Skip to content

Skip to table of contents

Kodhó lo zø ná kpa adi dhu ná lo

Kodhó lo zø ná kpa adi dhu ná lo

Ngødja nǎ Waizraeli ngʉe ná saa na ká kpa ngʉ adi d’i nyo ro ma nyo ddi mána ma, kware dhi rè ma na ró ro?

Mána ngʉe bbo pli Waizraeli nyongʉe cho 40 kana ngødja nǎ ná nyo. (Kut. 16:35) Yova bbʉngʉe kware dhi rè maddi kpa á aro ina. (Kut. 16:12, 13; Hes. 11:31) Nì mai ri kʉ føro, Waizraeli ngʉ adi nja nyo ma ba ddi ndima nyó d’e.

Loroji na, nja saa na Yova ngʉ adi chutso ddá ndidzá ndrŭ dho “kpa ronga kpa ka ndima chʉ ná ngana,” ná ngana ke ngʉe adi dda ma bbʉ kpa jø ndirigoti nyo ma bbʉ ddi kpa nyó. (Hes. 10:33) Fønga kana ddikpa nga ngʉe Elimu nǎ tsó ngʉe ná nga, “ná fø ngana ngʉe dda tø ná nga 12 ndirigoti ché tsu 70,” njaro føri ngʉe ndi kpa adi ó ná ché tsu. (Kut. 15:27) Plants of the Bible dhi buku pori nari kʉ, ndi kpa adi ó ná ché tsu “e bí kʉ ná nga lu ndirigoti ri adi ndrŭ tsotso kó bbo nyo rɨngana ngødja nǎ . . ., ri adi nyo ma, ché ma, dza le ka le chi na ná ritsi ma na bbʉ mamilioni kʉ ná ndrŭ dho.”

Njaro Waizraeli tøngʉeni ngødja na bbo tsó ngʉe ná ngana maddi Feiran le adi ndi nzǐ njʉ ro, ná føri kʉ Feiran dhi dda kʉ nǎ ná djǎ dhi sehemu ro. a Discovering the World of the Bible dhi buku pori ki godhé nari kʉ, fø djǎ dzá danga “kʉ kilometre 130 ndirigoti ri kʉ bbo dzá danga kʉ ná ri, bbo d’ani ná ri ndirigoti bbo chuni sinai nǎ djǎ kana ná ri.” Ri pori ki nari kʉ: “Njati ddikpa le njí kilometre 45 dda kʉ nǎ ná djǎ ma tso nju jʉdda na ná ngana ro ró, le si Feiran nǎ tsó kʉ ná nga ro. Ndirigoti tsó kʉ ná nga kʉ føga ro chøchø metre 610 jʉdda djotsina. Føri i kʉ Sinai nǎ bblo ché tsu kʉ ná nga ndirigoti ri d’ani bbo nari dho, ri le ddi Edeni nǎ í na. Føga kʉ bblo pli kʉ ná ché tsu nari dho, maelfu kʉ ná ndrŭ adi ra føga drrdrr nga djó ro.”

Feiran nǎ tsó kʉ ná ngana ndi kpa adi ó ná ché tsu

Misri nǎ ro Waizraeli tungʉeni ná saa na, kpa rangʉe dzira ma, rusa ma, njaro ritsi kpa ma, ché ma na na ndima djó. Bbʉbbʉ dhé, fø ritsi nzá ka ndi njie ddo ro bicha ri. Godhé ndrŭ rangʉe “miya ma, nja kʉ ná zǎ kpari ma na na ndima njí.” (Kut. 12:34-39) Nì mai ringʉe føro, kpadhó maisha ngʉe kpakpa ngødja na nari dho, kpadhó bí kʉ ná zǎ chengʉeni che. Ri kana nja ri Waizraeli ka ndima die ǎa. Ri kana nja ri kpa ka ndima bbʉe bbʉdha, njaro kali dhi miungu dho ma krʉ ddi. b (Mdo. 7:39-43) Waizraeli dhó ngʉe abbá kpa ngu ná zǎ ma nì dhé. Føri ko ka ko nja Yova pongʉe ndidzá ndrŭ dho ná i lo ró nzá kpa rrngʉe nga ndi dho ná saa na: “Nidhi kpetsi nzø si ngʉ miya ronga b’o ná kpa ngødja nǎ cho 40.” (Hes. 14:33) Føri dho ri ka ndi kae ka kpa ba ba (maziwa) ma, a kpa di a ná zǎ ma na, ro ri nzá ka ndi kae milioni 3 djolu ngʉe ná fø ndrŭ dhó ngatsi cho 40 kana ri. c

Nde, zǎ ká ngʉ adi nyo ma, dda ma na ba ngbaga ro? d Njaro fø saa na dji ngʉ adi kó bbo ndirigoti tsó ngʉ adi dde bbo ngødja na. Étude perspicace, Volume 1 pori nari kʉ, cho 3 500 anziro, “dda ngʉe bbo Waizraeli ngʉe ná ngana njʉ rie ná nga djolu. Føri ko chu ró ná lo kʉ, fønga nǎ kʉ dda thangʉe ná bbù ma, kpakpa dyu ná nga ma na kʉ nǎ ná djǎ bí.” Nì mai ri kʉ føro, ngødja ngʉe nga nǎ ritsi kʉ ná nga ndirigoti do ka ndi njí le ná nga. (Kum. 8:14-16) Njati Yova die dda bbʉ ddù dhi ri bbai nzá ró, Waizraeli ma ka ndima cheeni krʉ ndima dhó zǎ ma na.​—Kut. 15:22-25; 17:1-6; Hes. 20:2, 11.

Musa pongʉeri Waizraeli dho nari kʉ Yova bbʉe mána kpa nyó “ndiro ndi liri [kpa] churi nari kʉ, ndrŭ nzá ka ndima di shi mukati dho dhé ri, ro ndrŭ ka ndima di shi Mungu tso nǎ ro si ná lo dho maddi.”​—Kum. 8:3.

a Anja Bi 5 ddo 1, 1992 nǎ Munara wa Mulinzi nǎ paje 24-25.

b Biblia tilo aro ina le bbʉngʉe zǎ bbʉdha Yova dho ngødja na nari djo. Ya kwanza ringʉe kuhani le ndrŭ li nari tso le ngʉ nga ná saa na; ya pili ringʉe pasaka dhi saa na. Føri krʉ njingʉeni cho 1512 na Y.G.N., ná føri ngʉe ya pili cho na Waizraeli vʉngʉe Misri nǎ ro nari goti.​—Law. 8:14–9:24; Hes. 9:1-5.

c Chøchø Waizraeli cho 40 tso chi ngødja nǎ ná saa na, kpa dhʉngʉe zǎ maelfu là tso ró ro. (Hes. 31:32-34) Nì mai ri ngʉe føro, kpa rangʉe anzi dhé mána ndima nyo nari na kpø ndima tsu ko ddo le ko ná Ngø na ná nga djo.​—Yos. 5:10-12.

d Zǎ ká ngʉ mána nyo ddi ma nari ro nzá ddikpa andiko ma dho ddi ri dhonalo Yova pongʉeri nja ke sø ri ndi nyo ná ngatsi dhé, ro zǎ nyó le ri sø nari ro nzá le d’rangʉeri.​—Kut. 16:15, 16.