Nɔ Ni Luka Ŋma 1:1-80

  • Ebɔ Teofilo amaniɛ (1-4)

  • Gabriel gba Yohane Baptisilɔ lɛ fɔmɔ lɛ efɔ̃ shi (5-25)

  • Gabriel gba Yesu fɔmɔ lɛ efɔ̃ shi (26-38)

  • Maria yasara Elizabet (39-45)

  • Maria wó Yehowa nɔ gojoo (46-56)

  • Yohane fɔmɔ kɛ egbɛ́iwoo (57-66)

  • Zakaria gbalɛ lɛ (67-80)

1  Akɛni mɛi pii ekɔ efɔ̃ amɛnɔ akɛ amɛbaabua anɔkwa saji ni wɔheɔ wɔyeɔ akɛ amɛba mli* lɛ anaa,+  tamɔ bɔ pɛ ni mɛi ni kɛ amɛhiŋmɛii na+ kɛjɛ shishijee ni amɛji sane lɛ he sɔɔlɔi lɛ kɛ enɛɛmɛi hã wɔ lɛ hewɔ lɛ,+  mi hu akɛni mitao nibii fɛɛ amli fitsofitso kɛjɛ shishijee hewɔ lɛ, mikpɛ mli akɛ mato naa jogbaŋŋ ni maŋma mahã bo, anunyamtsɛ Teofilo,+  bɔ ni afee ni oná ole akɛ nibii ni akɛ naabu wie atsɔɔ bo lɛ ji anɔkwale shiishi.+  Yudea maŋtsɛ Herode*+ gbii lɛ amli lɛ, osɔfo ko hi shi ni atsɛɔ lɛ Zakaria ni jɛ Abiya+ osɔfoiaku lɛ mli. Eyɛ ŋa ni jɛ Aaron biyei lɛ ateŋ, ni egbɛ́i ji Elizabet.  Amɛyi enyɔ lɛ fɛɛ lɛ, jalɔi ji amɛ yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ ni shwamɔ ko bɛ amɛhe, ejaakɛ amɛnyiɛɔ yɛ Yehowa* kitãi lɛ kɛ emla naa taomɔ nii lɛ fɛɛ anaa.  Shi amɛbɛ bi ko, ejaakɛ Elizabet lɛ, kene ni, ni amɛyi enyɔ lɛ fɛɛ lɛ, amɛdara yɛ afii amli.  Shi be ni shɛ ekuu lɛ nɔ,+ ni eetsu enitsumɔ akɛ osɔfo yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ,  tamɔ bɔ ni osɔfoyeli kusum ni ato lɛ yɔɔ lɛ, eba mli akɛ eshɛ enɔ akɛ ebote Yehowa* jamɔhe+ lɛ ni eyashã tsofa-kɛ-ŋma.+ 10  No mli lɛ, maŋbii lɛ fɛɛ miisɔle yɛ agbó lɛ naa yɛ ŋmɛlɛtswaa ni ashãa tsofa-kɛ-ŋma lɛ nɔ. 11  Yehowa* bɔfo jie ehe kpo etsɔɔ lɛ, no mli lɛ bɔfo lɛ damɔ tsofa-kɛ-ŋmashãa latɛ lɛ ninejurɔgbɛ. 12  Shi be ni Zakaria na lɛ lɛ, ehao, ni gbeyei mɔ lɛ. 13  Shi bɔfo lɛ kɛɛ lɛ akɛ: “Kaashe gbeyei, Zakaria, ejaakɛ abo fai ni okɛ hiɛdɔɔ kpaa lɛ toi, ni oŋa Elizabet lɛ, ebaafɔ binuu ehã bo, ni obaawo lɛ gbɛ́i akɛ Yohane.