۱،‏ ۲.‏ چرا خدا مردی را که زمانی متواضع بود،‏ رد کرد؟‏ (‏تصویر ابتدای مقاله ملاحظه شود.‏)‏

شائول،‏ پادشاه اسرائیل باستان در آغاز حکمرانی‌اش مردی متواضع و قابل احترام بود.‏ (‏۱سمو ۹:‏۱،‏ ۲،‏ ۲۱؛‏ ۱۰:‏۲۰-‏۲۴‏)‏ اما پس از این که به پادشاهی رسید به کرّات از حد و مرز خود تجاوز کرد و گستاخانه و متکبّرانه عمل نمود.‏ در جِلجال فلسطینیان برای جنگ آماده می‌شدند و اسرائیلیان شائول را رها می‌کردند.‏ سموئیل نبی نیز در زمانی که قرار بود،‏ در آنجا حاضر نشد،‏ آنگاه صبر شائول به سر آمد.‏ شاید با خود فکر کرد،‏ ‹هر چه زودتر باید اقدامی بکنم.‏› پس قربانی‌ای برای یَهُوَه خدا گذرانید،‏ کاری که در دایرهٔ اختیارات او نبود.‏ این عمل او یَهُوَه را ناخشنود ساخت.‏—‏۱سمو ۱۳:‏۵-‏۹‏.‏

^۲ وقتی سموئیل به جِلجال رسید،‏ شائول را توبیخ کرد.‏ شائول به جای پذیرشِ اصلاح،‏ بهانه آورد و سعی کرد تقصیر را به گردن دیگران بیندازد و عمل خطای خود را کوچک جلوه دهد.‏ (‏۱سمو ۱۳:‏۱۰-‏۱۴‏)‏ این شروع رویدادهای زنجیره‌وار و ناخوشایندی بود که در نهایت برای شائول به قیمت از دست دادن پادشاهی و بسیار بدتر از آن به قیمت از دست دادن خشنودی یَهُوَه خدا تمام شد.‏ (‏۱سمو ۱۵:‏۲۲،‏ ۲۳‏)‏ برخلاف شروع  امیدبخشی که شائول داشت،‏ زندگی او به شکستی کامل منجر شد.‏—‏۱سمو ۳۱:‏۱-‏۶‏.‏

۳.‏ الف)‏ بسیاری در خصوص تواضع و فروتنی چه دیدی دارند؟‏ ب)‏ به پاسخ چه پرسش‌هایی می‌پردازیم؟‏

^۳ در دنیای امروز که رقابت بیداد می‌کند،‏ بسیاری می‌خواهند برای پیشی گرفتن از بقیه بیش از دیگران بدرخشند.‏ آنان برای رسیدن به اهدافشان تواضع و فروتنی را زیر پا می‌گذراند و از حد خود فراتر می‌روند.‏ برای مثال یکی از هنرپیشه‌های معروف که بعدها سیاستمدار شد،‏ گفت:‏ «شناخت حد و مرز چیزی نیست که از هیچ جنبه‌ای در مورد من صدق کند،‏ امیدوارم که هیچ گاه هم چنین نباشد.‏» پس با توجه به دید مردم دنیا چرا تواضع و شناخت حد و مرزمان هنوز هم اهمیت دارد؟‏ تواضع و فروتنی به چه مفهوم است،‏ و به چه مفهوم نیست؟‏ چگونه می‌توانیم در شرایط دشوار یا زمانی که تحت فشار دیگران قرار می‌گیریم،‏ متواضع بمانیم؟‏ در این مقاله به دو پرسش اول پاسخ داده می‌شود و در مقالهٔ بعد به پاسخ پرسش سوم خواهیم پرداخت.‏

