Sigui pa e contenido

Sigui pa e index

CAPITULO DIESTRES

El A Siña for di Su Foutnan

El A Siña for di Su Foutnan

1, 2. (a) Den ki situacion Jonas cu e nabegantenan riba e barco tabata, y dicon? (b) Kico nos por siña for di e relato di Jonas?

JONAS tabata pidi pa e zonidonan teribel ey stop. No tabata solamente e fluitmento di e biento feroz cu tabata dal den e mast, ni tampoco e olanan gigantesco cu tabata dal contra e barco y pone delaster un palo kraak. Loke tabata pio ta e gritonan di e capitan y su tripulacion, kendenan tabata lucha pa tene e barco riba awa. Jonas tabata convenci cu nan tur tabata bay muri, anto pa su motibo!

2 Con bin Jonas a hay’e den e situacion angustioso aki? Wel, el a comete un fayo grave! El a desobedece su Dios, Jehova. Kico precies el a haci? Acaso e no por a corigi e fayo ey mas? Laga nos analisa e relato di Jonas pa haya contesta riba e preguntanan ey. Nos lo por siña algun les valioso. Por ehempel, nos lo mira con hasta hende cu tin berdadero fe por faya, pero tambe con nan por corigi nan foutnan.

Un Profeta di Galilea

3-5. (a) Kico hopi biaha ta loke hende ta corda riba dje ora menciona Jonas? (b) Kico nos sa di Jonas su background? (Wak tambe e nota.) (c) Dicon Jonas su sirbishi como profeta no tabata nada facil ni agradabel?

3 Hopi biaha, ora hende tende e nomber Jonas, nan ta corda solamente riba e cosnan negativo di dje, por ehempel, cu el a desobedece Dios y cu e tabata un poco cabesura. Pero e tabatin su bon cualidadnan tambe. No lubida cu ta Jehova Dios a scog’e pa sirbi como su profeta, y lo e no a duna Jonas e responsabilidad pisa ey si e tabata un persona infiel of inhusto.

Jonas no tabatin cosnan negativo so

4 Bijbel ta bisa nos algun cos tocante e background di Jonas. (Lesa 2 Reynan 14:25.) E tabata di Gat-hefer, cu a keda un cuater kilometer so for di Nazaret, e pueblo caminda ocho siglo despues Hesucristo a lanta. * Jonas a sirbi como profeta durante e periodo cu Rey Jeroboam II a goberna e dies tribunan di e reino di Israel. Esaki tabata hopi tempo despues di Elias. Y Eliseo, sucesor di Elias, a muri durante e reinado di e tata di Jeroboam. Jehova a uza Elias cu Eliseo pa caba cu adoracion di Baal, pero Israel a bolbe bay den mal caminda. Awor e pais tabata bou di influencia di un Rey cu tabata “haci malo den bista di SEÑOR.” (2 Rey. 14:24) Pues, Jonas su sirbishi como profeta lo no tabata nada facil ni agradabel. Toch el a cumpli cu ne fielmente.

5 Pero un dia, Jonas su bida a cambia drasticamente. El a ricibi un tarea of asignacion cerca Jehova cu el a haya sumamente dificil. Kico Jehova a pidie haci?

“Lanta, Bay Ninive”

6. Ki tarea Jehova a duna Jonas, y dicon esey lo por a parce sumamente dificil?

6 Jehova a bisa Jonas: “Lanta, bay Ninive, e stad grandi, y predica contra dje, pasobra nan maldad a yega te mi dilanti.” (Jon. 1:2) Dicon e tarea aki a parce asina dificil? Ninive—capital di Asiria—tabata keda un 800 kilometer leu den direccion oost, y pa yega eynan na pia lo a dura mas o menos un luna. Pero e dificultadnan di e biahe lo tabata e parti mas facil pa Jonas. Unabes el a yega Ninive, lo e mester a proclama Jehova su mensahe di huicio contra e Asirionan, un pueblo hopi conoci pa nan violencia y crueldad extremo. Si e pueblo di Dios mes no a reacciona mucho bon riba e predicacion di Jonas, ta kico lo e por a spera di e hendenan pagano ey? Kico lo a para di un solo sirbidor di Jehova den e luga inmenso ey, cu despues a ser yama “e stad tur na sanger”?—Nah. 3:1, 7.