+ 14  Obaaná miishɛɛ, ni omli baafili bo waa, ni mɛi babaoo baanya yɛ efɔmɔ lɛ hewɔ,+ 15  ejaakɛ ebaatsɔ mɔ ko ni he hiaa waa yɛ Yehowa* hiɛ.+ Shi esaaa akɛ enuɔ wain ko loo dãa ni wa ko kwraa,+ ni mumɔ krɔŋkrɔŋ baayi lɛ obɔ dani abaafɔ lɛ po,*+ 16  ni ebaahã Israelbii pii aku amɛsɛɛ kɛba Yehowa,* amɛ-Nyɔŋmɔ lɛ ŋɔɔ.+ 17  Agbɛnɛ hu, ekɛ Elia mumɔ lɛ kɛ ehewalɛ+ lɛ baatsɔ Nyɔŋmɔ hiɛ ni ebaahã tsɛmɛi atsuii aku sɛɛ kɛba bii ahe,+ ni toigbolɔi baaku sɛɛ kɛba jalɔi ahiɛshikamɔ lɛ he koni ekɛsaa mɛi eto Yehowa.”*+ 18  Zakaria kɛɛ ŋwɛibɔfo lɛ akɛ: “Te mafee tɛŋŋ maná nɔmimaa yɛ enɛ he lɛ? Ejaakɛ migbɔ, ni miŋa hu eda yɛ afii amli.” 19  Ŋwɛibɔfo lɛ here nɔ ekɛɛ lɛ akɛ: “Miji Gabriel+ ni damɔɔ Nyɔŋmɔ hiɛ lɛ,+ ni atsu mi ni mikɛ bo abawie koni majaje sane kpakpa nɛɛ matsɔɔ bo. 20  Shi naa! obaatɔ mu, ni onyɛŋ owie kɛyashi gbi nɔ ni nibii nɛɛ baaba mli, ejaakɛ oheee miwiemɔi ni baaba mli yɛ amɛbe ni ato lɛ mli lɛ oyeee.” 21  Ni nakai be lɛ mli fɛɛ lɛ, maŋbii lɛ miimɛ Zakaria, ni amɛhiɛ fee amɛ yaa ejaakɛ esɛɛ etsɛ tsɔ yɛ jamɔhe lɛ. 22  Be ni eje kpo lɛ, enyɛɛɛ ekɛ amɛ awie, ni amɛkɔ sɛɛ akɛ eyana nii* yɛ jamɔhe lɛ. Nɔ pɛ ni efeɔ ji akɛ, ekɛ enine feɔ okadi etsɔɔ amɛ, shi enyɛɛɛ ewie. 23  Be ni esɔɔmɔ krɔŋkrɔŋ* gbii lɛ ba naagbee lɛ, eyiŋ etee eshĩa. 24  Gbii komɛi asɛɛ lɛ, eŋa Elizabet ná musu, ni etee ehe nyɔji enumɔ, ni ekɛɛ: 25  “Nɛkɛ ji bɔ ni Yehowa* kɛ mi eye yɛ gbii nɛɛ amli. Egbala ejwɛŋmɔ kɛba minɔ koni ejie mihiɛgbele lɛ yɛ gbɔmɛi ateŋ kɛya.”+ 26  Be ni emusu lɛ ná nyɔji ekpaa lɛ, Nyɔŋmɔ tsu bɔfo Gabriel+ kɛtee Galilea maŋ ko ni atsɛɔ lɛ Nazaret lɛ mli, 27  koni eya oblayoo fro+ ko ŋɔɔ, no mli lɛ ayabi nakai oblayoo lɛ shi ahã nuu ko ni atsɛɔ lɛ Yosef ni jɛ David shĩa lɛ, oblayoo fro lɛ gbɛ́i ji Maria.