ဖဲပှၤမၤခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်အမူးပွဲအခါ ပှၤအါဂၤတဲဝဲဘၣ်ဃးဒီး “ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့သၢဂၤ” မ့တမ့ၢ် “စီၤပၤသၢဂၤ” လၢအလဲၤဟးအိၣ်သကိးယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ်. ဘၣ်ဆၣ်လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအလဲၤဟးအိၣ်သကိးယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အကဲဝဲ “ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့သၢဂၤ” မ့တမ့ၢ် “စီၤပၤသၢဂၤ” ဘၣ်. (မးသဲ ၂:၁) ဖဲပှၤကွဲးလံာ်တၢ်သးခုကစီၣ်စီၤမးသဲ ကွဲးဖျါထီၣ် ပှၤလၢအလဲၤဟးအိၣ်သကိး ယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ်အခါ အသူဝဲကြံးကျိာ် တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် မၣ်ယံၤလီၤ. တၢ်ကတိၤတဖျၢၣ်အံၤန့ၣ် ဖျါလၢအအဲၣ်ဒိးတဲဝဲ ပှၤလၢအဒွးဆၣ်ဒ်သိးကတဲဖျါထီၣ် တၢ်ကမၤအသးခါဆူညါအဂ့ၢ် ဒီးပှၤလၢအမၤတၢ်ဝံတၢ်နါ အတၢ်ဖံးတၢ်မၤတဖၣ်လီၤ. a ဒီးလံာ်စီဆှံလၢ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံအီၤအါဘ့ၣ်န့ၣ် ကိးအဝဲသ့ၣ်လၢ “ပှၤလၢအဒွးဆၣ်ဒ်သိး ကတဲဖျါထီၣ် တၢ်ကမၤအသးခါဆူညါအဂ့ၢ်” မ့တမ့ၢ် “ပှၤမၤကူး.” b

•  “ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ်” လၢအလဲၤဟးအိၣ်သကိးယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အိၣ်ပှဲၤဂၤလဲၣ်.

•  “ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ်” န့ၣ်မ့ၢ်စီၤပၤဧါ.

•  “ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ်” န့ၣ်အမံၤဒ်လဲၣ်.

•  “ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ်” န့ၣ်လဲၤဟးအိၣ်သကိးယ့ၣ်ၡူးလၢ အဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်.

•  မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤမၢလီၤ “ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ်” လၢကလဲၤပိာ်ဝဲ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အ “ဆၣ်” အခံဧါ.

 “ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ်” လၢအလဲၤဟးအိၣ်သကိးယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အိၣ်ပှဲၤဂၤလဲၣ်.

 ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ်လၢ အလဲၤဟးအိၣ်သကိးယ့ၣ်ၡူး အိၣ်ပှဲၤဂၤလဲၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဘၣ်. ဒီးဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် ပှၤအါဂၤအတၢ်ထံၣ်လီၤဆီလိာ်သး. လံာ်အဲၣ်စဲကလိၣ်ဖံဒံယါ ဘရံးထနံၣ်ကၣ် (Encyclopedia Britannica) တဘ့ၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအိၣ်လၢ ကီၢ်အ့ၡၢၣ်တဖၣ်န့ၣ်နာ်ဝဲလၢ ပှၤမၤကူးလၢ အလဲၤဟးအိၣ်သကိး ယ့ၣ်ၡူးတဖၣ်န့ၣ် အအိၣ်ဝဲဒၣ် ၁၂ ဂၤ, ဘၣ်ဆၣ် ပှၤလၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်ယူရပၤ ဒီးအမဲရကၤတဖၣ်န့ၣ်နာ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအလဲၤဟးအိၣ်သကိး ယ့ၣ်ၡူးတဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲသၢဂၤလီၤ. ပှၤလၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်ယူရပၤ ဒီးအမဲရကၤတဖၣ် နာ်ဝဲဒ်အံၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်ကမ့ၢ်လၢ လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ ပှၤလၢအလဲၤဟးအိၣ်သကိး ယ့ၣ်ၡူးတဖၣ် ဟ့ၣ်ဝဲယ့ၣ်ၡူး တၢ်ဟ့ၣ်သၢမံၤလၢအမ့ၢ် “ထူ, လီၢ်ဘၣ် ဒီးမူရၣ်” အဃိလီၤ. (မးသဲ ၂:၁၁)

 “ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ်” န့ၣ်မ့ၢ်စီၤပၤဧါ.