7, 8. (a) Con determina Jonas tabata pa no cumpli cu e tarea cu Jehova a dun’e? (b) Dicon nos no mester considera Jonas un cobarde?

7 Nos no sa sigur si ta asina Jonas a pensa. Pero nos sa si kico el a haci. Jehova a mand’e bay pariba, pero el a bay pabou, den direccion contrario, y a purba di huy bay mas leu posibel. El a baha bay na costa, na e haf di Jope, caminda el a haya un barco cu tabata bay Tarsis. Segun algun comentarista, Tarsis tabata keda na Spaña. Si ta asina, Jonas kier a bay un 3.500 kilometer leu for di Ninive. Un biahe asina te na e otro punta di Lama Grandi—conoci awe como Lama Mediteraneo—por a dura henter un aña. Ta bisto cu Jonas no tabatin ningun intencion di cumpli cu e tarea cu Jehova a dun’e!—Lesa Jonas 1:3.

8 Acaso Jonas tabata un cobarde? Nos no mester ta mucho pura pa conden’e, pasobra mas despues nos lo mira cu el a demostra hopi curashi. Pero mescos cu nos tur, Jonas tabata un hende imperfecto cu tabatin cu lucha contra hopi debilidad. (Sal. 51:5) Cua di nos no a yega di haya miedo?

9. Con nos mes tin biaha sa sinti relaciona cu cierto tarea cu Jehova ta duna nos, y ki berdad nos tin cu corda e ora ey?

9 Tin biaha por parce cu Dios ta pidi nos haci algo cu nos ta haya hopi dificil of hasta imposibel. Kisas nos tin miedo di cumpli cu e mandato cristian di predica e bon noticia di e Reino di Dios. (Mat. 24:14) Ta facil pa nos lubida e berdad importante aki cu Hesus a expresa: “Tur cos ta posibel pa Dios.” Pues, cu e yudansa di Dios nos por obedece tur su mandamentonan. (Mar. 10:27) Siendo cu de bes en cuando nos mes ta lubida e berdad ey, nos por compronde e problema cu Jonas tabatin. Pero kico tabata e consecuencianan di Jonas su decision di huy?

Jehova A Disciplina Su Profeta

10, 11. (a) Ki speransa Jonas lo a carga segun cu e barco tabata sali for di haf? (b) Ki peliger a cuminsa menasa e barco y su tripulacion?

10 Laga nos purba di imagina e escena. Jonas a subi e barco, probablemente un barco di carga di Fenicia. Tabata ora di salida. Y el a para wak e maniobranan cu e capitan cu su tripulacion tabata haci pa saca e barco for di haf. Segun cu costa a disparce pocopoco, Jonas a hala un rosea di alivio, pensando cu el a scapa. Pero su trankilidad no a dura largo.

11 Diripiente, tempo a cambia, y un biento fuerte a cuminsa haci lama hopi bruto mes. E olanan tabata asina halto cu hasta nos barconan moderno lo a parce coy hunga den lama. No a dura mucho cu e boto ey tabata parce djis un pida palo perdi riba lama grandi, entrega na olanan bruto y inmenso. Acaso Jonas tabata sa caba na e momento ey cu ta Jehova a “lanta un biento duro riba lama”, manera el a skirbi despues? Nos no sa. Pero loke si el a mira ta cu e nabegantenan a cuminsa sclama na nan diosnan, y e tabata sa cu esey lo no a yuda nan cu nada. (Lev. 19:4) Jonas mes a skirbi: “E barco tabata core peliger di kibra.” (Jon. 1:4) E unico Dios cu por a yud’e tabata Jehova. Pero con e por a pidi Jehova yud’e si ta p’e mes e tabata huy?

