“ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢ ဟါအီၣ်” န့ၣ်ဘၣ်တၢ်ကိးစ့ၢ်ကီးအီၤလၢ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သံန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢ ဟါအီၣ်အမူးအံၤ ပမၤအီၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲး ဒ်လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါဝဲအသိးန့ၣ်လီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၁၁:၂၀) ဘၣ်ဃးဒီးမူးပွဲအံၤ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအါဖု အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ဒီးအလုၢ်အလၢ်တဖၣ် တလီၤပလိာ်လိာ်အသး ဒီးလံာ်စီဆှံဘၣ်.

 ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ် အတၢ်တိာ်ပာ်မ့ၢ်ဝဲ ပကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယ့ၣ်ၡူးဒီး ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ် ကစၢ်အတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးလၢ ပဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၀:၂၈; ၁ ကရံၣ်သူး ၁၁:၂၄) တၢ်မၤမူးပွဲအံၤန့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါလုၢ်လၢ်တခါလၢ ကမၤကဆှီထီၣ်ကွံာ်ပတၢ်ဒဲးဘးဘၣ်. လံာ်စီဆှံသိၣ်လိပှၤလၢ ပတၢ်ဒဲးဘး ကဘၣ်တၢ်ပျၢ်ကွံာ်အီၤခီဖျိ ပတၢ်နာ်ယ့ၣ်ၡူးအဃိလီၤ. တမ့ၢ်လၢတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အလုၢ်လၢ်အဃိဘၣ်.—ရိမ့ၤ ၃:၂၅; ၁ ယိၤဟၣ် ၂:၁, ၂.

 ယ့ၣ်ၡူးမၤလိာ်ဝဲ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်လၢ ကဘၣ်မၤကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်အမူးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်မၤဝဲ တနံၣ်ပှဲၤဘျီလဲၣ်န့ၣ် အဝဲတတဲဝဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. (လူၤကၣ် ၂၂:၁၉) ပှၤတနီၤနီၤစံးဝဲလၢ ပကြၢးမၤအီၤ ကိးလါဒဲး, တနီၤစံးဝဲလၢ ကိးနွံဒဲး ဒီးအဂၤတနီၤစံးဝဲလၢ ကိးနံၤဒဲးန့ၣ်လီၤ. a ဘၣ်ဆၣ် သမံသမိးကွၢ် တၢ်ဂ့ၢ်လၢလာ်တဖၣ်အံၤတက့ၢ်.

 ယ့ၣ်ၡူးစးထီၣ်မၤဝဲ ကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်အမူးဖဲ မုၢ်နံၤလၢ ပှၤယူဒၤဖိ မၤဝဲဘူၣ်လဲၤကပာ်အနံၤန့ၣ်လီၤ. ဒီးယ့ၣ်ၡူးသံဝဲဖဲ မုၢ်နံၤအဝဲန့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၆:၁, ၂) တၢ်အံၤတမ့ၢ် တၢ်ဘၣ်အတီၤဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်သးန့ၣ် လံာ်စီဆှံထိၣ်သတြီၤဝဲဒီး ဘူၣ်လဲၤကပာ်အသိဖိလီၤ. (၁ ကရံၣ်သူး ၅:၇, ၈) ဘူၣ်လဲၤကပာ်မူးပွဲန့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤအီၤ တနံၣ်တဘျီလီၤ. (၂ မိၤၡ့ ၁၂:၁-၆; ၃ မိၤၡ့ ၂၃:၅) ဒ်န့ၣ်အသိး ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ်စ့ၢ်ကီး မၤဝဲတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်သံအမူး တနံၣ်တဘျီလီၤ. ဒီးယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်စ့ၢ်ကီး မၤဝဲဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ.