+ 28  Ni be ni ŋwɛibɔfo lɛ bote mli lɛ, ekɛɛ oblayoo fro lɛ akɛ: “Miiŋa bo, bo mɔ ni adro bo babaoo, Yehowa* kɛ bo yɛ.” 29  Shi ŋwɛibɔfo lɛ wiemɔi lɛ hã ehao waa, ni ejwɛŋ nɔ ni ŋamɔ nɛɛ tsɔɔ lɛ he. 30  No hewɔ lɛ, ŋwɛibɔfo lɛ kɛɛ lɛ akɛ: “Kaashe gbeyei, Maria, ejaakɛ ohiɛ eba nyam yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ. 31  Ni naa! obaaná musu* ni obaafɔ binuu,+ ni obaawo lɛ gbɛ́i akɛ Yesu.+ 32  Ebaatsɔ mɔ ko ni he hiaa waa,+ ni abaatsɛ lɛ Mɔ Ni Nɔ Kwɔ Fe Fɛɛ lɛ Bi,+ ni Yehowa* Nyɔŋmɔ kɛ etsɛ David maŋtsɛ sɛi lɛ baahã lɛ,+ 33  ni ebaaye Yakob shĩa lɛ nɔ Maŋtsɛ kɛya naanɔ, ni e-Maŋtsɛyeli lɛ baŋ naagbee.”+ 34  Shi Maria kɛɛ bɔfo lɛ akɛ: “Te enɛ baafee tɛŋŋ aba mli lɛ, akɛni mikɛ nuu náko bɔlɛ dã nɛɛ?”+ 35  Ni bɔfo lɛ hã lɛ hetoo akɛ: “Mumɔ krɔŋkrɔŋ baaba onɔ,+ ni Mɔ Ni Nɔ Kwɔ Fe Fɛɛ lɛ hewalɛ lɛ baaha onɔ. No hewɔ lɛ, abaatsɛ mɔ ni abaafɔ lɛ lɛ akɛ krɔŋkrɔŋ,+ Nyɔŋmɔ Bi.+ 36  Ni naa! owekunyo Elizabet, mɔ ni atsɛ lɛ kene lɛ hu hiɛ binuu musu, yɛ egbɔlɛ be nɛɛ mli, ni enyɔɔŋ ni ji ekpaa mli eyɔɔ lɛ; 37  ejaakɛ Nyɔŋmɔ gbɛfaŋ lɛ, wiemɔ ko* bɛ ni nyɛŋ aba mli.”+ 38  Kɛkɛ ni Maria kɛɛ: “Naa! Yehowa* nyɔŋ yoo ji mi! Bɔ ni owie lɛ, aba mli nakai ahã mi.” Kɛkɛ ni ŋwɛibɔfo lɛ shi lɛ etee. 39  No hewɔ lɛ, nakai gbii lɛ amli lɛ, Maria te shi ni ekɛ oyaiyeli fã gbɛ kɛtee Yuda maŋ ko mli, yɛ kpokpaa ni gɔji yɔɔ nɔ lɛ nɔ, 40  ni eyabote Zakaria shĩa lɛ, ni eŋa Elizabet. 41  Ni be ni Elizabet nu Maria ŋamɔ lɛ, abifao lɛ ni yɔɔ emusuŋ lɛ tumɔ, ni mumɔ krɔŋkrɔŋ yi Elizabet obɔ, 42  ni ebo kɛ gbee ni wa ekɛɛ: “Ajɔɔ bo yɛ yei ateŋ, ni ajɔɔ omusuŋ bi lɛ! 43  No hewɔ lɛ, te fee tɛŋŋ ni miná hegbɛ nɛɛ, akɛ mi-Nuŋtsɔ lɛ mami eba miŋɔɔ nɛɛ? 44  Ejaakɛ naa! be ni oŋamɔ lɛ gbɛɛ yɛ mitoiiaŋ nɔŋŋ lɛ, abifao lɛ ni yɔɔ mimusuŋ lɛ tumɔ kɛ miishɛɛ. 