Kada agew et wala ray makapataktakot ya balita ya nayarin nabantayan diad TV, cellphone, tablet, odino computer—tan mabetbet et wala ray kaiba ton video ya detalyadon mangipapanengneng ed saray eksena.

 Tan nababantayan iratan na anggan saray ugugaw.

 Panon yon natulongan iray ananak yo pian ag-ira masyadon naaburido ed saray aliwliwan balita?

•  Antoy epekto na saray balita ed ugugaw?

•  Panon yon natulongan iray ananak yo no wala ray makapataktakot ya balita?

•  Panon to no anengneng ya mismo na anak yo so sakey a makapataktakot ya agawa?

•   Dakel ya ugugaw so natatakot ed saray aliwliwan nababantayan da ed balita. Nayarin ag-ibaga na arum ya ugugaw so nalilikna ra, balet diad tua et naaaburido la ran maong manaya ed sakey ya makapataktakot ya balita. a Tan ompan mas lalo iran naaburido no nanenengneng dan aburido met iray atateng da.

•   Nayarin dumay pakatalos na ugugaw ed saray balitan nababantayan da. Singa bilang, nayarin isipen na arum ya ompan nagawa met ed pamilya da so abantayan dan balita. Tan no paulit-ulit ya nabantayan na angkelag nin ugugaw so video na makapataktakot ya agawa, ompan say amta ra et paulit-ulit met itan ya nagagawa.

•   Ompan say naiimadyin na ugugaw et mas grabe ni nen say tuan agawa. Ompan agda amta ya say panagbalita et negosyo tan mas dakel so naalmo na saray managbalita no dakel so ombabantay ed sikara. Kanian nayarin gawaen dan mas makapainteres so ibabalita ra pian tuloytuloy itan ya bantayan na totoo.

•   Limitaan so pambantay da na makapataktakot iran balita. Aglabay ya ibaga na satan ya agnepeg ya naamtaan na ananak yo iray nagagawa ed mundo. Balet anggapoy nitulong ed sikara na paulit-ulit ya pambantay odino idengel ed saray makapataktakot ya balita.

   “No maminsan, masyadon detalyado so istoryaan mi nen asawak ed sakey a balita, agmi balet naiisip ya makapaaburido la manaya itan ed saray ananak min makakarengel ed sikami.”—Maria.

   Prinsipyo na Biblia: “Say kapagaan ed puso na too so mamapabelat ed satan.”—Proverbio 12:25.

•   Maanos yon dengelen tan ipalikna yon natatalosan yoy anak yo. No naiirapan so anak yon istoryaen so agawa, sarag yon ipa-drowing itan ed sikato. No pantongtongan yo iray pakakaaburidoan to, mangusar kayo ray salitan natalosan to, balet iwasan yon pantongtongan iray agkaukolan ya detalye ed agawa.

   “Mas onliligen so liknaan na anak min bii no onyurong kami ed abay to insan mi dengeley ibaga to. Agmakatulong no ibaga min, ‘Onia lan talagay nagagawan natan, dapat nasanay tayo la.’”—Sarahi.

   Prinsipyo na Biblia: “Balang sakey et nepeg ya aliston ondengel, agbengatbengat a mansalita.”—Santiago 1:19.

•   Tulongan yoy anak yo ya natalosan no antoy tua ed saray balita. Singa bilang, no walay balita nipaakar ed impan-kidnap, ompan say amta to et ontan lay kaslakan ya nagagawa. Ipaliwawa yod anak yo no anto ray gagawaen yon paraan pian ag-itan nagawad sikato. Ontan met, tandaan ya maslak ya aliwliwan agawa et nibabalita lapud matalag itan ya nagawa—aliwan lapud ontan so kaslakan ya nagagawa.

   “Tulongan yoy ananak yo no nanaaburido ira. Kaslakan ya saray nalilikna da et resulta na saray iisipen da, kanian no tulongan tayo ray ananak tayon manpokus ed saray positibo, mas ombalibali so liknaan da.”—Lourdes.

   Prinsipyo na Biblia: “Say puso na marunong so mangiiter na kakabatan ed sangi to, tan pagmamaliwen ton makakombinse so panagsalita to.”—Proverbio 16:23.