1, 2. Mbaʼépa iporã ñañeporandu oiméramo ñaneprovléma ñande rogapýpe?

 LUCIA peteĩ kuñakarai Italiaygua ojeheja iménagui 1988-pe diez áño omendahaguépe, ha ndovyʼaieterei opytávo. * Jepe heta oñehaʼã ndaikatuvéi ojogueraha porã iménandi. Haʼekuéra ojueja ha haʼe omongakuaavaʼerã haʼeño mokõi imemby kuña. Imanduʼávo oikóvare, haʼe heʼi: “Che aimoʼãvaʼekue mbaʼeve naorepytyvõmoʼãiha roiko porã jey hag̃ua”.

² Oiméramo ñaneprovléma ñande rogapýpe, jaikuaa mbaʼéichapa oñeñandu ko kuñakarai. Ha katuetei jaikuaase mbaʼépa ikatu ñanepytyvõ ani hag̃ua jajopoi. Upéicharõ iporã ñañeporandumi: “Ajapómapa Ñandejára heʼíva Iñeʼẽme umi omendávape g̃uarã?” (Salmo 119:105).

3. Jepe hetave ohóvo umi ojedivorsiáva, mbaʼéichapa oñeñandu jepi haʼekuéra ha ifamiliakuéra?

³ Ména ha tembireko pyʼỹi oiko vaíramo ikatu oimoʼã iporãveha ojueja. Upévare heta tetã rupi hetave ohóvo umi ojedivorsiáva. Péro heta kuña ha kuimbaʼe ojedivorsiavaʼekue oñembyasy upe rire. Haʼekuéra pyʼỹive hasy ha opyta ndovyʼavéi. Umi mitã oñeñandu vai ituvakuéra ojopoíramo ha tuicha rire jepe ombyasy upe oikóva. Ihentekuéra  ha iñamigokuéra ombyasy avei. Ha mbaʼépa heʼi ko mbaʼére Ñandejára, upe omoñepyrũvaʼekue ñemenda?

4. Mbaʼépa ojapovaʼerã umi omendáva iprovlémaramo?

⁴ Jahechámakuri Ñandejára oipotahague umi omendáva opyta oñondive oikove aja pukukue (Génesis 2:24). Mbaʼérepa upéicharõ hetaite omendáva ojueja? Upéva ndoikói sapyʼaitépe. Ñepyrurã ikatu ojoavyʼimimínte hikuái, haʼete ku výro reíva. Upéi katu umi provléma tuichave ohóvo ha ndaikatuvéima ipuʼaka hese. Péro ména ha tembireko pyaʼe ojapóramo la Biblia heʼíva ndojopoimoʼãi.

5. Mbaʼépa ojegueroviauka jepi umi omendávape ha mbaʼépa tekotevẽ ohechakuaa hikuái?

⁵ Heta vése umi omendáva iprovléma ohaʼarõgui  ojuehegui ikatuʼỹva. Umi novéla osẽva lívro, rrevísta, télepe ha umi pelíkula ogueroviauka hentekuérape umi omendáva naiprovlemaiha voi ha oikoha vyʼápe. Ha ohechakuaávo ndaupeichaiha, umi omendáva heʼi oñembotavyhague chupekuéra ha ou ndovyʼavéi. Upéicharõ, mbaʼéichapa mokõi tapicha ojavy meméva ikatu oiko vyʼápe oñondive? Upearã mokõive oñehaʼãvaʼerã.

6. a) Mbaʼépa heʼi la Biblia umi omendávare? b) Mbaʼérepa oiko vai jepi umi omendáva?

⁶ La Biblia ikatu oipytyvõ ména ha tembirekópe oiko porã hag̃ua. Heʼi umi omendáva ovyʼataha péro avei ‘ohasataha heta jepyʼapy’ (1 Corintios 7:​28, BNP). Ména ha tembireko ningo iñimperfékto ha ojapose ivaíva. Ndaikatúi opensa hikuái peteĩcha opa mbaʼépe, térã oñeñandu pe ótro oñeñanduháicha. Avei ndojojái umi mbaʼe ohasavaʼekue imitãme. Umi omendáva oiko vai jepi plátare, mitãnguéra térã ihentekuérare. Avei nahembýigui chupekuéra tiémpo oĩmie hag̃ua oñondive térã iprovlémagui rrelasión seysuál rehe. * Ijetuʼúramo jepe ñambohovái koʼã mbaʼe, ani ñañemeʼẽ provlemakuérape. Heta tapicha omendáva ohechakuaa ikatuha ombohovái porã koʼã provléma.