45  Bo yoo ni ohe oye, oyɛ miishɛɛ, ejaakɛ nakai nibii ni jɛ Yehowa* ŋɔɔ, ni awie atsɔɔ bo lɛ fɛɛ baaba mli.” 46  Ni Maria kɛɛ: “Misusuma* miiwó Yehowa* nɔ gojoo,+ 47  ni mimumɔ mli miifili lɛ waa yɛ Nyɔŋmɔ, mi-Yiwalaherelɔ lɛ hewɔ,+ 48  ejaakɛ ebakwɛ enyɔŋ yoo lɛ gbɛhe ni baa shi lɛ.+ Ejaakɛ naa! kɛjɛ be nɛɛ nɔ kɛyaa lɛ, yinɔi fɛɛ baajaje akɛ miyɛ miishɛɛ,+ 49  ejaakɛ Hewalɛtsɛ lɛ efee nibii wuji ehã mi, ni krɔŋkrɔŋ ji egbɛ́i,+ 50  ni emɔbɔnalɛ yɛ mɛi ni sheɔ lɛ gbeyei lɛ anɔ kɛjɛ yinɔ kome nɔ kɛtee yinɔ kroko nɔ.+ 51  Ekɛ enine etsu hewalɛ nitsumɔ; egbɛ mɛi ni wóɔ amɛhe nɔ yɛ amɛtsuiiaŋ yiŋtoi amli lɛ eshwã.+ 52  Ekpa hii ni yɔɔ hegbɛi kpelei kɛjɛ maŋtsɛ sɛii anɔ,+ ni ewó mɛi ni bɛ yelikɛbualɔ lɛ anɔ;+ 53  ehã mɛi ni hɔmɔ yeɔ amɛ lɛ etɔrɔ kɛ nibii kpakpai,+ ni eshwie niiatsɛmɛi lɛ kɛ amɛdɛ̃ folo. 54  Eye ebua etsulɔ Israel, ekai shi ni ewo akɛ ebaajie mɔbɔnalɛ kpo+ 55  etsɔɔ Abraham kɛ eseshi*+ lɛ kɛya naanɔ, tamɔ bɔ ni ekɛɛ wɔtsɛmɛi lɛ.” 56  Maria kɛ lɛ hi shi aaafee nyɔji etɛ, kɛkɛ ni eku esɛɛ kɛtee lɛ diɛŋtsɛ eshĩa. 57  Agbɛnɛ, Elizabet fɔmɔ be shɛ, ni efɔ binuu. 58  Ni akutsoŋbii lɛ kɛ ewekumɛi lɛ nu akɛ Yehowa* ena lɛ mɔbɔ babaoo, ni amɛkɛ lɛ nya.+ 59  Gbi ni ji kpaanyɔ lɛ nɔ lɛ, amɛba gbekɛ bibioo lɛ ketiafoo,+ ni kulɛ amɛkɛ epapa gbɛ́i Zakaria lɛ yaawo lɛ. 60  Shi emami here nɔ ekɛɛ: “Dabida! abaatsɛ lɛ Yohane moŋ.” 61  Kɛkɛ ni amɛkɛɛ lɛ akɛ: “Mɔ ko bɛ owekumɛi lɛ ateŋ ni atsɛɔ lɛ nakai.” 62  Kɛkɛ ni amɛkɛ amɛnine fee okadi kɛbi epapa bɔ ni esumɔɔ akɛ atsɛ lɛ. 63  No hewɔ lɛ, ebi ni ahã lɛ tao, ni eŋma akɛ: “Yohane ji egbɛ́i.”+ Ni enɛ fee amɛ fɛɛ naakpɛɛ. 