 တၢ်အဒိလၢ ယ့ၣ်ၡူးပာ်လီၤတ့ၢ်ဝဲန့ၣ် မၤစၢၤပှၤဒ်သိးပကသ့ၣ်ညါလၢ ပကဘၣ်မၤမူးပွဲအံၤလၢ မုၢ်နံၤမုၢ်သီ ဒီးတၢ်ဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ် ဒီးပကဘၣ်မၤအီၤ တနံၣ်ပှဲၤဘျီလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ခရံာ်စးထီၣ်မၤဝဲ မူးပွဲအံၤဖဲ ခ.န ၃၃ လါနံစၣ် ၁၄ သီ မုၢ်လီၤနုာ်ဝံၤအလီၢ်ခံလီၤ. ဒီးမၤဝဲဒ်လံာ်စီဆှံ အလံာ်နံၣ်လံာ်လါ (ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢပျၢၤ အလံာ်နံၣ်လံာ်လါ) အသိးလီၤ. (မးသဲ ၂၆:၁၈-၂၀, ၂၆) ဒ်ခရံာ်ဖိလၢညါတဖၣ် မၤဝဲအသိး ပဆဲးမၤမူးပွဲအံၤ ကိးနံၣ်ဒဲးလီၤ. b

 တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်အမူးအံၤ ဘၣ်တၢ်မၤအီၤအဆိကတၢၢ်တဘျီဖဲ ခ.န ၃၃ လါနံစၣ် ၁၄ သီမုၢ်ယဲၢ်နံၤသနာ်က့ တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ် လါနံစၣ် ၁၄ သီန့ၣ်တဘၣ်လၢ မုၢ်ယဲၢ်နံၤကိးဘျီဒဲးဘၣ်. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဒွး လါနံစၣ် အမုၢ်နံၤမုၢ်သီလၢ တနံၣ်ဘၣ်တနံၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ပတသူစိၤခဲအံၤ ပှၤယူဒၤဖိအလံာ်နံၣ်လံာ်လါဘၣ်. ပဒွးမုၢ်နံၤမုၢ်သီဒ် ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ်လၢညါတဖၣ် ဒွးဝဲအသိးလီၤ. c

 မူးပွဲအသီအံၤအဂီၢ် ယ့ၣ်ၡူးသူဝဲကိၣ်လၢ တအိၣ်ဒီးကိၣ်မံၣ် ဒီးစပံးထံဂီၤလၢအအိၣ်တ့ၢ်လၢ ဘူၣ်လဲၤကပာ်န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၆:၂၆-၂၈) ဒ်ယ့ၣ်ၡူးပာ်လီၤတ့ၢ်ဝဲ တၢ်အဒိအသိး ပတသူ ကိၣ်လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီးကိၣ်မံၣ် မ့တမ့ၢ် လၢအပၣ်ဃုာ်ဒီးတၢ်အဂုၤအဂၤတဖၣ်ဘၣ်. စပံးထံဂီၤလၢ အပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်ဆၢ မ့တမ့ၢ် တၢ်အဂုၤအဂၤန့ၣ် ပတသူစ့ၢ်ကီးဘၣ်.

 ခရံာ်ဖိကရၢကရိအဂၤတဖၣ် သူဝဲကိၣ်လၢအပၣ်ဒီး ကိၣ်မံၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံဒိလီၤဝဲကိၣ်မံၣ်လၢ တၢ်ဒဲးဘး မ့တမ့ၢ် တၢ်လီတၢ်ဝ့ၤလီၤ. (လူၤကၣ် ၁၂:၁; ၁ ကရံၣ်သူး ၅:၆-၈; ကလၤတံ ၅:၇-၉) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ခရံာ်အနီၢ်ခိ လၢအတအိၣ်ဒီးတၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဒိလီၤအီၤလၢ ကိၣ်လၢတအိၣ်ဒီးကိၣ်မံၣ် ဒီးတပၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်အဂုၤအဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၂:၂၂) လုၢ်လၢ်တခါလၢအမ့ၢ် ပှၤသူတၢ်ဆၢထံ (grape juice) လၢစပံးထံအလီၢ်န့ၣ် တလီၤပလိာ်လိာ်သးဒီးလံာ်စီဆှံဘၣ်. လံာ်စီဆှံတတြီဝဲ တၢ်အီသံးသနာ်က့ မ့ၢ်လၢခရံာ်ဖိကရၢကရိတနီၤ တြီဝဲအဃိ မၤဝဲဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ.—၁ တံၤမသ့း ၅:၂၃.