۴.‏ عمل گستاخانه چیست؟‏

^۴ کتاب مقدّس تواضع و فروتنی را در مقابل تکبر و گستاخی می‌گذارد.‏ ‏(‏امثال ۱۱:‏۲ خوانده شود.‏)‏ داوود حکیمانه از یَهُوَه چنین درخواست کرد:‏ «خدمتگزارت را از اعمال گستاخانه بازدار.‏» (‏مز ۱۹:‏۱۳‏)‏ منظور از عمل گستاخانه چیست؟‏ منظور انجام عملی است که شخص از روی بی‌صبری یا تکبّر به آن دست می‌زند،‏ در حالی که حق انجام آن را ندارد یا از دایرهٔ اختیارات او خارج است.‏ به دلیل خمیرهٔ گناه‌آلودمان ما همه گاه از روی گستاخی به اصطلاح پا از گلیم‌مان فراتر می‌گذاریم.‏ اما همان گونه که شرح‌حال شائول پادشاه نشان می‌دهد،‏ اگر چنین اعمالی را عادت خود سازیم دیر یا زود خدا را ناخشنود می‌کنیم.‏ در مزمور ۱۱۹:‏۲۱ خطاب به یَهُوَه خدا آمده است:‏ «تو متکبرانِ ملعون را توبیخ می‌کنی.‏» چرا یَهُوَه خدا شخص متکبّر و گستاخ را توبیخ می‌کند؟‏

۵.‏ چرا گستاخانه عمل کردن خطایی جدّی است؟‏

^۵ عملی گستاخانه بسیار جدّی‌تر از خطایی ساده است.‏ اول این که زمانی که تواضع را زیر پا می‌گذاریم و گستاخانه عمل می‌کنیم،‏ در واقع به یَهُوَه خدا سلطان عالم بی‌حرمتی می‌کنیم.‏ دوم،‏ اگر با تکبّر پا از اختیاراتمان فراتر گذاریم،‏ روابطمان با دیگران تیره خواهد شد.‏ (‏امث ۱۳:‏۱۰‏)‏ سوم،‏ زمانی که روشن می‌شود که ما گستاخانه عمل کرده‌ایم مایهٔ خجالت و حتی شرمساری ماست.‏ (‏لو ۱۴:‏۸،‏ ۹‏)‏ چنین اعمالی نتیجهٔ خوبی ندارد.‏ همان گونه که در نوشته‌های مقدّس آمده است،‏ تواضع همیشه راه درست است.‏

۶،‏ ۷.‏ فروتنی چه جنبه‌هایی را در بر دارد؟‏

^۶ در کتاب مقدّس تواضع و فروتنی به معنی افتادگی و عدم غرور و تکبّر است.‏ (‏فیلیپ ۲:‏۳‏،‏ پاورقی)‏ شخص متواضع و فروتن می‌تواند قابلیت‌ها و توانایی‌های خود را بسنجد،‏ خطاهایش را تشخیص دهد و توصیه و پیشنهاد را بپذیرد.‏ تواضع و فروتنی مایهٔ خشنودی یَهُوَه خداست.‏

^۷ در کتاب مقدّس تواضع به شناخت و آگاهی از محدودیت‌هایمان نیز اشاره دارد.‏ در زبان اصلی کتاب مقدّس تأکید بر این امر است که این آگاهی باید بر رفتار ما با دیگران تأثیر بگذارد.‏

۸.‏ برخی علائم در افکار یا رفتارهایمان که نشانهٔ عدم فروتنی است کدامند؟‏

^۸ چه زمانی ممکن است در افکار و اعمالمان فروتنی را زیر پا بگذاریم؟‏ به برخی علائم هشداردهنده توجه کنید.‏ ممکن است به دلیلی،‏ برای مثال به دلیل مسئولیت‌هایی که به ما سپرده شده است،‏ خود را مهم‌تر از دیگران بشماریم.‏ (‏روم ۱۲:‏۱۶‏)‏ شاید به شیوه‌ای نابجا توجه دیگران را به خود جلب کنیم.‏ (‏۱تیمو ۲:‏۹،‏ ۱۰‏)‏ یا شاید بر پایهٔ عقاید شخصی،‏ موقعیت خود یا آشنایانمان،‏ نظرات  خود را به دیگران تحمیل کنیم.‏ (‏۱قر ۴:‏۶‏)‏ اگر این گونه عمل کنیم حتی شاید خود متوجه نشویم که پا از فروتنی فراتر گذاشته‌ایم و گستاخانه عمل کرده‌ایم.‏

۹.‏ چه عاملی موجب شد برخی گستاخانه عمل کنند؟‏ از کتاب مقدّس مثال‌هایی بیاورید.‏

^۹ هر کس که اجازه دهد حتی برای مدتی امیال نَفْسانی بر او غالب شود،‏ ممکن است فروتنی را زیر پا بگذارد و گستاخانه عمل کند.‏ جاه‌طلبی،‏ حسادت،‏ خشم عنان گسیخته عامل بسیاری اعمال گستاخانه بوده است.‏ اَبشالوم،‏ عُزَّیا و نَبُوکَدْنَصَّر نمونه‌هایی هستند از کسانی که تسلیم اعمال نَفس شدند و یَهُوَه خدا به دلیل گستاخی‌شان آنان را پست و زبون ساخت.‏—‏۲سمو ۱۵:‏۱-‏۶؛‏ ۱۸:‏۹-‏۱۷؛‏ ۲توا ۲۶:‏۱۶-‏۲۱؛‏ دان ۵:‏۱۸-‏۲۱‏.‏

