Enda ku bidi'mo

Enda ku kifunka

Lēmeka Kyabuntu Kyobe kya Bwanapabo bwa Kwitongela

Lēmeka Kyabuntu Kyobe kya Bwanapabo bwa Kwitongela

“Kokwa kudi mushipiditu wa Yehova, kudi bwanapabo.”2 KODINDA 3:17.

ÑIMBO: 62, 65

1, 2. (a) Lelo bantu badi na milangwe’ka mishile pa mwanda utala bwanapabo bwa kwitongela? (b) Lelo Bible witufundija bika pa bwanapabo bwa kwitongela, ne i bipangujo’ka byotusa kubandaula?

MWANA-MUKAJI umo paadi usaka kukwata butyibi, wasapwidile mulunda nandi amba: “Kokalanguluka nami; abe nombole’tu kya kulonga. Kyo kipēla.” Uno lolo wadi usaka bamulombole bya kulonga pa kyaba kya kwingidija kyabuntu kyandi kilēme kya bwanapabo bwa kwitongela kimupēle Mupangi. Le abe nobe? Le usenswe kwikwatyila butyibi’ni nansha usakanga bakwabo bakukwatyile’bo? Le bwanapabo bwa kwitongela wibumonanga namani?

Bantu badi na milangwe mishile pa bwanapabo bwa kwitongela. Bamo banenanga’mba na bubine kebudi’kopo, mwanda Leza i mwitutongele kala bya kulonga. Bakwabo’mba bwanapabo bwa kwitongela bubwanikanga enka shi tudi na lupusa lonso. Inoko, Bible witufundija’mba twapangilwe na bukomo ne bwanapabo bwa kwikwatyila butyibi na ñeni. (Tanga Yoshua 24:15.) Kadi mu Bible tutana’mo malondololo a bino bipangujo: Le bwanapabo bwetu budi na mikalo? I muswelo’ka otufwaninwe kwingidija bwanapabo bwetu pa kukwata butyibi? Butyibi bwetu bulombolanga namani motuswelele binebine Yehova? Le tukalombola namani amba tulēmekele butyibi bwa bakwabo?

I BIKA BYOTWIFUNDA KUDI YEHOVA NE YESU?

3. Lelo Yehova wingidijanga namani bwanapabo bwandi kebudi mpwilo?

3 Yehova udi na bwanapabo bwa kwitongela kebudi mpwilo, kadi tubwanya kwifunda ku muswelo waebwingidija. Kimfwa, Yehova wātongele muzo wa Isalela wikale ke bantu bandi, “ba kishi kya aye mwine.” (Kupituluka 7:6-8) Wādi na bubinga bwa kutongela namino. Yehova wādi usaka kufikidija mulao waālaile mulunda nandi Abalahama. (Ngalwilo 22:15-18) Kadi, Yehova wingidijanga nyeke bwanapabo bwandi na buswe ne boloke. Tubwanya kumona kino ku muswelo waālemunwine bene Isalela pobāmulubīle. Pobālombele lusa bya binebine, Yehova wēbalekele ne kwibasanswa. Wānena’mba: “Nkondapanga mushetemuko wabo, nkebasanswanga biyampe’tu [ku kusaka].” (Hosea 14:4) Yehova i mwitupe kimfwa kiyampe kya kwingidija bwanapabo bwandi mwanda wa kukwasha bakwabo!

4, 5. (a) I ani umbajinji kutambula kyabuntu kya Leza kya bwanapabo bwa kwitongela, ne wēkingidije namani? (b) I kipangujo’ka kyotufwaninwe kwiipangula batwe bonso?

4 Yehova wāsakile kupanga bamwikeulu ne bantu na bwanapabo bwa kwitongela. Kipangwa kyandi kibajinji i Yesu. Wāpangilwe mu kyelekejo kya Leza kadi wādi na bwanapabo bwa kwitongela. (Kolose 1:15) Lelo Yesu wāingidije namani bwanapabo bwandi? Kumeso kwa kwiya pano pa ntanda, Yesu wātongele kulamata nyeke kudi Leza pa kyaba kya kwilunga na Satana mu butongi bwandi. Kadi pāile Yesu pano pa ntanda, wātongele kupela matompo onso a Satana. (Mateo 4:10) Ebiya, mu bufuku bukya afwe, Yesu wākulupije Shandi amba usakanga kulonga kiswa-mutyima Kyandi. Wānena’mba: “A Tata, shi usakile, mfundule kitomeno kino. Inoko kiswa-mutyima kyobe kilongeke, ke kyamipo, aa.” (Luka 22:42) Le bine tubwanya netu kwiula Yesu ne kwingidija bwanapabo bwetu bwa kwitongela mwanda wa kutumbija Yehova ne kulonga kiswa-mutyima kyandi?

