Jehova kinaava?
Akissut Biibilimeersoq
Biibili naapertorlugu Jehova Guutiuvoq ilumoortoq sunik tamanik Pinngortitsisoq. (Saqqummersitat 4:11) Pruffiitit Aaperaap Mosesillu aamma Jiisusip taanna pallorfigaat. (1 Mosesi 24:27; 2 Mosesi 15:1, 2; Johannesi 20:17) Taanna inuiaqatigiinnut ataasiinnarnut Guutiunani ‘nunarsuarmut tamarmut’ Guutiuvoq. – Tussiaat 47:3.
Biibilimi ersersinneqartutut Guuti Jehovamik ateqarpoq. (2 Mosesi 3:15; Tussiaat 83:19) Ateq Jehova hebræerisut oqaluummit ima isumalimmit naggueqarpoq: “-nngorpoq.” Biibilimik misissueqqissaartartut arlallit oqartarput ateq ima isumaqartoq: “-nngortippoq” aamma “-nngortippaa”. Tassa Jehova siunertani naammassiumallugu sunngorsinnaavorluunniit, aamma pinngortitani sunngortissinnaavaaluunniit. Nassuiaat tamanna Jehovap Pinngortitsisuuneranut siunertaminillu tamanik naammassisitsisarneranut naapertuuppoq. (Esaja 55:10, 11) Aamma Biibili Jehovap kinaassusianik pingaarnertullu qanoq asannitsigineranik paasinninnissamut iluaqutigisarparput. – 2 Mosesi 34:5-7; Lukasi 6:35; 1 Johannesi 4:8.
Guutip aqqa hebræerisut naqinnerit sisamat atorlugit ima allanneqartarpoq: יהוה (JHWH). Naqinnerit taakku aamma tetragrammimik taaneqartarput. Itsaq hebræerisut Guutip aqqa qanorpiaq taaneqartarnersoq ilisimaneqanngilaq. Ukiorpassuarnili kalaallisut “Jehova” atorneqartarpoq. Assersuutigalugu palasiunerup Otto Fabriciusip Mosesimik allakkat siulliit 1822-mi nutseramigit “Jehova” tamatigut atortarpaa. Kapitali 2 versi 4-mut quppernerup ataani ilanngussami ima allassimavoq: ‘Tassa Guutip ativia.’ Aamma palasip Niels Wolfip Tussiaatit 1824-mi kalaallisuunngortikkamigit “Jehova” tamatigut atortarpaa. William Tyndalep 1530-mi Biibilimik nutsikkamini ateq Jehova tuluttut siullerpaalluni atorpaa. a
Sooq Guutip aqqata itsaq hebræerisut qanorpiaq taaneqartarnera ilisimaneqanngila?
Itsaq hebræerisut allannermi ersiutit atornagit aappersarissat taamaallaat atorneqartarput. Hebræerisut oqaasillit atuarnerminni ersiutit suut atorneqassanersut naluneq ajorpaat. Taamaattorli Allakkat Hebræerisuut (“Testamentitoqaq”) naammassineqarmata juutit ilaasa Guutip atiata taaqqusaannginneranik upperisapalaaq upperilerpaat. Allakkanik atuffassinermi Guutip atia taaguutinik, soorlu “Naalagaq”-mik imaluunniit “Guuti”-mik, taarsertarpaat. Ukiut hundredillit ingerlanerini upperisapalaaq taanna inunnit amerlanerujartuinnartunit upperineqalermat itsaq qanorpiaq taaneqartarnersoq ilisimaneqarunnaarpoq. b
Ilaat isumaqarput Guutip atia ima taaneqartassasoq: “Jahve,” allalli oqartarput aamma allatut taaneqarsinnaasoq. Allakkat imusat Immap Uumaatsup eqqaani nassaarineqartut ilaanni Mosesimik allakkat pingajuisa ilamernganni grækerisut nutserneqarsimasuni ateq ima nutsiinnavinneqarsimavoq: Iao. Itsaq grækerit allaatiginnittartut isumaqarput ima taaneqartassasoq: Iae, I·a·beʹ aamma I·a·ou·eʹ. Taakkuli tunngavigalugit itsaq hebræerisut atip tamatuma qanoq taaneqartarnera uppernarsineqarsinnaanngilaq. c
Biibilimi Guutip aqqa pillugu kukkusumik isummernerit
Kukkusoq: Ateq “Jehova” nutserisunit ilanngunneqarpoq.
