Ku bokona mu madisá

Ihi Ilombolola o Babilonha ia Dikota?

Ihi Ilombolola o Babilonha ia Dikota?

O Bibidia i tambuijila

 O Babilonha ia Dikota, a i tumbula mu divulu dia Dijingunuinu, ilombolola o kisangela kia jingeleja joso ja makutu, ji dituna Nzambi. a (Dijingunuinu 14:8; 17:5; 18:21) Sumbala o jingeleja jiji ki ji difu, maji o jingeleja joso ji sondolokesa o athu, phala ka bheze o Nzambi ia kidi, Jihova.—Matendelelu 4:35.

Ndunge Phala Kuijiia o Babilonha ia Dikota

  1.   Babilonha ia Dikota kijimbuete. O Bibidia i mu jimbulula kála “muhatu,” ni ‘kidia-nzunga kia dikota.’ Muéne uala ni dijina, “o dijimbuililu diê dia kasuèkele, exi: Babilonha ia Dikota.” (Dijingunuinu 17:1, 3, 5) Kuma o divulu dia Dijingunuinu a di jimbulula bhu kaxi ka isuma, tu tendela kuila, o Babilonha ia Dikota kijimbuete ngó, ki muhatu ua kidi. (Dijingunuinu 1:1) Kia mukuá, muéne ua xikama “bhu mbandu’a ngiji javulu.” Kiki kilombolola “o miji ia athu, ni mundu, ni ifuxi, ni madimi.”(Dijingunuinu 17:1, 15) Se-ku muhatu ua kidi ueji bhanga kiki.

  2.   Babilonha ia Dikota ilombolola o kisangela kia mundu uoso. A ixana “o mbanza ia dikot’oio ia mu tumina o jisobha joso mu ngongo.” (Dijingunuinu 17:18) Mukonda dia kiki, iene ia di muange ku mundu uoso.

  3.   Babilonha ia Dikota ilombolola o kisangela kia jingeleja, mu veji dia jinguvulu, mba kisangela kia uenji. O athu mu mbanza ia Babilonha iokulu, akexile kubhanga “maumbanda” ni “mauanga.” (Izaia 47:1, 12, 13; Jelemiia 50:1, 2, 38) Mu kidi, mu mbanza ienionio, akexile mu bhanga ima ia zembe o Nzambi ia kidi, Jihova. (Dimatekenu 10:8, 9; 11:2-4, 8) O atuameni a Babilonha, akexile mu di mona kála a betele kota, Jihova ndenge. Mukonda dia kiki, ka kexile mu bhana valolo ku ubhezelu uê. (Izaia 14:4, 13, 14; Daniiele 5:2-4, 23) Kiene kimoxi ué, o athu ejiia kuila, o Babilonha ia Dikota, i bhanga “uanga.” Kiki kilondekesa kuila, muéne ulombolola o kisangela kia jingeleja.—Dijingunuinu 18:23.

     Kuma “o jisobha mu ngongo” a dila mukonda dia kibuikilu kiê, o Babilonha ia Dikota ki i tena kulombolola o kisangela kia jinguvulu. (Dijingunuinu 17:1, 2; 18:9) Ki i tena kulombolola ué o kisangela kia uenji, mukonda o Bibidia ia i tungula ku “ jingeji ja kufuna mu ngongo.”—Dijingunuinu 18:11, 15.

  4. Kiteka kia Sobha Nabonido ia Babilonha, kumoxi ni ijimbuete ia jinzambi jitatu: Sin, Xamaxe ni Istar

      O Babilonha ia Dikota i bhanga o ima i bhanga o jingeleja ja makutu. Mu veji dia ku longa o athu kuzukama kua Nzambi ia kidi, Jihova, o jingeleja ja makutu ji longa o athu enhá, kubheza jinzambi ja mukuá. O Bibidia ixana o ukexilu iú, kála “kuzambula ni kubhanga iphata. (Ijila 20:6; Makatukilu 34:15, 16) O ilongesu kála o Tilindade, o ubhezelu ua iteka, ni milongi izuela kuila, o athu kioso kiafuá a kala ku muenhu bhu kididi kioso-kioso, ia mateka mu Babilonha iokulu. Maji katé lelu, o jingeleja ja makutu jene mu longa hanji o ima íii. O jingeleja jiji, ji longa ué o athu kuzola o ima ku mundu. O Bibidia ixana o ukexilu iú ua kukamba ufiiele, kála kuta phánda.—Tiiaku 4:4.

     Kuma o jingeleja ja makutu jala ni jimbongo javulu, ni kuila, a zangeleka o jimbongo jiji, jene ja fuama kutambula o dijina dia Babilonha ia Dikota, dia zuela o Bibidia kuila, ia “zuata jithanga ja kusuka muene kiavulu nguíi,” ni “ulu, ni madiiamande, ni jiphélula.” (Dijingunuinu 17:4) Mu Babilonha ia Dikota, muéne mu tunda “oso a bhanga isunji mu ngongo,” mba o ilongesu ioso ia zembe Nzambi. (Dijingunuinu 17:5) O athu oso a tokala mu jingeleja ja makutu, o “miji ia athu, ni mundu, ni ifuxi, ni madimi.” O athu iá, a kuatekesa o Babilonha ia Dikota.—Dijingunuinu 17:15.

 O Babilonha ia Dikota iala ni kikuma kia “athu oso a a jibha jinga mu ngongo.” (Dijingunuinu 18:24) Tundé ukulu, o jingeleja ja makutu ki jene mu kuatekesa ngó o athu kulúa o ita, maji jene ja kambe ué ku longa o athu o kidi kia lungu ni Jihova, o Nzambi ia henda. (1 Nzuá 4:8) Mukonda dia kukamba kuijiia o kidi kiki, o athu ene mu di jibha kiavulu. Mukonda dia kiki, o athu oso a mesena kubhanga o vondadi ia Nzambi, a tokala ‘kutunda-mu,’ mu kuxisa o ijila ia jingeleja ja makutu.—Dijingunuinu 18:4; 2 Kolindo 6:14-17.