5 I bine, tubwanya kwiula Yesu mwanda netu twi bapangwe mu kyelekejo kya Leza. (Ngalwilo 1:26) Inoko, ketudipo na bwanapabo kebudi mpwilo na bwa Yehova. Kinenwa kya Leza kishintulula’mba Yehova i mutūle’ko mikalo pa bwanapabo bwetu kadi usakanga tulēmeke ino mikalo. Kimfwa, mu kisaka, bakaji bafwaninwe kukōkelela bininge balume babo, bana nabo bafwaninwe kukōkela bambutwile babo. (Efisesa 5:22; 6:1) Ino mikalo idi namani na lupusa pa muswelo otwingidija bwanapabo bwetu? Malondololo a kino kipangujo akokeja kulombola shi tukamona būmi bwa nyeke.

MWINGIDIJO MUYAMPE NE MUBI WA BWANAPABO BWETU BWA KWITONGELA

6. Leta kimfwa kilombola mwanda waka i kya mvubu bwanapabo bwetu bwikale na mikalo.

6 Lelo bwanapabo budi na mikalo bukokeja kwikala bwa bine? Bine, bukokeja! Mwanda waka? Mwanda mikalo ibwanya kwitukinga. Kimfwa, ubwanya kwendeja motoka lwendo lulampe. Langa’po bidi shi kekudipo bijila bya dishinda, ne muntu mwine ye utonga lubilo kadi wiendela dishinda dyonso. Le ukekala na mutyima ntenke poenda mu dino dishinda? Nansha dimo. Mikalo idi na mvubu pa kusaka’mba bonso bamwene mu bwanapabo bwa bine. Tubandaulei’ko bimfwa bimo bya mu Bible bilombola muswelo otubwanya kumwena mu mikalo itūdile’ko Yehova.

7. (a) I kintu’ka kimo kyādi kishiyañenye Adama na banyama? (b) Lombola muswelo umo wāingidije Adama bwanapabo bwa kwitongela.

7 Yehova paāpangile muntu mubajinji, Adama, wāmupele kyabuntu kimo kyonka na kyaāpele ne bamwikeulu, ke kya bwanapabo bwa kwitongela kadi. Inoko Leza kāpelepo banyama bwanapabo bwa kwitongela. Le Adama wāingidije namani bwanapabo bwa kwitongela mu muswelo muyampe? Adama wāikele na dyese dya kwinika banyama. Leza “webileta kudi muntu’wa amba amone mwasakila kwibinika.” Adama wādi ubandila nyama ne nyama ne kumwinika dijina dimufwaninwe. I kutupu dijina dyāshintyile Yehova pa oa ātongele Adama. Ino, ‘kabidi ne majina āinikile muntu bipangibwa byonso byūmi e onka aikele ke majina abyo.’Ngalwilo 2:19.

8. I muswelo’ka mubi wāingidije Adama bwanapabo bwandi, ne byāfula kwepi?

8 Yehova wāpele Adama lupusa lwa kwalamuna ntanda ke paladisa, wāmunena’mba: “Butulai; mwivudijei, muyujei panopanshi ne kwipanekenya, kabidi bikalai bulopwe bwa pa mwita wa kalunga-kamema, ne bwa pa byoni bya mūlu, ne bwa pa bintu byonso byumi bilandala panopanshi.” (Ngalwilo 1:28) Ino Adama kakadye’ko ku mutyi mupelejibwe, pa kino, wāfutulwile mikalo yātūdile’ko Yehova. Adama byāingidije bibi kyabuntu kyandi kya kwitongela, o mwanda bantu abasusuka mu myaka yonso’i. (Loma 5:12) Tuvulukei bipa bilula bilupukile ku butyibi bwa Adama. Kino kiketutonona twingidije biyampe bwanapabo bwetu ne kwitabija mikalo itutūdile’ko Yehova.

9. Lelo i butongi’ka Yehova bwāpele bantu bandi bene Isalela, ne i bika byobālaile kulonga?

9 Bantu bonso i bapyane kubulwa kubwaninina ne lufu ku ba Adama ne Eva. Inoko, tukidi na muswelo wa kwingidija kyabuntu kya bwanapabo bwa kwitongela. Tubwanya kumona uno mwanda mu muswelo wādi wikele Leza na muzo wa Isalela. Yehova wēbanenene batonge kwikala bu kilēme kyandi nansha kupela. (Divilu 19:3-6) Muzo wātongele kwikala bu bantu ba Leza ne kwitabija mikalo yaātūdile’ko. Bānenene amba: “Kyonso kyanena Yehova tukalonga’kyo.” (Divilu 19:8) Ino yō, mwenda mafuku bantu bāleka kufikidija byobālaile Yehova. Tubwanya kuboila ñeni mikatampe ku kino kimfwa. Tulēmekei nyeke kyabuntu kyetu kya bwanapabo bwa kwitongela na kulamata nyeke kudi Yehova ne kukōkela bijila byandi.1 Kodinda 10:11.