64  Amrɔ lɛ, enaabu gbele, ni elilɛi fɛne ni ebɔi wiemɔ,+ ni ejie Nyɔŋmɔ yi. 65  Ni gbeyei mɔmɔ amɛkutsoŋbii lɛ fɛɛ, ni abɔi nibii nɛɛ fɛɛ ahe wiemɔ yɛ Yudea gɔji lɛ anɔ fɛɛ. 66  Ni mɛi ni nu lɛ fɛɛ kɛto amɛtsuii amli amɛkɛɛ: “Mɛɛ gbɔmɔ nɛkɛ gbekɛ nɛɛ baatsɔ?” Ejaakɛ Yehowa* nine kã ehe lɛɛlɛŋ. 67  Kɛkɛ ni mumɔ krɔŋkrɔŋ yi etsɛ Zakaria obɔ, ni egba ekɛɛ: 68  “Ajie Yehowa,* Israel Nyɔŋmɔ lɛ yi,+ ejaakɛ egbala ejwɛŋmɔ kɛba emaŋ lɛ nɔ ni ekpɔ̃ amɛ.+ 69  Ni etee yiwalaheremɔ akolonto*+ shi yɛ etsulɔ David shĩa lɛ ehã wɔ,+ 70  tamɔ bɔ ni etsɔ egbalɔi krɔŋkrɔŋi ni hi shi kɛjɛ blema lɛ anɔ ewie+ 71  yiwalaheremɔ kɛmiijɛ wɔhenyɛlɔi kɛ mɛi fɛɛ ni he tsɛ̃ɔ wɔ lɛ adɛŋ lɛ he lɛ;+ 72  koni ena mɔbɔ yɛ wɔtsɛmɛi lɛ ahewɔ, ni ekai ekpaŋmɔ krɔŋkrɔŋ lɛ,+ 73  kitã ni ekã wɔtsɛ Abraham lɛ,+ 74  koni kɛ́ ajie wɔ kɛje henyɛlɔi adɛŋ lɛ, ehã wɔ hegbɛ ni wɔkɛ sɔɔmɔ krɔŋŋ ahã lɛ ni wɔsheee gbeyei 75  yɛ anɔkwayeli kɛ jalɛ mli yɛ ehiɛ wɔgbii fɛɛ. 76  Shi bo, gbekɛ nɛɛ, abaatsɛ bo Mɔ Ni Nɔ Kwɔ Fe Fɛɛ lɛ gbalɔ, ejaakɛ obaatsɔ Yehowa* hiɛ oyasaa egbɛi lɛ oto,+ 77  koni okɛ yiwalaheremɔ he nilee ahã emaŋ lɛ kɛtsɔ amɛhe eshai ni akɛbaake amɛ lɛ nɔ,+ 78  yɛ wɔ-Nyɔŋmɔ lɛ musuŋtsɔlɛ lɛ hewɔ. Musuŋtsɔlɛ nɛɛ hewɔ lɛ, jetsɛremɔ ni jɛ ŋwɛi baaba abasara wɔ, 79  koni ehã la akpɛ ahã mɛi ni tara duŋ kɛ gbele hɔɔŋ mli lɛ,+ ni ekudɔ wɔnaji kɛya toiŋjɔlɛ gbɛ lɛ nɔ.” 80  Ni gbekɛ lɛ bada, ni ehe bawa yɛ mumɔ mli, ni etee nɔ ehi shia ŋa nɔ kɛyashi gbi nɔ ni ejie ehe kpo faŋŋ etsɔɔ Israel.

Shishigbɛ Niŋmaa

Loo “anɔkwa saji ni wɔyɔɔ nɔmimaa yɛ he.”
Loo “kɛjɛ emami musuŋ tɔ̃ɔ.”
Loo “eyana ninaa ko.”
Loo “sɔɔmɔ ní esɔmɔɔ yɛ mɛi krokomɛi ahilɛkɛhamɔ hewɔ.”
Loo “obaaŋɔ hɔ.”
Loo “nɔ ko nɔ ko.”
Loo “Migbɔmɔtso muu lɛ fɛɛ.” Kwɛmɔ Wiemɔi Titrii Amligbalamɔ lɛ.
Greek sht. ŋm., “edumɔwu.”
Loo “yiwalaherelɔ ko ni yɔɔ hewalɛ kpele.” Kwɛmɔ Wiemɔi Titrii Amligbalamɔ lɛ, “Akolonto.”