Eqqortoq: Guutip atia hebræerisooq, tetragrammi, Biibilimi 7.000-t missaanni atorneqarpoq. d Nutserisut amerlanerpaat Guutip atia peertarpaat taaguutinillu, soorlu “Naalagaq”-mik, taarsertarlugu.
Kukkusoq: Guuti Ajugaqanngitsoq ateqartariaqanngilaq.
Eqqortoq: Guutip Biibilimik allattut aterminik tuusintilippassuariarlutik atuinissaannik isumassarsisippai pallorfiginnitsinilu aterminik atuisarnissamik ilinniartillugit. (Esaja 42:8; Joeli 3:5; Malaki 3:16; Romamiut 10:13) Allaat Guutip pruffiitioqqusersut aterminik puiuisitsiniartut perloqquai. – Jeremia 23:27.
Kukkusoq: Juutit ileqqutoqaat naapertorlugu Guutip aqqa Biibilimit peerneqartariaqarpoq.
Eqqortoq: Juutit allakkanik ilisimasut ilaasa Guutip aqqanik taaserusuttannginnerat ilumoorpoq. Biibilimilli allaqqiinerminni peerneq ajorpaat. Qanorluunniit ikkaluarpat Guutip peqqussutiminut akerliusunik inuit ileqqutoqaannik maleruaanissarput kissaatiginngilaa. – Matthæusi 15:1-3.
Kukkusoq: Guutip aqqa hebræerisut qanorpiaq taaneqartartoq ilisimaneqanngimmat Biibilimi atorneqassanngilaq.
Eqqortoq: Guutip inuit assigiinngitsunik oqaasillit assigiimmik atiminik taasisarnissaannik piumasaqarneranik oqartartut taamatut tunngavilersuisarput. Biibilimili ersersinneqarpoq itsaq Guutip pallorfiginnittaasa assigiinngitsunik oqaasillit atit assigiinngitsumik taasaraat.
Assersuutigalugu Israelimi eqqartuussisoq Josva eqqarsaatigiuk. Kristumiut siulliit hebræerisut oqaasillit atia ima taasarpaat: Jehōsjuʹa‛ grækerisut oqaasillit ima taasaraat: I·ē·sousʹ. Josvap hebræerisut atiata Biibilimi grækerisut nutsikkami atorneqarneranit erserpoq kristumiut atinik taaseriaatsit oqaatsiminni nalinginnaasut atortaraat. – Apustilit Suliaat 7:45; Hebræerit 4:8.
Guutip atianik nutserinermi najoqqutassiaq tamanna aamma atuuppoq. Qanorpiaq taaneqartarnera pingaarnerunani Guutip atiata Biibilimi atorneqartarnera pingaarneruvoq.
a Tyndalep Biibilip atuagartai tallimat siulliit nutseramigit “Iehouah” atorpaa. Piffissap ingerlanerani tuluttut oqaatsit allanngormata Guutip atiata allanneqartarnera nutarsarneqarpoq. Assersuutigalugu 1612-imi Henry Ainsworthip Tussiaatinik nutsikkamini “Iehovah” atortarpaa. Nutsikkani 1639-mi nutarsaramigit oqaaseq “Jehovah” atortarpaa. Taamatuttaaq Biibilimik American Standard Version-imik 1901-imi saqqummersumik nutserisut Guutip atia hebræerisut allakkani allassimagaangat “Jehovah” atortarpaat.
b New Catholic Encyclopedia-mi, aappassaanik saqqummersitami, atuakkami 14-imi, qupp. 883-884, ima allassimavoq: “Aallarussaaqqanerup kingorna ateq Jahve immikkut ittumik ataqqineqalermat oqaaseq ADONAJ-imik imaluunniit ELOHIM-imik taarserneqartalerpoq.”
c Paasissutissat amerlanerusut atuarumallugit takuuk Guutip oqaasianik misissueqqissaarut, immikkoortoq 1, “Guutip aqqa Allakkani Hebræerisuuni”.
d Takuuk Theological Lexicon of the Old Testament, atuagaq 2, qupp. 523-524.