7, 8. Ména ha tembireko oiko vaíramo, mbaʼépa heʼi la Biblia ojapovaʼerãha hikuái?

⁷ Heta tapichápe hasy omombeʼu pyʼaguapýpe  mbaʼéichapa oñeñandu oĩ vaíramo, ipochy térã ndogustái jave chupekuéra peteĩ mbaʼe. Tembireko heʼirangue iménape: “Amalisia nde nachentendéi”, ipochy ha ombotuichave pe oikóva. Oĩ heta heʼíva: “Nde ningo ndejehénte voi rejepyʼapy” térã: “Ndacherayhúi voi”. Ha iména ndoikovaiséigui okirirĩnte chugui.

⁸ Péicha jave iporã jajapo la Biblia heʼíva: “Pendepochýramo, ani peʼa tembiapo vaípe. Ani peheja kuarahy oike jepe pendepochy poi hag̃ua” (Efesios 4:26). Okumplívo 60 áño omendahague, oñeporandu peteĩ karai ha hembirekópe mbaʼépa ojapo hikuái oiko porãite hag̃ua oñondive. Pe karai heʼi: “Arakaʼeve noroñenóiva roñemongetaʼỹre rojoavývare, vyroreíramo jepe”.

9. a) Mbaʼépa heʼi la Biblia iñimportanteha jajapo ñañemongeta jave? b) Mbaʼépa tekotevẽ jepi ojapo umi omendáva ijetuʼúramo jepe?

⁹ Peteĩ ména oiko vaíramo hembirekóndi, iporã mokõive imanduʼa la Biblia heʼívare: ‘Penekyreʼỹvaʼerã pehendu hag̃ua ha penembegue peñeʼẽ ha pendepochy hag̃ua’ (Santiago 1:19). Ojapysaka porã rire ojuehe, ikatu mokõive ohechakuaa tekotevẽha ojediskulpa (Santiago 5:16). Ijetuʼúramo jepe tekotevẽ jaʼe: “Ambyasyeténingo ajapohaguére upéva nderehe”. Jajapóramo upéicha pyaʼe jaiko porã jeýta jajoavy jave. Avei jahayhuvéta ñane rembireko térã ñane ménape ha jajogueraha porãvéta.

10. Mbaʼépa heʼivaʼekue apóstol Pablo umi Corintoyguápe ha iporãva koʼág̃a peve?

¹⁰ Apóstol Pablo ohaíramo guare umi Corintoyguápe,  heʼi chupekuéra iporãveha omenda ‘ani hag̃ua hoʼa teko vaípe’ (1 Corintios 7:2). Koʼág̃a katu hentekuéra heko vaive yma guarégui. Noñetĩvéi oñeñeʼẽ hag̃ua mbaʼe tieʼỹre, hentekuéra oñemonde vai, ha rrevísta, lívro, ha télepe ojehechauka mbaʼe tieʼỹ. Koʼã mbaʼe omokyreʼỹ hentekuérape heko vai hag̃ua. Upévare Pablo heʼivaʼekue: ‘Iporãve pemenda peneakãrakuetereirangue peikóvo’ (1 Corintios 7:​9, JMP).

11, 12. a) Mbaʼépa ojapovaʼerã ména ha tembireko ovyʼa hag̃ua oĩ jave oñondive? b) Mbaʼépa ojapovaʼerã umi omendáva ndoikomoʼãiramo sapyʼami oñondive?

¹¹ Upévare la Biblia heʼi umi kristiáno omendávape: “Pe ména oikovaʼerã hekopete pe hembireko ndive, ha upéicha avei pe tembireko iména ndive” (1 Corintios 7:​3, BNP). Koʼápe ojehechauka ména térã tembireko nopensaivaʼerãha ijehénte oreko jave rrelasión seysuál. Umi omendáva ojepyʼapýramo ojuehe ovyʼáta oĩ jave oñondive. Pór ehémplo la Biblia heʼi menakuéra tekotevẽha ‘imbaʼerechakuaa hembirekóndi’ (1 Pedro 3:​7, BNP). Ha upéva tekotevẽ, ména omeʼẽ hag̃ua hembirekópe oikotevẽva ha pe tembireko avei. Ndojetrataporãiramo kuñáme ikatu ndovyʼái oĩ jave iménandi.