۱۰.‏ چرا باید از زیر سؤال بردن انگیزهٔ دیگران حذر کنیم؟‏ از کتاب مقدّس مثالی بیاورید.‏

^۱۰ دلایل دیگری نیز می‌تواند موجب شود شخص گستاخانه عمل کند.‏ برای مثال می‌توان به آنچه بر اَبیمِلِک و پِطرُس گذشت اشاره کرد که در پیدایش ۲۰:‏۲-‏۷ و مَتّی ۲۶:‏۳۱-‏۳۵ آمده است.‏ آیا رفتار اَبیمِلِک و پِطرُس برخاسته از امیال گناه‌آلود و نَفْسانی بود؟‏ یا این که دلیل آن عدم آگاهی یا عمل کردن از روی بی‌فکری بود؟‏ از آنجا که ما از دل افراد آگاه نیستیم،‏ نباید انگیزهٔ افراد را زیر سؤال بریم.‏ پرهیز از قضاوت در مورد دیگران هم عاقلانه است و هم نشانهٔ محبت.‏—‏یعقوب ۴:‏۱۲ خوانده شود.‏

۱۱.‏ درک چه موضوعی در خصوص تواضع برای ما ضروری است؟‏

^۱۱ فرد متواضع جایگاه خود را در ترتیبات یَهُوَه می‌شناسد.‏ یَهُوَه خدا که خدای نظم است به هر یک از ما در جماعت نقشی خاص داده است و برای ما جایگاهی خاص مشخص کرده است.‏ نقش هر کس در جماعت منحصربه‌فرد است و به وجود تک‌تک اعضای جماعت نیاز است.‏ یَهُوَه از سر لطف خود به هر یک از ما هدایا،‏ قابلیت‌ها،‏ استعدادها و مهارت‌هایی بخشیده است.‏ ما می‌توانیم از آن‌ها برای جلال او و بهره رساندن به دیگران استفاده کنیم.‏ (‏روم ۱۲:‏۴-‏۸‏)‏ یَهُوَه خدا ما را کارگزاران خود دانسته و به ما مسئولیت سپرده است که نشانهٔ احترام و اعتماد او به ماست.‏—‏۱پِطرُس ۴:‏۱۰ خوانده شود.‏

۱۲،‏ ۱۳.‏ چرا نباید تعجب کنیم که مسئولیت‌های ما در خدمت به یَهُوَه تغییر کند؟‏

^۱۲ البته ممکن است در هر زمان جایگاه و مسئولیت ما در ترتیبات یَهُوَه خدا تغییر کند.‏ نمونهٔ عیسی را بررسی می‌کنیم.‏ او در ابتدا در آسمان با یَهُوَه خدا تنها بود.‏ (‏امث ۸:‏۲۲‏)‏ سپس یَهُوَه خدا از طریق او موجودات روحی دیگر،‏ عالَم مادی و در آخر انسان‌ها را آفرید.‏ (‏کول ۱:‏۱۶‏)‏ پس از آن مسئولیتی دیگر به عیسی محوّل شد،‏ او بر زمین آمد،‏ ابتدا نوزادی ناتوان بود و سپس بزرگ شد و انسانی بالغ گشت.‏ (‏فیلیپ ۲:‏۷‏)‏ عیسی پس از قربانی و مرگش به صورت موجودی روحی به آسمان بازگشت و در سال ۱۹۱۴ پادشاه حکومت خدا شد.‏ (‏عبر ۲:‏۹‏)‏ این آخرین تغییر برای عیسی نخواهد بود.‏ او پس از حکمرانی هزارساله پادشاهی را به یَهُوَه خدا می‌دهد «تا بدین سان خدا به‌تنهایی حاکم همه باشد.‏»—‏۱قر ۱۵:‏۲۸‏.‏