 ကိၣ်လၢတအိၣ်ဒီးကိၣ်မံၣ် ဒီးစပံးထံဂီၤ လၢဘၣ်တၢ်သူအီၤလၢ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်အမူးပွဲန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဒိလီၤအီၤလၢ ခရံာ်အသွံၣ်ဒီးအညၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤတနီၤနီၤနၢ်ပၢၢ်ဝဲ ကိၣ်ဒီး စပံးထံန့ၣ် ဆီတလဲအသးလၢ ယ့ၣ်ၡူးအသွံၣ်ဒီးအညၣ် လၢတၢ်လီၤလးအပူၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. ဒ်သိးပကနၢ်ပၢၢ် တၢ်ဂ့ၢ်တဖၣ်အံၤအဂီၢ် ပကကွၢ်သကိးလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ်လီၤ.

•   ယ့ၣ်ၡူးမ့ၢ်မၢဝဲ အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ် အီအသွံၣ်နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ကကဲထီၣ်တၢ်ကမၤကမၣ် ယွၤအတၢ်မၤလိာ်လၢ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သွံၣ်န့ၣ်လီၤ. (၁ မိၤၡ့ ၉:၄; မၤတၢ် ၁၅:၂၈, ၂၉) ဘၣ်ဆၣ်တမ့ၢ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးကမၤဝဲဒ်န့ၣ်ဘၣ်. ယ့ၣ်ၡူးတသိၣ်လိပှၤဂၤလၢ ကမၤကမၣ် ယွၤအတၢ်မၤလိာ် လၢဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သွံၣ်အံၤ နီတဘျီဘၣ်.—ယိၤဟၣ် ၈:၂၈, ၂၉.

•   ဖဲယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ အသွံၣ်က “ဘၣ်လူလီၤအသး” အခါ ယ့ၣ်ၡူးတဘၣ်တၢ်မၤသံ အီၤဒံးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တၢ်မၢဖိတဖၣ် မ့ၢ်အီဝဲယ့ၣ်ၡူးအသွံၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်လၢယ့ၣ်ၡူးကတဲဝဲဒ်န့ၣ်ဘၣ်.—မးသဲ ၂၆:၂၈.

•   ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသးထဲ “တဘျီ” ဒီးဝံၤဝဲလီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၉:၂၅, ၂၆) ဖဲကစၢ်အတၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်န့ၣ် ပှၤလၢအီၣ်ကိၣ် ဒီးအီစပံးထံ အိၣ်ဝဲအဃိ ကိၣ်ဒီးစပံးထံ မ့ၢ်ဆီတလဲအသးလၢ ယ့ၣ်ၡူးအသွံၣ် ဒီးအညၣ်နီၢ်နီၢ်န့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးကဘၣ်ဟဲဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်အသး တလီၢ်လီၢ်လီၤ.

•   ယ့ၣ်ၡူးစံးဝဲလၢ “မၤတၢ်အံၤလၢ တၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤယၤအဂီၢ်” န့ၣ်တက့ၢ်. ယ့ၣ်ၡူးတတဲဝဲလၢ မၤတၢ်အံၤလၢ “တၢ်လုၢ်ထီၣ်ယၤအဂီၢ်” န့ၣ်ဘၣ်.—၁ ကရံၣ်သူး ၁၁:၂၄.

