VEI ira e vica vata na milioni na lotu Katolika e vuravura, na lawa ni 1870 me baleta na matabose ni Vatican Council e vakatulewa sara ga ni lotu, me kua ni saqati, ni nodra ivakavuvuli dei qori. Ia ena vinaka me tarogi, e yavutaki vakaivolatabu? Vakacava na Tui Tabu o Francis, e sosomitaka dina na yapositolo o Pita? E imatai ni tui tabu o Pita?

Na vakatulewa ni matabose ena 1870 e yavutaki sara ga vakatabakidua ena nodrau veivosaki o Jisu kei Pita ena Maciu 16:16-19 kei na Joni 21:15-17. E laurai ena rua na tikinivolatabu qori kei na so tale, ni a vakacolati o Pita ena dua na itavi bibi ena kedra itukutuku na lotu vaKarisito taumada. E tukuna tale ga o Jisu vei Pita ena imatai ni gauna rau sota kina, ni na dei nona ivalavala me vaka na vatu. (Joni 1:42) Ia vakacava a lesi Pita o Karisito ena dua na itutu cecere?

Ena Maciu 16:17, 18, e kaya o Jisu vei Pita: “Au kaya vei iko, o iko o Pita [kena ibalebale “O Koya na Vatu”], au na tauyavutaka noqu lotu ena vatu qo.” * Vakacava, e vakaibalebaletaka tiko o Jisu ni na tauyavutaka ga e dua na tamata me vakataki Pita na nona “lotu” se ivavakoso? Ena lesi o Pita me liutaki ira na imuri kece i Jisu? Cava nodratou rai na vo ni yapositolo eratou a tiko ena veivosaki qori me baleta na ka e tukuna o Jisu? E tukuni ena Kosipeli ni ratou a veiletitaka vakavica ena dua na gauna e muri se o cei e cecere. (Maciu 20:20-27; Marika 9:33-35; Luke 22:24-26) Ke sa digitaki Pita oti tu o Jisu ena dua na itutu cecere, me na veiletitaki tale va qori se o cei e cecere vei ratou na yapositolo?

 Vakacava na rai i Pita me baleta na ka e kaya o Jisu? Ni susu ga mai Isireli, ena rairai kila eso na vosa e dau vakayagataki ena parofisai vakaIperiu me vaka na “vatu” se “vatu ena tutunivale.” (Aisea 8:13, 14; 28:16; Sakaraia 3:9) Na gauna e lavetaka tiko kina e dua na nona ivola vei ira na nona itokani vakabauta, e vakamacalataka ni o Jisu Karisito, na Mesaia e “vatu ena tutunivale.” E vakayagataka o Pita na vosa vaKirisi na pe’tra (na vosa vata ga e kune ena ka e kaya o Jisu ena Maciu 16:18) me dusi Jisu duadua ga.—1 Pita 2:4-8.

Na yapositolo tale ga o Paula e imuri yalodina i Jisu. Vakacava, a vakabauta ni lesi Pita ena dua na itutu cecere o Jisu? Nona vakavinavinakataki Pita tiko ena ivavakoso lotu vaKarisito taumada, e vola kina ni o Pita e dua vei ira e “nanumi me duru ni ivavakoso.” Ia e kila vinaka tu o Paula nira levu tu na “duru ni ivavakoso.” (Kalatia 2:9) Ke sa lesi Pita oti gona o Jisu me ulu ni ivavakoso, era na sega ni raici koya na nona itokani vakabauta me dua e nanumi tu ga me duru ni ivavakoso.

Ni vola tiko o Paula na nona dau veivakaduiduitaki o Pita, e tukuna kina vakadodonu ena veidokai: “Au saqati koya e matana ni cala sara ga.” (Kalatia 2:11-14) E sega ni vakabauta o Paula me na tauyavutaka na nona lotu se ivavakoso o Karisito e dua e kawa ivalavala ca se o Pita. E vakabauta ga ni na tauyavutaka o Jisu Karisito. E kila o Paula ni “vatu o Karisito.”—1 Korinica 3:9-11; 10:4.

Eda na kila vakacava na ibalebale ni vosa: “O iko o Pita, au na tauyavutaka na noqu lotu ena vatu qo”? Ena vinakati meda kila vinaka na kena ikotokoto. Cava rau a veivosakitaka tiko o Jisu kei Pita? Se qai tarogi ratou ga nona tisaipeli o Jisu: “Cava dou nanuma baleti au?” Sega tale ni wawa o Pita ni sauma: “O kemuni na Mesaia, na Luve ni Kalou  bula.” Nona rogoca qori o Jisu e vakavinavinakataki koya qai kaya ni na tauyavutaka nona “lotu” se ivavakoso ena dua na “vatu” dei, macala ga ni o Jisu, ni se qai vakatusa oti ga o Pita ni vakabauti koya.—Maciu 16:15-18.

Me salavata ga kei na nanuma qori, e levu na “iLiuliu ni Lotu” era vola ni vatu e tukuni tiko ena Maciu 16:18 e dusi Karisito. Kena ivakaraitaki, e vola o Augustine ena ikalima ni senitiuri: “E kaya na Turaga: ‘Au na tauyavutaka na noqu lotu ena vatu qo,’ ni a tukuna vua o Pita: ‘O kemuni na Karisito na Luve ni Kalou bula.’ Na vatu gona qo, o a vakadinadinataka, au na tauyavutaka kina na noqu Lotu.” E tukuna vakavica o Augustine ni o Karisito ga na “Vatu (se Petra).”

Ke lewai o Augustine kei ira eso tale ena ivakatagedegede ni ivakavuvuli ni lotu Katolika nikua, ena tukuni nira vukitani. E kaya e dua na daunicioloji e Suwitisiladi o Ulrich Luz, na nodra duavata na vuku ni iVolatabu nikua me baleta na ulutaga qo era na beitaki ga kina nira vukitani ena matabose ni 1870 na Vatican Council.

E sega mada ga ni kila na yapositolo o Pita na icavuti “tui tabu.” Ia me yacova na ikaciwa ni senitiuri, e levu na bisovi era sega ni kai Roma era sa vakayagataka na icavuti qori. A sega ni vakayagataki vakalevu na icavuti qori me yacova na icavacava ni ika11 ni senitiuri. Era sega tale ga ni kaya na lotu vaKarisito taumada ni dua ena sosomitaki Pita ena itavi a kainaki ni a lesi vua. E kaya kina na vuku ni Jamani o Martin Hengel ni “sega na ivakadinadina ena itukutuku makawa se ivakavuvuli vakalotu me dusia ni a bau dua na ‘itutu’ me baleta na tui tabu.”

Me kena itinitini: Vakacava, e imatai ni tui tabu o Pita? A sosomitaki koya e dua? E yavutaki dina vakaivolatabu na ivakavuvuli era lewa ga na lotu Katolika me baleta na tui tabu? Na kena isaunitaro rawarawa ga na sega. Ia o Jisu a tauyavutaka ga na nona lotu kei na nona ivavakoso dina. (Efeso 2:20) Qo na taro bibi meda vaqaqa, Au sa kunea na ivavakoso dina?