برداشتن ذرّات بزرگ گرد و خاک،‏ از موهای زبر پاها استفاده می‌کند.‏ برای برداشتن ذرّات کوچک‌تر،‏ از شانه‌ای ظریف که بر پای خود دارد و فواصل دندانه‌های آن با فواصل بین موهای شاخک دقیقاً برابر است،‏ بهره می‌گیرد.‏ همچنین برای برداشتن ریزترین ذرّات آلودگی،‏ شانه‌ای دیگر دارد که ظریف‌ترین موهای پاهای خود را به کار می‌گیرد؛‏ قطر این موها کمتر از یک هشتادم قطر موی انسان است.‏

 مشاهدهٔ مورچهٔ نجّار در حال تمیز کردن شاخک‌های خود

 هاکمان و همکارانش معتقدند که می‌توان از سیستم مورچهٔ نجّار برای تمیز کردن شاخک‌های خود در صنعت‌های گوناگون استفاده کرد.‏ برای مثال،‏ روش‌هایی مشابه می‌تواند در پاکیزگی قطعات ظریف میکروالکترونیکی و نیم‌رساناها بسیار مفید باشد،‏ چرا که کوچک‌ترین آلودگی می‌تواند در عملکرد آن‌ها اختلال ایجاد کند.‏

 نظر شما چیست؟‏ آیا سیستم مورچهٔ نجّار برای تمیز کردن شاخک‌های خود،‏ در اثر تکامل به وجود آمده یا یک طراح پشت آن بوده است؟‏