¹² Oĩ vése umi omendáva ojejokovaʼerãha. Pór ehémplo, pe kuña imbaʼasy jave térã ikaneʼõitereíramo (Embojoja Levítico 18:​19-re). Avei ikatu pe kuimbaʼe iprovléma itravahohápe, ojepyʼapyeterei ha ikaneʼõ. Upéicharõ umi  omendáva ndoikomoʼãiramo oñondive sapyʼami, iporã oñemongeta ha oñemoĩ “peteĩ ñeʼẽme” (1 Corintios 7:5). Oikuaa porã rupi oikóva nopensavaimoʼãi ojuehe. Péro pe tembireko noĩséiramo iménandi térã pe kuimbaʼe nomombaʼéiramo hembirekópe oĩ jave hendive, ikatu mokõive omeʼẽ oportunida ivaívape. Ha upéva omoñepyrũ jepi heta provléma.

13. Mbaʼépa oipytyvõta kristianokuérape ani hag̃ua heko vai?

¹³ Entéro kristiáno, omendáva ha omendaʼỹva, omboykevaʼerã opaichagua taʼanga tieʼỹ. Umíva omokyreʼỹ hentekuérape heko vai hag̃ua (Colosenses 3:5). Avei oñangarekovaʼerã opensáva ha ojapóvare oĩ jave ndahaʼéivandi hembireko térã iména. Jesús heʼi porã vaʼekue: “Oimeraẽva omaʼẽva kuña rehe ha oguerekoséva ichupe, upéva oikóma hendive ipyʼapýpe” (Mateo 5:​28, BNP). Ojapóramo la Biblia heʼíva koʼã mbaʼére, umi omendáva ndoʼamoʼãi teko vaípe ha noñomoakãratĩmoʼãi. Ovyʼáta katu oĩ jave oñondive. Jaikuaa Jehová voi omeʼẽhague ko rregálo umi omendávape (Proverbios 5:​15-19).

14. Mbaʼe ñambyasývapa oiko jepi ha mbaʼérepa?

¹⁴ Javyʼa jahechávo oĩha heta kristiáno omendáva ombohovái porãva iprovlemakuéra. Péro ñambyasýramo jepe oĩ avei umi ndogueropuʼakáiva. Ñaneimperfékto rupi ha jaikohaguére ko múndo añáme oĩva Satanás poguýpe, heta omendáva ojopoi (1 Juan 5:19). Mbaʼépa ojapovaʼerã kristianokuéra oikóramo ko mbaʼe?

15. a) Mbaʼére añoitépa heʼi la Biblia ikatuha jajedivorsia ha ñamenda jey ótrore? b) Mbaʼérepa oĩ umi ndojedivorsiáiva?

 ¹⁵ Kapítulo 2-pe jahechákuri la Biblia heʼiha ñemoakãratĩre añoite peteĩ tapicha ikatuha ojedivorsia ha omenda jey ótrore (Mateo 19:9). * Oiméramo jaikuaa porã ñane ména térã ñane rembireko ñanemoakãratĩhague, jahechavaʼerã mbaʼépa jajapóta. Jasegítapa hendive térãpa jajedivorsiáta? Ñandete jadesidivaʼerã. Oĩ umi ohecháva pe hembiapo vaíva oñembyasyha ha upévare operdona ha oiko porã jey hikuái. Oĩ katu ndojedivorsiáiva umi mitã rehehápe.

16. a) Mbaʼérepa oĩ umi odesidíva ojedivorsia? b) Mbaʼérepa naiporãmoʼãi ñañeʼẽ vai ñande rapicha odesidívare?

¹⁶ Avei ikatu pe oporomoakãratĩva oporombohyeguasu térã kuñáramo opyta hyeguasu. Ikatu avei ojerova hese peteĩ mbaʼasy. Ha oimérõ pe túva ojavyky ifamiliakuéra tekotevẽ ojepeʼa chugui umi mitã. Upéicharõ rehechavaʼerã heta mbaʼe redesidi mboyve rejedivorsiátapa. Péro oiméramo reikuaa ne ména térã ne rembireko nemoakãratĩhague ha upéicharamo jepe reiko jey hendive, rehechauka reperdonaha chupe ha repytaseha hendive. Upéicha ndaikatuvéima rejedivorsia remenda hag̃ua ótrore. Naiporãi jaʼe mbaʼépa odesidivaʼerã ñande rapicha térã jataky ojapóvare. Haʼe oikuaa ojapóva ha mbaʼépepa osẽta. “Peteĩteĩ oguerahavaʼerã imbaʼepohýi.” (Gálatas 6:​5, BNP.)