^۱۳ ما هم می‌توانیم انتظار داشته باشیم که مسئولیت‌هایمان در خدمت به یَهُوَه خدا تغییر کند و تصمیمات ما می‌تواند دلیلی برای تغییر در مسئولیت‌هایمان باشد.‏ برای مثال،‏ شاید مجرّد بودید و اکنون ازدواج کرده‌اید.‏ اگر صاحب فرزند شوید،‏ مسئولیت پرورش او با شماست.‏ شاید در سال‌های اخیر،‏ زندگی‌تان را ساده کرده‌اید و خدمت تمام وقت را آغاز کرده‌اید.‏ تمامی این تصمیمات مسئولیت‌ها و وظایف خاص خود را به همراه دارد.‏ تغییر موقعیت و شرایط می‌تواند ما را محدودتر سازد یا دست ما را در خدمت  بازتر کند.‏ چه جوان باشیم چه مسن،‏ چه قوای بدنی‌مان ضعیف باشد یا قوی،‏ یَهُوَه همواره در نظر دارد که از هر یک از ما به بهترین شکل در خدمتش استفاده کند.‏ یَهُوَه هیچ گاه از ما انتظاری نامعقول که از توان ما خارج باشد ندارد و او از هر آنچه ما در خدمت به او انجام دهیم،‏ قدردان است.‏—‏عبر ۶:‏۱۰‏.‏

۱۴.‏ چگونه تواضع در هر شرایطی به ما رضایت و شادی می‌بخشد؟‏

^۱۴ عیسی در انجام تمام مسئولیت‌هایی که در خدمت به یَهُوَه به او سپرده شد،‏ شاد بود.‏ ما نیز می‌توانیم چنین باشیم.‏ (‏امث ۸:‏۳۰،‏ ۳۱‏)‏ شخص متواضع در جایگاه خود در جماعت دست و بال خود را بسته احساس نمی‌کند.‏ او ذهن خود را به دست‌آوردهای دیگران یا این که امتیازاتی در آینده نصیبش شود،‏ مشغول نمی‌کند.‏ بلکه توان و نیروی خود را بر مسئولیتی که در جماعت به او داده شده است متمرکز می‌کند و شادی و رضایت در آن می‌یابد،‏ چون آن مسئولیت را از جانب یَهُوَه می‌داند.‏ در عین حال،‏ به جایگاه دیگران و نقش آنان در جماعت حرمت می‌نهد.‏ شخص متواضع و فروتن از پشتیبانی و حرمت نهادن به دیگران شاد می‌شود.‏—‏روم ۱۲:‏۱۰‏.‏

۱۵.‏ از تواضع جِدعون چه می‌آموزیم؟‏

^۱۵ جِدعون نمونه‌ای از تواضع بود.‏ زمانی که فرشتهٔ یَهُوَه خدا به او ظاهر شد،‏ جِدعون متواضعانه به کوچکی خود و خاندانش اشاره کرد.‏ (‏داو ۶:‏۱۵‏)‏ پس از پذیرش مسئولیتی که به او واگذار شد،‏ ابتدا جِدعون اطمینان حاصل کرد که کاملاً آنچه را یَهُوَه از او می‌خواهد،‏ درک کرده است و برای راهنمایی به یَهُوَه روی آورد.‏ (‏داو ۶:‏۳۶-‏۴۰‏)‏ جِدعون دلیر و شجاع بود و در عین حال با  زیرکی و هوشیاری عمل کرد.‏ (‏داو ۶:‏۱۱،‏ ۲۷‏)‏ او جاه‌طلب نبود و نمی‌خواست از طریق مسئولیتی که به او واگذار شده بود،‏ شهرتی کسب کند،‏ بلکه به محض این که برایش میسر شد به موقعیت و جایگاه پیشین خود بازگشت.‏—‏داو ۸:‏۲۲،‏ ۲۳،‏ ۲۹‏.‏

۱۶،‏ ۱۷.‏ فرد متواضع در خصوص رشد روحانی چه دیدی دارد؟‏

^۱۶ تواضع به این معنی نیست که به دنبال مسئولیت یا افتخارات بیشتر در خدمت نباشیم یا آن را نپذیریم.‏ نوشته‌های مقدّس تمامی ما را به پیشرفت ترغیب می‌کند.‏ (‏۱تیمو ۴:‏۱۳-‏۱۵‏)‏ آیا این همیشه به معنی تغییر وظایف و مسئولیت‌هاست؟‏ نه لزوماً.‏ با برکت یَهُوَه می‌توانیم در هر نقشی که اکنون داریم از لحاظ روحانی رشد کنیم.‏ می‌توانیم همچنان خصوصیات مسیحی و توانایی‌هایی را که یَهُوَه خدا به ما بخشیده است در خود پرورش دهیم تا بهتر به او و دیگران خدمت کنیم.‏