 ပှၤတနီၤနီၤန့ၣ် ခီဖျိလၢအဝဲသ့ၣ် နၢ်ပၢၢ်ကမၣ်ဝဲတၢ်ကတိၤတနီၤလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်နာ်ဝဲလၢ ကိၣ်ဒီးစပံးထံန့ၣ် ကဲထီၣ်ယ့ၣ်ၡူးအသွံၣ် ဒီးအညၣ်နီၢ်ကီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဒိ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံ လံာ်စီဆှံအါဘ့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ဖဲယ့ၣ်ၡူးကတိၤတၢ် ဘၣ်ဃးဒီး စပံးထံန့ၣ် အဝဲစံးဝဲလၢ “အအံၤမ့ၢ်ယသွံၣ်” န့ၣ်လီၤ. (မးသဲ ၂၆:၂၈) ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤအံၤ ဘၣ်တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံစ့ၢ်ကီးအီၤလၢ “အအံၤအခီပညီမ့ၢ်ယသွံၣ်,” “အအံၤဘၣ်တၢ်ဒိလီၤအီၤလၢယသွံၣ်” မ့တမ့ၢ် “အအံၤအဲၣ်ဒိးစံးဝဲယသွံၣ်” န့ၣ်လီၤ. d ဖဲယ့ၣ်ၡူးသိၣ်လိတၢ်အခါ ညီနုၢ်အဝဲသူဝဲတၢ်ကတိၤဒိအဃိ ဘၣ်ဃးဒီးကိၣ်ဒီးစပံးထံအံၤစ့ၢ်ကီး ယ့ၣ်ၡူးသူဝဲတၢ်အဒိန့ၣ်လီၤ.—မးသဲ ၁၃:၃၄, ၃၅.

 ဖဲယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် မၤကစၢ်တၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်အခါ ပှၤလၢအအီၣ်ကိၣ် ဒီးအီစပံးထံန့ၣ် အိၣ်ဝဲဒၣ်စှၤဂၤလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

 ခီဖျိလၢ ယ့ၣ်ၡူးဂၢ်လီၤအသွံၣ်အဃိ “တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအသီ” ဘၣ်တၢ်ဒုးအိၣ်ထီၣ်အီၤလီၤ. ဒီးဘၣ်တၢ်ပာ်က့ၤအီၤလၢ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအလီၢ်လံၤလၢ ယဟိဝၤယွၤဒီး ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိလၢပျၢၤတဖၣ်မၤဝဲအလီၢ်န့ၣ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံ ၈:၁၀-၁၃, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) ပှၤလၢအပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအသီအပူၤန့ၣ် ကအီၣ်ဝဲ ကိၣ်ဒီးအီစပံးထံလၢ ကစၢ်တၢ်အီၣ်လၢဟါအီၣ်န့ၣ်လီၤ. တမ့ၢ်လၢ ပှၤခရံာ်ဖိခဲလၢာ် ပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအသီအပူၤဘၣ်, ထဲဒၣ် “ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ကိး” အီၤဆူယွၤအအိၣ်လၢ ကျဲလီၤဆီန့ၣ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံ ၉:၁၅; လူၤကၣ် ၂၂:၂၀) အဝဲသ့ၣ် ကပၢဃုာ်တၢ်ဒီး ခရံာ်လၢ မူခိၣ်လီၤ. ဒီးလံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ ထဲဒၣ်ပှၤ ၁၄၄,၀၀၀ န့ၣ်ကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လီၤဆီအံၤန့ၣ်လီၤ.—လူၤကၣ် ၂၂:၂၈-၃၀; လီၣ်ဖျါ ၅:၉, ၁၀; ၁၄:၁, ၃.

 ပှၤလၢ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ “သိလၢအစှၤတဖု” န့ၣ် ကပၢဃုာ်တၢ်ဒီးခရံာ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ပဝဲအါတက့ၢ်န့ၣ် မုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ကပၣ်ဃုာ်လၢ “ပှၤဂီၢ်မုၢ်ဖးဒိၣ်” အကျါ ဒီးကအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်လီၤထူလီၤယိာ်န့ၣ်လီၤ. (လူၤကၣ် ၁၂:၃၂; လီၣ်ဖျါ ၇:၉, ၁၀) ပအိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီအပူၤဒီး ပတအီၣ်ကိၣ်ဒီးအီစပံးထံသနာ်က့ ပပာ်ဖျါထီၣ် ပတၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ပှ့ၤက့ၤ ခီဖျိပလဲၤထီၣ် အတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်အမူးန့ၣ်လီၤ.—၁ ယိၤဟၣ် ၂:၂.