17. Ndahaʼéiramo ñemoakãratĩre, mbaʼéichapa heʼi la Biblia oikovaʼerãha umi ojopoíva?

¹⁷ Ikatúpa umi omendáva ojueja térã ojedivorsia, ndahaʼéiramo jepe ñemoakãratĩre? Ikatu, péro ndaikatumoʼãi omenda jey (Mateo 5:32). La Biblia heʼi ikatuha ojopoi péro ‘opytamavaʼerãha omendaʼỹre térã oiko porã jey’ (1 Corintios 7:11). Mbaʼéicha javépa umi omendáva ikatu ojueja?

18, 19. Mbaʼéicha javépa oĩ umi ojedivorsiáva jepe ndaikatumoʼãvéima omenda jey?

¹⁸ Ikatu peteĩ família oiko asy pe kuimbaʼe nombaʼaposéigui térã ivísio vaígui. * Oĩ umi ogastapáva ipláta huegohápe, vevída térã drógare. La Biblia heʼi: “Pe oñangarekoʼỹva umi hogayguakuéra rehe, omboyke ijerovia ha ivaive umi Jesús rehe ojeroviaʼỹvagui” (1 Timoteo 5:​8, JMP). Koʼãichagua kuimbaʼe nokambiaséiramo, ha oiporupa avei hembireko oganáva, pe kuña hakateʼỹgui ijehe ha imembykuérare ikatu oheja chupe.

¹⁹ Pe tembireko ikatu avei oheja iménape, kóva ombyepotietereíramo chupe ha oguerokyhyjégui hekove. Oĩ avei umi ojopy meméva hembirekópe ojapo hag̃ua Ñandejára ndoipotáiva, upéicha jave ijerovia rehehápe pe kuña ikatu oheja iménape. Oĩ umi tembireko upéicha  añoite ikatútava ‘iñeʼẽrendu Ñandejárape yvypórape rangue’ (Hechos 5:29).

20. a) Peteĩ kristiána ohejáramo iménape, mbaʼépa ikatu ojapo umi ermáno ha ansiáno ha mbaʼépa ndojapoivaʼerã? b) Mbaʼérepa naiporãmoʼãi umi omendáva ojueja výro reíre?

²⁰ Oikóramo jepe ã mbaʼe, naiporãi avave ojopy pe kuñáme oheja hag̃ua iménape térã opyta hag̃ua hendive. Umi ermáno ha ansiáno ikatu ohechauka chupe la Biblia heʼíva, péro haʼekuéra ndoikuaái opa mbaʼe oikóva pe ogapýpe. Jehová añoite oikuaa. Peteĩ kristiána omendáva ohejáramo iménape výro reíre, ohechauka nomombaʼeiha Ñandejára oipotáva omendávape g̃uarã. Péro ohasa vaietereíramo, avave ndotakyivaʼerã hese odesidíramo oheja iménape. Koʼã mbaʼe avei ojeʼe menakuéra ohejasévape hembirekópe. ‘Opavave ñañemoĩvaʼerã Ñandejára renondépe, haʼe ñanembohovake hag̃ua.’ (Romanos 14:10.)

21. Mbaʼépa ohechauka la Biblia oipytyvõha umi omendávape?

²¹ Tres mése oheja rire iménape, Lucia pe kuñakarai ñepyrũrã ñañeʼẽhague, otopa testigos de Jehováre ha oñepyrũ ostudia la Biblia. Haʼe heʼi: “Naimoʼãiva la Biblia peichaite peve chepytyvõtaha. Una semána astudiahaguépe, aiko porãse jeýma che ménandi. Koʼág̃a ahecha Jehová oikuaaha mbaʼépa ojapovaʼerã umi omendáva oiko porã hag̃ua. Haʼe heʼi ména ha  tembireko ojorrespetavaʼerãha. Ha ijapu umi heʼíva testigos de Jehová ombyaiha familiakuéra. Haʼekuéra orepytyvõ roĩmba jey hag̃ua oñondive”. Upe guive Lucia oñehaʼã ojapo la Biblia heʼíva.

22. Mbaʼérepa ojeroviavaʼerã umi omendáva?

²² Ndahaʼéi ña Lúciape añónte la Biblia oipytyvõva. Ñandejára oipota entéro omendáva ovyʼa oñondive. Upévare omeʼẽ chupekuéra konsého iporãvéva ha umíva oĩ la Bíbliape. Ñandejára Ñeʼẽ ‘omoarandu oikuaaʼỹvape’ (Salmo 19:​8-12, [19:​7-11, NM]). La Biblia oipytyvõma heta omendávape ani hag̃ua ojopoi ha oiko porã jey hag̃ua. Iporãitéta ména ha tembireko ojeroviáramo Ñandejára Jehová heʼívare chupekuéra. Ojapóramo upéva katuete osẽ porãta.