^۱۷ فرد متواضع پیش از قبول مسئولیتی جدید ابتدا خود را مطمئن می‌سازد که به آنچه از او خواسته شده است،‏ کاملاً واقف است.‏ بر پایهٔ آن می‌تواند صادقانه شرایط خود را محک زند.‏ برای مثال،‏ آیا قادر است بدون این که در مسئولیت‌های مهم دیگرش کوتاهی کند،‏ مسئولیت یا کار بیشتری بپذیرد؟‏ آیا برخی از وظایف را می‌تواند به دیگران واگذار کند تا مسئولیت جدیدی بپذیرد؟‏ اگر پاسخ به یکی از این دو پرسش نیز منفی باشد،‏ شاید شخص دیگری در آن زمان در شرایط مناسب‌تری باشد و بتواند آن مسئولیت را بپذیرد.‏ بررسی‌ای واقع‌بینانه به همراه دعا به ما یاری می‌کند که از توانایی‌ها و حد خود پا فراتر نگذاریم.‏ اگر متواضع باشیم شرایطمان را می‌سنجیم و اگر لازم باشد آن را رد می‌کنیم.‏

۱۸.‏ الف)‏ فرد متواضع در مقابل پذیرش مسئولیتی جدید چگونه عمل می‌کند؟‏ ب)‏ آیهٔ رومیان ۱۲:‏۳ در خصوص شخص متواضع چه کاربردی دارد؟‏

^۱۸ یَهُوَه خدا از ما خواسته است که «با فروتنی» همراه او پیش رویم.‏ (‏میکا ۶:‏۸‏)‏ پس وقتی مسئولیتی جدید می‌پذیریم،‏ همچون جِدعون،‏ به دنبال راهنمایی یَهُوَه خدا هستیم و از او کمک می‌طلبیم.‏ بدون کمک و راهنمایی یَهُوَه موفقیت در خدمت به او ناممکن است.‏ پس لازم است برای مسئولیتی که به ما سپرده می‌شود از طریق کلام خدا،‏ سازمانش و به همراه دعا در پی راهنمایی او باشیم.‏ ما باید در خدمت به یَهُوَه بیاموزیم که همواره همگام با راهنمایی‌های او پیش رویم و به این ترتیب به قدم‌هایمان در این راه ثبات بخشیم.‏ باشد که همواره در نظر داشته باشیم که این تواضع یَهُوَه خداست که ما را «بزرگ ساخته است» نه توانایی‌های ما.‏ (‏مز ۱۸:‏۳۵‏)‏ شخص متواضع که با یَهُوَه پیش می‌رود دیدی معقول به خود دارد و خود را پست‌تر یا برتر از آنچه باید نمی‌شمارد.‏‏—‏رومیان ۱۲:‏۳ خوانده شود.‏

۱۹.‏ چرا پرورش تواضع و فروتنی اهمیت دارد؟‏

^۱۹ فرد متواضع و فروتن همواره مد نظر دارد که یَهُوَه خدا خالق و سلطان عالم است و آن گونه که باید او را جلال می‌دهد.‏ (‏مکا ۴:‏۱۱‏)‏ تواضع و فروتنی موجب می‌شود که از نقشی که در سازمان یَهُوَه خدا داریم خشنود و راضی باشیم و ثمر آوریم.‏ تواضع موجب می‌شود که در رفتارمان حرمت دیگران را حفظ کنیم و به احساسات و عقاید برادران و خواهرانمان توجه نشان دهیم،‏ از این رو این خصوصیت اتحاد و یگانگی در جماعت را نیز استوار می‌سازد.‏ فرد متواضع پیش از هر کار با دقت به آن فکر می‌کند و به این ترتیب از خطاهای جدّی پرهیز می‌کند.‏ این‌ها دلایلی بود که نشان می‌دهد تواضع و فروتنی برای ما مسیحیان همچنان بسیار پراهمیت است و یَهُوَه خدا برای آنانی که در پی پرورش آن هستند،‏ ارزش بسیار قائل است.‏ اما زمانی که تحت فشار و سختی هستیم چگونه این خصوصیت پرارزش را حفظ کنیم؟‏ در مقالهٔ بعد به این موضوع می‌پردازیم.‏