10. I bimfwa’ka bya mu Bahebelu shapita 11 bilombola’mba bantu bampikwa kubwaninina babwanya kwingidija kyabuntu kyabo kya kwitongela mwanda wa kutumbija Leza? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.)

10 Mu Bahebelu shapita 11, tutana’mo majina 16 a bana-balume ne bana-bakaji bātongele kulēmeka mikalo yebātūdile’ko Yehova. Mfulo mfulō, bātambula madyese mavule ne kwikala na lukulupilo lwa kutendelwa lwa mafuku āya kumeso. Kimfwa, Noa wādi na lwitabijo lukomo kadi wātongele kukōkela bulombodi bwāmupele Leza bwa kūbaka safina mwanda wa kupandija kisaka kyandi ne nkongo ilonda’ko. (Bahebelu 11:7) Ba Abalahama ne Sala bāitabije kukōkela Leza, bāenda mu ntanda yaēbalaile kwibapa. Nansha byobāmwene “muswelo wa kujokela’ko,” ke ku kibundi kya Ulu kadi, abo bātele mutyima ku milao ya Leza ya mafuku āya kumeso. Bible unena’mba bākimbile’ko “kifuko kipite buya.” (Bahebelu 11:8, 13, 15, 16) Mosesa wāpelele byabulēme bya mu Edipito, wātonga’ko “kumweshibwa malwa na bantu ba Leza pa kyaba kya kwikala na nsangaji ya lupito ya bubi.” (Bahebelu 11:24-26) Twiulei lwitabijo lwa bano bana-balume ne bana-bakaji ne kukwata na bulēme kyabuntu kyetu kya kwitongela, kadi ne kwikingidija mwanda wa kulonga kiswa-mutyima kya Leza.

11. (a) Lelo i dyese’ka dimo dikatampe didi mu bwanapabo bwa kwitongela? (b) Le i bika bikakutonona wingidije biyampe bwanapabo bobe bwa kwitongela?

11 I kipēla muntu mukwabo etukwatyile butyibi pa kyetu kyaba, ino nankyo tukabulwa dyese dya mvubu didi mu bwanapabo bwa kwitongela. I dyese’ka? Bible ushintulula’byo mu Kupituluka 30:19, 20. (Tanga.) Mu vese 19, tutanga’mo amba Leza wāpele bene Isalela bwanapabo bwa kutonga. Mu vese 20, twifunda’mo amba Yehova wēbapele mukenga wa kulombola mobamuswelele. Netu tubwanya kutonga kutōta Yehova. Kadi tudi na dyese dya pa bula dya kwingidija kyabuntu kya bwanapabo bwetu bwa kwitongela mwanda wa kutumbija Yehova ne kumulombola motumuswelele!

KOKENGIDIJA BIBI KYABUNTU KYOBE KYA KWITONGELA

12. I bika byoketufwaninwepo kulonga na kyabuntu kyetu kya bwanapabo bwa kwitongela?

12 Langa’po shi ubape mulunda nobe kyabuntu kya mvubu. Le ukeivwana namani shi waela’kyo ku kyala nansha kadi, waingidija’kyo mwanda wa kusanshija muntu mukwabo? Bine bikakusansa. Yehova i mwitupe kyabuntu kya bwanapabo bwa kwitongela. Nanshi bifwaninwe kumusansa pa kumona bantu bengidija bibi bwanapabo bwabo ne kulonga butongi bubi nansha kusanshija bakwabo. Bible unena’mba mu “mafuku a mfulo,” bantu badi ba kwikala “bampikwa kufwija’ko.” (2 Temote 3:1, 2) Pene’po tukalombola namani amba tufwijanga’ko Yehova pa kino kyabuntu kilēme kyotudi nakyo? Le tukepuka namani kwikingidija bibi?

13. I muswelo’ka umo otubwanya kwepuka kwingidija bibi bwanapabo bwetu bwa bwine Kidishitu?

13 Batwe bonso tudi na bwanapabo bwa kutonga shi balunda, shi muvwadilo ne mwidyangwilo nansha ke kwipwija mukose kwine. Inoko, tubwanya kwingidija bwanapabo bwetu bu kabepelo ka kutonga butongi kebusangajapo Leza nansha mwanda wa kulonda bisela bya bantu ba ino ntanda. (Tanga 1 Petelo 2:16.) Pa kyaba kya kwingidija bwanapabo bwetu bu mukenga wa kulonga bibi, tufwaninwe kwiumona bu mukenga wa kulonga “byonso mwanda wa ntumbo ya Leza.”1 Kodinda 10:31; Ngalatea 5:13.