 ပှၤလၢအမၤခရံာ်အိၣ်ဖျဲၣ်မူးပွဲတဖၣ်န့ၣ် နာ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအလဲၤဟးအိၣ်သကိးယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ကဲဝဲစီၤပၤတဖၣ်, ဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအလဲၤဟးအိၣ်သကိး ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ကဲဝဲစီၤပၤဘၣ်. ဘၣ်ဃးဒီးယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ် လံာ်အဲၣ်စဲကလိၣ်ဖံဒံယါ ဘရံးထနံၣ်ကၣ် (Encyclopedia Britannica) တဘ့ၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝံၤ ပူၤကွံာ်နံၣ်လၢအကယၤတဖၣ်မၣ် ပှၤထၢနုာ်အါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်ဃးဒီး ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အဂ့ၢ်, ဒီးစးထီၣ်ဖဲန့ၣ်န့ၣ် ပှၤအါဂၤစးထီၣ်တဲဝဲလၢ ပှၤလၢအလဲၤဟးအိၣ်သကိး ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အကဲဝဲစီၤပၤတဖၣ်.

 “ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ်” န့ၣ်အမံၤဒ်လဲၣ်.

 လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ ပှၤမၤကူးတဖၣ်န့ၣ် အမံၤဘၣ်. လံာ်တဘ့ၣ်လၢအမ့ၢ် International Standard Bible Encyclopedia  န့ၣ်တဲဝဲလၢ တၢ်တဲပူအလံာ်တဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအလဲၤဟးအိၣ်သကိး ယ့ၣ်ၡူးတဖၣ်န့ၣ် အမံၤလၢ ကဲစဖၤ, မဲခၤ ဒီးဘဲသစၤလီၤ.

 “ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ်” န့ၣ်လဲၤဟးအိၣ်သကိးယ့ၣ်ၡူးလၢ အဆၢကတီၢ်ဖဲလဲၣ်.

 ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝံၤ န့ၢ်တဘျုးလါမၣ် ပှၤမၤကူးတဖၣ် လဲၤဟးအိၣ်သကိးအီၤ. ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်လဲၣ်. ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ခီဖျိလၢ စီၤပၤဟ့ၤရိာ်လၢအအဲၣ်ဒိးမၤသံယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် ဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ် လၢပှၤကမၤသံဖိသၣ်ပိာ်ခွါ လၢအသးနံၣ်အိၣ်ခံနံၣ်ဒီးဆူအဖီလာ်. အဝဲဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ်အံၤန့ၣ် ဒိးသန့ၤထီၣ်သးလၢ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ အသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤမၤကူးတဖၣ်အအိၣ်.—မးသဲ ၂:၁၆.

 ပှၤမၤကူးတဖၣ်န့ၣ်တလဲၤဟးအိၣ်သကိးယ့ၣ်ၡူးဖဲ ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်အနၤန့ၣ်ဘၣ်. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “အဝဲသ့ၣ် လဲၤနုာ်လၢဟံၣ်ပူၤ ဒီးထံၣ်ဝဲဖိသၣ်အိၣ်ဒီး အမိၢ်နီၢ်မၤရံလီၤ.” (မးသဲ ၂:၁၁) အဃိပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဖဲအဝဲသ့ၣ်လဲၤတုၤအခါ ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်ဒီး အဟံၣ်ဖိဃီဖိလၢဟံၣ်ပူၤလံ, ယ့ၣ်ၡူးတမ့ၢ်ဖိသၣ်အီနုၢ် လၢအအိၣ်လၢ ဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအီၣ်ဆၣ်ကျိး အပူၤလၢၤဘၣ်.—လူၤကၣ် ၂:၁၆.

 မ့ၢ်ကစၢ်ယွၤမၢလီၤ “ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဖၣ်” လၢကလဲၤပိာ်ဝဲ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အ “ဆၣ်” အခံဧါ.

 ပှၤတနီၤနာ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤဒုးအိၣ်ဖျါထီၣ် ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အဆၣ် ဒ်သိးကဒုးနဲၣ် ပှၤမၤကူးဖိတဖၣ်အကျဲ လၢအဝဲသ့ၣ် ကလဲၤလၢယ့ၣ်ၡူးအအိၣ်အဂီၢ်. ဘၣ်ဆၣ်ကစၢ်ယွၤ တဒုးအိၣ်ဖျါထီၣ် ဆၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ်ဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲဒ်န့ၣ်သ့လဲၣ်.

