Magdiretso sa kaundan

PAMANGKOT SANG MGA PAMATAN-ON

Ano ang Dapat Ko Mahibaluan Parte sa Electronic Games?

Ano ang Dapat Ko Mahibaluan Parte sa Electronic Games?

 Quiz parte sa electronic games

 Sa United States, diin ang electronic games isa ka industriya nga nagaganar sing binilyon ka dolyar . . .

  1.   Pila ang aberids nga edad sang mga nagahampang sang electronic games?

    1.   18

    2.   30

  2.   Sin-o ang mas palahampang sang electronic games, lalaki ukon babayi?

    1.   55 porsiento ang lalaki; 45 porsiento ang babayi

    2.   15 porsiento ang lalaki; 85 porsiento ang babayi

  3.   Diin sining duha ka grupo ang mas palahampang?

    1.   Mga babayi nga 18 anyos pataas

    2.   Mga lalaki nga 17 anyos paubos

 Mga sabat (base sa 2013 nga report):

  1.   B. 30.

  2.   A. Kon isipon ang tanan nga nagahampang, 45 porsiento​—halos katunga​—ang babayi.

  3.   A. Mga babayi nga 18 anyos pataas ang 31 porsiento sang mga nagahampang, samtang mga lalaki nga 17 anyos paubos ang 19 porsiento.

 Ini nga estadistika mahimo maghatag sing ideya kon sin-o ang nagahampang. Pero wala sini ginasugid sa imo ang mga epekto​—maayo man ukon malain​—sang electronic games.

 Ang maayo

 Diin sa masunod nga ginasiling nila parte sa electronic games ang ginaugyunan mo?

  •  “Masadya ini nga paagi para maka-bonding ang pamilya kag mga abyan.”​—Irene.

  •  “Maayo ini para makapalagyo sa realidad.”​—Annette.

  •  “Nagaabtik ka bangod sini.”​—Christopher.

  •  “Nagahanas ini sang imo ikasarang sa paglubad sang mga problema.”​—Amy.

  •  “Makapahunahuna gid ini; ginapapamensar ka, ginapahimo sing plano, kag ginapapangita sing paagi.”​—Anthony.

  •  “Ang iban nga games nagapalig-on sa mga mag-abyan nga magbuligay.”​—Thomas.

  •   “Ang iban nga games nagabulig sa imo nga maka-exercise kag mangin maayo ang lawas.”​—Jael.

 Nagaugyon ka bala sa pila sa sini, ukon sa tanan gid? Ang video games mahimo makabulig sa imo sa mental kag pisikal. Bisan pa ang iban nga games palipas tiempo lang kag​—pareho sa ginsiling ni Annette—“maayo ini para makapalagyo sa realidad,” indi ini pirme sala.

 ● Ang Biblia nagasiling nga may “tion sa tagsa ka katuyoan sa idalum sang langit,” lakip ang paglingawlingaw.​—Manugwali 3:​1-4.

 Ang malain

 Ginaubos bala sini ang imo oras?

 “Kon maumpisahan ko na hampang, daw indi ko na gusto mag-untat. Masiling ako, ‘Isa na gid lang ka level ah!’ Pero igo ko matalupangdan, inoras na gali ako nga nagahampang!”​—Annette.

 “Ang video games nagaubos sang imo oras. Nagapungko ikaw sing inoras kag abi mo may nahimo ka gid kay lima ka beses ka nga nagdaug, pero ang matuod wala gid.”​—Serena.

 Ang punto: Kon mawad-an ka sing kuarta, puede mo pa ini makita liwat. Pero kon maglipas na ang tion, indi mo na ini mabalik. Gani, mas importante ang tion sangsa kuarta. Amo nga indi gid pag-uyangi ang imo tion!

 ● Ang Biblia nagasiling: “Maglakat sing maalamon . . . , nga ginabakal ang nagakaigo nga tion para sa inyo kaugalingon.”​—Colosas 4:5.

 May epekto bala ini sa imo panghunahuna?

 “Ang mga krimen nga mahimo ginasilutan sang pagkapriso ukon kamatayon normal lang nga ‘ginahimo’ sa video game.”​—Seth.

 “Sa madamo nga games, kinahanglan patyon mo ang kaaway para magdaug ka. Sa masami, ginahimo ini sing makangilidlis.”​—Annette.

 “Kon kaisa, indi ka makapati sa imo mga ginapanghambal samtang nagahampang​—pareho sang ‘Mapatay ka na!’ ukon ‘Patyon ta ka!’”​—Nathan.

 Ang punto: Likawi ang mga games parte sa mga ginadumtan sang Dios kaangay sang kasingki, seksuwal nga imoralidad, kag espiritismo.​—Galacia 5:​19-​21; Efeso 5:​10; 1 Juan 2:​15, 16.

 ● Ang Biblia nagasiling nga “ginakaugtan [ni Jehova] ang mga nabuyo sa kapintas”​—indi lang ang nagahimo sang kapintas. (Salmo 11:5, Biblia sang Katilingban sang mga Kristiano) Bisan ang imo ginpili nga electronic game wala nagapakita kon mangin ano ka nga sahi sang tawo, mahimo ini magpakita kon ano ka na nga sahi sang tawo subong.

 Binagbinaga ini: Suno sa libro nga Getting to Calm, “kon ikumparar sa telebisyon, ang mapintas nga mga video games mahimo may daku nga epekto sa batasan sang mga kabataan bangod wala lamang sila nagatan-aw sa isa ka mabangis nga hero, kundi sila gid mismo ang hero. Bangod ang paghampang nagatudlo sa imo pareho sang isa ka manunudlo, ginatudluan ka sini sing kapintas.”​—Ipaanggid ang Isaias 2:4.

 Ang realidad

 Madamo nga pamatan-on ang nakatuon kon paano mangin balanse sa ila paghampang sang electronic games. Binagbinaga ang duha ka halimbawa.

 “Sadto nagahampang ako sang video games basta may oras pa, nga nagahunahuna: ‘Lima man lang ka oras ang kinahanglan ko para magtulog, indi bala? Puede pa isa ka level.’ Subong, natun-an ko nga ibutang sa lugar ang paghampang. Ginatamod ko na lang ini nga maayo nga hobby nga puede himuon kon may tion. Pero ang tanan nga butang dapat himuon sing haganhagan.”​—Joseph.

 “Ginbuhinan ko ang paghampang sang video games kag madamo na ako sang nahimo! Napauswag ko ang akon pagministeryo, nakabulig sa iban sa kongregasyon, kag nakatuon pa gani sang isa ka instrumento sa musika. Kadamo gali sang puede pa mahimo!”​—David.

 ● Ang Biblia nagasiling nga ang hamtong nga mga lalaki kag babayi “haganhagan sa [ila] mga batasan.” (1 Timoteo 3:​2, 11) Nalipay sila sa ila kalingawan pero kabalo sila kon san-o mauntat, kag may ara sila pagpugong sa kaugalingon.​—Efeso 5:​10.

 Ang punto: Ang paghampang sang electronic games maayo nga kalingawan kon ibutang lang sa lugar. Pero indi pagtuguti nga kontrolon sini ang imo tion ukon upangan ang imo pokus sa importante nga mga butang sa kabuhi. Sa baylo nga magpokus sa paglab-ot sa tulumuron sang game, indi bala mas maayo nga magtinguha sa paglab-ot sang imo mga tulumuron para mangin sigurado ang imo kadalag-an sa matuod nga kabuhi?