Skip to content

Skip to table of contents

Idaunegai Ia Noho Scroll ta Idia “Duahia” Diba

Idaunegai Ia Noho Scroll ta Idia “Duahia” Diba

Lagani 1970 ai, Ein Gedi dekenai idia davaria scroll ena kahana maragidia ai idia noho herevadia be idia duahia diba lasi. 3-D scanning teknoloji amo unai scroll ai idia noho herevadia idia duahia diba, bona ia lalonai Levitiko bukana ena hereva kahana haida bona Dirava ena ladana ia noho

LAGANI 1970 ai, archaeologist taudia momo be Ein Gedi Israel ai Dead Sea ena west kahanai, idaunegai lahi ese ia gabua scroll ta idia davaria. Archaeologist taudia momo be tano idia geia bona sinagoga ta ena momoru idia tahua noho lalonai unai scroll idia davaria. Unai be reana lagani 500 ia lao 550 C.E. huanai taunimanima ese hanua ta idia hadikaia neganai unai sinagoga idia gabua. Unai scroll danu be lahi ese ia gabua dainai ia lalonai idia noho herevadia idia duahia diba lasi. To archaeologist taudia be 3-D scanning teknoloji ena heduru amo unai scroll lalonai idia noho herevadia idia “duahia” diba. Bona inai sistem matamatana ladana, digital imaging software idia gaukaralaia dainai scroll ai ia noho herevadia idia duahia diba.

Unai 3-D scanning teknoloji amo dahaka idia davaria? Unai scroll lalonai Baibel ena hereva haida idia noho bona unai be Levitiko ena karoa ginigunadia haida idia hedinarai. Unai siri haida ese Dirava ena ladana Heberu gado eiava Tetragrammaton ai idia hahedinaraia. Unai scroll ai idia noho herevadia be lagani 50 C.E. bona lagani 400 C.E. huanai idia torea, unai ese ia hahedinaraia Qumran manuscripts ibounai amo idia davaria scroll be Heberu gado Baibel ena revareva gunana momokani ta. Magasin ladana The Jerusalem Post ai Gil Zohar ia gwau: “Ein Gedi ai unai Levitiko revarevana ai davaria neganai, ai itaia unai revareva be lagani 1,000 bamona gunanai idia torea. Unai negai Dead Sea scrolls idia toredia, to medieval Aleppo Codex be lagani 930 C.E. ai idia torea.” Diba bada taudia idia gwau, Ein Gedi ai idia davaria scroll ese ia hahedinaraia Torah ena Masorete revarevadia be “mai momokani ida lagani 1,000 momo gunanai idia torea bona idia naria namonamo. Bona herevana idia torea hanai taudia be mai edia kerere, to unai ese Baibel ena sivarai ia haidaua lasi.”