•   တၢ်လၢအလီၤဂာ်ဒီးဆၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ် လဲဆှၢဆိဝဲပှၤမၤကူးတဖၣ်လၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “ပှၤမၤကူးတဖၣ် လၢအအိၣ်လၢ မုၢ်ထီၣ်တခီန့ၣ် ဟဲဝဲလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ် ဒီးတဲဝဲလၢ ‘ယူဒၤအစီၤပၤလၢ အဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်တဂၤန့ၣ် အိၣ်ဖဲလဲၣ်. ဖဲပအိၣ်လၢ မုၢ်ထီၣ်အခါ ပထံၣ်ဘၣ် အဆၣ်တဖျၢၣ် ဒီးပဟဲဒ်သိး ပကယူးယီၣ်အီၤလီၤ.’”—မးသဲ ၂:၁, ၂.

•   ပှၤလၢအတဲဘၣ်ပှၤမၤကူးဖိတဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ကလဲၤလၢဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲစီၤပၤဟ့ၤရိာ်, တမ့ၢ်ဆၣ်ဘၣ်. ဖဲစီၤပၤဟ့ၤရိာ်နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲဘၣ်ဃးဒီး “ပှၤယူဒၤဖိအစီၤပၤ” အခါ အဝဲမၢပှၤဃုသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ခရံာ်ကဟဲအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ တၢ်လီၢ်ဖဲလဲၣ်အဂ့ၢ်. (မးသဲ ၂:၃-၆) ဖဲအသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ ခရံာ်ကအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အခါ အဝဲတဲပှၤမၤကူးတဖၣ်လၢ ကလဲၤဃုဖိသၣ်ဖဲန့ၣ် ဒီးဟဲက့ၤတဲဘၣ်အီၤတၢ်ဂ့ၢ်.

   ဖဲန့ၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ပှၤမၤကူးတဖၣ်လဲၤလၢ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “ဖဲအဝဲသ့ၣ်နၢ်ဟူ စီၤပၤအတၢ်ကတိၤဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲသ့ၣ် လဲၤတၢ်လီၤ. ဒီးဆၣ်တဖျၢၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ထံၣ်တ့ၢ်ဝဲဖဲ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်လၢ မုၢ်ထီၣ်အခါန့ၣ် လဲၤတၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အမဲာ်ညါ တုၤလၢ ဖိသၣ်အိၣ်တၢ်အလီၢ် ဒီးအိၣ်ပတုာ်ဝဲ ဖဲန့ၣ်လီၤ.”—မးသဲ ၂:၉.

•   ဆၣ်အိၣ်ဖျါထီၣ်အဃိ တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ် အိၣ်ထီၣ်လၢယ့ၣ်ၡူးအသးသမူအဂီၢ် ဒီးဖိသၣ်လၢ အတၢ်ကမၣ်တအိၣ်ဘၣ်တဖၣ် ဘၣ်သံဝဲ. ဖဲပှၤမၤကူးတဖၣ်ဟးထီၣ်လၢ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ်အခါ ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်ပလီၢ်အဝဲသ့ၣ် လၢတဘၣ်က့ၤကဒါက့ၤလၢ စီၤဟ့ၤရိာ်အိၣ်လၢၤတဂ့ၤ.—မးသဲ ၂:၁၂.

 ဖဲစီၤဟ့ၤရိာ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤမၤကူးတဖၣ်တဟဲက့ၤလၢ အအိၣ်လၢၤဘၣ်အခါအဝဲမၤဝဲဒ်လဲၣ်. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ “ဖဲစီၤဟ့ၤရိာ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပှၤမၤကူးတဖၣ် လီန့ၢ်အီၤအခါ အဝဲသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ် ဒိၣ်မးလီၤ. အဃိ အဝဲဟ့ၣ်လီၤ တၢ်ကလုၢ်လၢ ပှၤကဘၣ်မၤသံကယဲၢ် ဖိသၣ်ပိာ်ခွါ ခံနံၣ်ဆူအဖီလာ် လၢအအိၣ်လၢ ဘ့ၤသလ့ဃ့ၣ် ဒီးတၢ်လီၢ်လၢ အခိၣ်အဃၢၤတဖၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ ပှၤမၤကူးတဖၣ်အဃိ အဝဲနၢ်ပၢၢ်ထီၣ်လၢ ဖိသၣ်တဂၤန့ၣ် အသးနံၣ် ကအိၣ်ထဲထဲန့ၣ်လီၤ.” (မးသဲ ၂:၁၆) တၢ်မၤလၢအအၢအသီ ထဲအံၤညါန့ၣ် တမ့ၢ်လၢကစၢ်ယွၤ ကဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲဘၣ်.—ယိၤဘး ၃၄:၁၀.