Ku bokona mu madisá

Mukonda Dyahi o Jimbangi ja Jihova a Lembalala o Seyalu ya Ngana mu Ukexilu ki Udifu ni Jingeleja Jengi?

Mukonda Dyahi o Jimbangi ja Jihova a Lembalala o Seyalu ya Ngana mu Ukexilu ki Udifu ni Jingeleja Jengi?

 Mukubhanga o Lembalasa ya Ngana, aixana we mu dijina dya “Seyalu ya Ngana” mba Seyalu Yasukina, tubelesela yoso yosoneke mu Bibidya. (1 Kolindu 11:20; Bibidya Rei James) Maji ilongesu yavulu ni ibhangelu ya jingeleja jamukwa mu kaxi ni kubhanga o seyalu yiyi ki idilungu ni yoso itanga o Bibidya.

Seyalu ya Ngana Phalahi

 O Seyalu ya Ngana yatokala phala kulembalala Jezú, ni kulondekesa o kisakidilu kyetu mu sata yabhana mwene phala o mbote yetu. (Matesu 20:28; 1 Kolindu 11:24) O kilembalesu kiki ko kwila kibhangelu mba kijila kya ngeleja kibhana ngalasa mba kilolokesa o ituxi yetu kana. a O Bibidya ilonga kwila ituxi yetu atena ku iloloka ki mukonda dya kijila maji mukonda dya kixikanu mwa Jezú.—Loma 3:25; 1 Nzwá 2:1, 2.

Tuibhanga lukuxi?

 Jezú watumu o maxibulu mê kubhanga o Seyalu ya Ngana maji kazwela se mulukuxi atokalele kubhanga kiki. (Luka 22:19) Amoxi amba kwila atokala kuseyala mbeji ni mbeji, maji akamukwa a seyala semana ni semana, kizuwa ni kizuwa, akamukwa veji javulu mu kizuwa mbaphe o muthu mwéne wakijiya se lukuxi lwandabhanga kiki. Maji twatokala kwijiya o ima yiyi.

 Jezú wabhange o Seyalu ya Ngana mu kizuwa kya Phasu ya Jijudé, mwene wafu mu kizuwa kyene kyokyo kyabhange o Seyalu. (Matesu 26:1, 2) Kiki kikyabhiti mu kingoho kana. O Mikanda Ikôla yasokesa o sata ya Jezú ni kambudi ka Phasu. (1 Kolindu 5:7, 8) O fesa ya Phasu akexile mu ibhanga lumoxi ku muvu. (Makatukilu 12:1-6; Ijila 23:5) Kyene we kimoxi, o Jikidistá ja dyanga akexile mubhanga o Lembalasa ya kufwa kwa Jezú lumoxi ku muvu, o Jimbangi ja Jihova kyene we kyabhanga, akayela o ukexilu yú wa Bibidya.

Kizuwa ni ola

 O njila ya xisa Jezú ki itukwatekesa ngo kwijiya o jiveji jitwatokala kubhanga o Lembalasa maji itukwatekesa we kwijiya o kizuwa ni ola. Mwene wabhange o seyalu kyoso kyaboba o dikumbi mu kizuwa kya 14 ya mbeji ya Nizá wa muvu wa 33 K.K., kala kilondekesa o calendário lunar ya Bibidya. (Matesu 26:18-20, 26) Muvu ni muvu tusuluka mukubhanga o Lembalasa mu kizuwa kiki kala kyakexile mubhanga o Jikidistá jadyanga.

 Sumbala o 14 ya mbeji ya Nizá wa muvu wa 33 K.K. kyexile kya Sesa, o lembalasa ya kizuwa kyokyo itena kubhita mu kizuwa kyosokyoso ku semana kutunda muvu kwiza muvu. Tutena kwijiya se o 14 ya Nizá yandakala kizuwa kyahi mukukayela o ukexilu umoxi wakexile mukayela o athu mu izuwa ya Jezú. Kitukayela o ukexilu wene mu kayela o athu mu lelu didi, akayela o calendário ya Jijudé, o calendário ya lelu. b

Mbolo ni vinyu

 Phala kubhanga o lembalasa, Jezú wakwata mbolo yakambele felemendu ni vinyu yasubhukile mu kudya kwa Phasu. (Matesu 26:26-28) Tubhanga kala kyabhange mwene, tukwata we mbolo yakambe felemendu mba akambe kutamu kima kyosokyoso, tukwata we vinyu kana sumu ya jiuva kana mba vinyu yotowalese, mba atemu kima kyosokyoso phala ikale ni nguzu.

 Sayi jingeleja akwata mbolo yala ni felemendu maji mu veji javulu o felemendu mu Bibidya ilombolola kituxi mba kima kya bolo. (Luka 12:1; 1 Kolindu 5:6-8; Ngalásya 5:7-9) Mu kiki, phala kulombolola kyambote o mukutu wa Jezú wakambe kituxi, twatokala tubhanga mbolo yakambe felemendu mba katemu kima kyosokyoso. (1 Phetele 2:22) Kima kyamukwa kyakambe kukitanga mu Bibidya, o kubhanga sumu ya jiuva mu veji ya kukala ni vinyu. Kwala jingeleja abhanga kiki mukonda phala ene kituxi kunwa uhôlwa. Maji o Bibidya ki itanga kuma kunwa kituxi.—1 Timote 5:23.