14. Mwanda waka tusakilwa kukulupila mudi Yehova potwingidija bwanapabo bwetu bwa kwitongela?

14 Yehova i munene amba: “Ami ne Yehova Leza obe ukulombola kakumwenamo wakukukunkuja pa dishinda dyokōkeja kwenda.” (Isaya 48:17) Tufwaninwe kukulupila mudi Yehova ne kwitabija mikalo yatūdile’ko amba tutonge butongi buyampe. Kadi twitabijei na kwityepeja amba “dishinda dya muntu kedidipo kwadi aye mwine, ehe; kekidipo mu muntu unañanga kolola matabula andi.” (Yelemia 10:23) Adama ne bene Isalela bampikwa kikōkeji bāpelele kulonda mikalo yēbatūdile’ko Yehova, ino bēkulupila abo bene. Nanshi tudyumukilei pa kimfwa kyabo kibi. Pa kyaba kya kwikulupila batwe bene, tukulupilei “mudi Yehova ne mutyima [wetu] onsololo.”Nkindi 3:5.

KULĒMEKELA BAKWABO BWANAPABO BWABO BWA KWITONGELA

15. I bika byotwifunda ku musoñanya udi mu Ngalatea 6:5?

15 Tufwaninwe kadi ne kulēmeka bwanapabo bwa bakwabo na kwibaleka bekwatyile butyibi bwabo bwa mu būmi. Mwanda waka? Mwanda batwe bonso byotudi na kyabuntu kya kwitongela, o mwanda i bikomo bene Kidishitu babidi bakwate nyeke butyibi bwa muswelo umo. Kino kitala butyibi bwa pa mwiendelejo wetu ne pa butōtyi. Vuluka musoñanya utanwa mu Ngalatea 6:5. (Tanga.) Shi tubayuka’mba mwine Kidishitu ense unenwe kwikwatyila butyibi, nabya tukalēmeka bwanapabo bwa bakwabo na kuyuka’mba nabo bafwaninwe kwitongela.

Tubwanya kwikwatyila butyibi batwe bene kwampikwa kuningila bakwabo bakwate butyibi na bwetu (Tala musango 15)

16, 17. (a) I muswelo’ka wāikele bwanapabo bwa kwitongela bu mwanda mukatampe mu Kodinda? (b) Polo wākweshe namani bano bene Kidishitu, ne kino kitufundija bika?

16 Tubandaulei kimfwa kimo kya mu Bible kilombola kine kyotufwaninwe kulēmekela bwanapabo bwa banabetu bwa kwitongela. Bene Kidishitu ba mu kipwilo kya mu Kodinda bādi bepotomeja pa mwanda utala kudya mwita mulambulwe ku bilezaleza wādi upotolojibwa mu nsoko. Mutyima wa mundamunda wa bene Kidishitu bamo kewēbakankejepo kudya mwita’wa, mwanda bādi bayukile amba kilezaleza ke kintupo. Inoko, bamo bādi batōta pa kala bino bilezaleza bāmwene amba kudya mwita’wa kudi pamo bwa kutōta. (1 Kodinda 8:4, 7) Uno wādi mwanda mukatampe wālengeje nkalañani mu kipwilo. Lelo Polo wākweshe namani bene Kidishitu bapwe uno mwanda?

17 Dibajinji, Polo wāvulwije ino mitamba yonso ibidi amba bidibwa kebibwanyapo kwitufwenya kudi Leza. (1 Kodinda 8:8) Kupwa, Polo wēbadyumuna baleke kwingidija ‘bwanapabo bwabo bwa kutonga’ mwanda wa kusanshija boba bazoze. (1 Kodinda 8:9) Ebiya, wāsapwila boba badi na mityima ya mundamunda itenekwa bukidi nabo baleke kutopeka boba batonga kudya uno mwita. (1 Kodinda 10:25, 29, 30) Nanshi mu myanda itala butōtyi, mwine Kidishitu ense wādi ufwaninwe kwikwatyila butyibi. Mwene netu tufwaninwe kulēmeka bwanapabo bwa banabetu na kwibaleka bekwatyile butyibi nansha ke mu tumyanda tutyututyu?1 Kodinda 10:32, 33.

18. Le ukalombola namani amba ulēmekele kyabuntu kyobe kya bwanapabo bwa kwitongela?

18 Yehova i mwitupe kyabuntu kya kwitongela kine kitupa bwanapabo bwa binebine (2 Kodinda 3:17) Tulēmekele kino kyabuntu mwanda kitukwashanga tukwate butyibi bulombola motuswelele Yehova. Nanshi, twendelelei kukwata butyibi bumutumbija ne kushila bakwabo bwanapabo bwabo bwa mwa kwingidijija kino kyabuntu kilēme.