Ki xitu mba manyinga kana, ijimbwete ngo

 O mbolo yakambe felemendu ni vinyu yene mukala mu Lembalasa kifwa ijimbwete ngo phala kulombolola o mukutu ni manyinga a Kidistu. Kene mubhanga madiwanu phala kubhilula o ima yiyi mba kuifunga ni xitu mba manyinga kala kyene mu zwela amoximu, kana. Tala o ima yala mu Mikanda Ikôla phala kutendela kyambote o maka yâ.

  •   Se Jezú watumine o maxibulu mê kunwa o manyinga mê, kiki kyeji lombolola kwila Jezú wexile mwatumina kuxibhaka o kitumu kya Nzambi kyakukamba kudya manyinga. (Dimatekenu 9:4; Ikalakalu 15:28, 29) Maji Jezú keji tena kubhanga kiki. Jezú keji longa o athu kubhukumukina o kitumu kya Nzambi kyalungu ni kwila o manyinga kima kikôla.—Nzwá 8:28, 29.

  •   Se o jipoxolo anwine mu kidi o manyinga a Jezú, mwene kejitena kuzwela kwila o manyinga mê “anda kwa zunzumuna,” mukulondekesa kuma o sata yê weji kuibhana kupholo.—Matesu 26:28.

  •   O Sata ya Jezú aibhana “lumoxi kwabhu.” (Jihebelewu 9:25, 26) Maji se o mbolo ni vinyu aibhilwile mu xitu ni manyinga mu kithangana kya Seyalu ya Ngana, kikiphe kilombolola kwila o yó akexile mu idya ni ku inwa ejibhanga veji javulu o sata yoyo.

  •   Jezú wambe kiki: “Bhangenu jinga kyenyiki, mu ku ngibanza eme,” mwene kambe “mu ku ngisatela eme.”—1 Kolindu 11:24.

 O yó axikina kwila o mbolo ni vinyu yakituka mwene o mukutu ni manyinga a Jezú, axikina kiki mukonda dya izwelu itusanga mu jivelusu ja Bibidya imoxi. Mu kifika, mu Jibibidya javulu, asoneka kuma Jezú wambe kwila o vinyu: “ene o manyinga mami.” (Matesu 26:28) Maji o izwelu ya Jezú atena we kuilombolola kiki: “Yá alombolola o manyinga mami.” c Kala kyakexile mubhanga mu jiveji javulu, Jezú wakexile mulonga bhu kaxi ka ifika mba metáfora.—Matesu 13:34, 35.

Nanyi udya ku mbolo mba unwa ku vinyu?

 Kyoso o Jimbangi ja Jihova kyabhanga o Seyalu ya Ngana, athu ofele ngo adya ku mbolo ni kunwa ku vinyu. Mukonda dyahi?

 O manyinga a Jezú abhangesa kuta “kikutu kya ubhe” o kikutu kiki kyeji bhinganesa o kikutu kyatele Jihova Nzambi ni kifuxi kyokulu kya Izalayele. (Jihebelewu 8:10-13) Oso atokala mu kikutu kya ubhe kiki adya ku mbolo ni kunwa ku vinyu mu kizuwa kya Lembalasa. Athu yá, ko Jikidistá joso kana, maji yó ngo “a asolo” kwala Nzambi mu ukexilu wa katunda. (Jihebelewu 9:15; Luka 22:20) Akwetu yá andatumina kudyulu kumoxi ni Kidistu, o Bibidya yamba kwila 144.000 ngo a athu atambula o ujitu yú.—Luka 22:28-30; Dijingunwinu 5:9, 10; 14:1, 3.

 O “kakilunga kófele” ene ngo andatumina kumoxi ni Kidistu, maji athu amukwa mba “mundu wavulu” wandatambula o mwenyu wakalelaku mu ixi. (Luka 12:32; Dijingunwinu 7:9, 10) Sumbala yó amukingila kukala mu ixi kene mudya ku mbolo mba kunwa ku vinyu mu kizuwa kya Lembalasa, maji akalamu phala kulondekesa o kisakidilu kyâ mu sata ya bhana Jezú phala o mbote yetu.—1 Nzwá 2:2.

a O Enciclopedia ya McClintock ni Strong, Volume IX, mu difwe 212, yamba kiki: “O kizwelu sakalamentu kikyale mu Kikutu Kya Ubhe kana; né o kizwelu kya Ngeleku μυστήριον [my·steʹri·on] kikyalungu we ni batizu mba seyalu ya Ngana mbaphe kilembalesu kya mukwa kyosokyoso kana.”

b O calendario ya lelu ya Jijudé itanga o dimatekenu dya mbeji ya Nizá mukaxi ka mbeji ya ubhe ya astronómico, maji kikyene kyabhangele mu hama ya dyanga. Mu veji dya kiki, o mbeji (mês) yamatekene kyoso o mbeji (lua) ya ubhe yadyangele kumoneka mu Jeluzaleme, kiki kitena kukala kizuwa kimoxi mba izuwa kyoso kibhita o mbeji ya ubhe ya astronómico. Kiki kyene kibhangesa kwila o kizuwa kya Jimbangi ja Jihova kyakubhanga o Lembalasa sayi bhabha kikyene mudifangana ni kizuwa kyene mu bhanga o Phasu kwala o Jijudé ja lelu.

c Tanga o Jibibidya: A New Translation of the Bible, de James Moffatt, The New Testament—A Translation in the Language of the People, de Charles B. Williams e The Original New Testament, de Hugh J. Schonfield.