12. (a) Dicon nos no mester ta mucho lihe pa condena Jonas pasobra el a drumi durante e tormenta? (Wak tambe e nota.) (b) Con Jehova a revela ta pa ken su motibo e tormenta a tuma luga?

12 Jonas a mira cu e no por a haci nada, y el a dicidi di bay den bodega di e barco. El a busca un caminda p’e cay drumi y a bay un soño profundo. * E capitan a haya Jonas drumi; el a lant’e y bis’e pa resa na su dios, mescos cu tur otro hende tabata haciendo. E nabegantenan tabata convenci cu e tormenta tabatin un origen sobrenatural, y nan a tira lot pa wak ta ken abordo lo por tabata causa di e problema. Jonas lo mester a sinti un angustia cada bes cu e lot tabata descarta un otro hende; finalmente, e so a keda. El a compronde mesora kico tabata pasando: Ta Jehova a percura pa e lot cay riba dje y ta Jehova a causa e tormenta pa motibo di su desobediencia!—Lesa Jonas 1:5-7.

13. (a) Kico Jonas a confesa na e nabegantenan? (b) Kico Jonas a urgi e nabegantenan pa haci, y dicon?

13 Jonas a conta e nabegantenan tur cos: E tabata un sirbidor di e Dios Todopoderoso, Jehova, pero a desobedec’e y a subi e barco pa huy for di dje. Ta pesey nan tur tabata den e situacion teribel aki. E hombernan a keda den shock. Morto spanta, nan a puntra Jonas kico nan mester a haci pa scapa e barco y nan bida. Kico el a contesta nan? E idea di muri hoga den e lama friu y bruto ey lo mester a pone Jonas tembla di miedo. Pero con e por a laga tur e hombernan ey muri un morto asina sabiendo cu e por a scapa nan? Pues, el a bisa nan: “Hisa mi benta na lama. E ora ey lama lo calma pa boso, pasobra mi sa cu ta pa mi motibo e tormenta grandi aki a bin riba boso.”—Jon. 1:12.

14, 15. (a) Con nos por imita e fe di Jonas? (b) Con e nabegantenan a reacciona riba e peticion di Jonas?

14 Esakinan no tabata palabranan di un hende cobarde, toch? Jehova siguramente a keda conmovi pa mira con Jonas a demostra curashi y un spirito di sacrificio na e momento dificil ey. Aki nos ta mira un situacion den cua Jonas realmente a actua di acuerdo cu su fe den Jehova. Nos por imit’e awe door di pone e bienestar di otro hende prome cu di nos mes. (Juan 13:34, 35) Nos ta haci esfuerso pa yuda hende den necesidad, sea ta cu cos material, cu sosten emocional of den asuntonan spiritual? Jehova ta keda hopi contento ora nos ta haci esey!

15 Kisas e nabegantenan tambe na prome instante a keda conmovi pa loke Jonas a bisa nan haci, pasobra nan a nenga di bent’e den lama. Nan a haci tur loke nan tabata por pa nabega den e tormenta, pero nada no a yuda. E tormenta tabata bira cada bes mas pio. Finalmente, no a keda nan ningun otro opcion. Nan a sclama na e Dios di Jonas p’e tene misericordia di nan, despues nan a hisa Jonas y bent’e den lama.—Jon. 1:13-15.

Jonas a insisti pa e nabegantenan bent’e den lama

Jehova A Tene Misericordia cu Jonas y A Salb’e

16, 17. Describi kico a pasa cu Jonas ora nan a bent’e den lama. (Wak tambe e plachinan.)

16 Jonas a cay den e lama bruto. Kisas el a mira e barco nabega bay, segun cu e tabata bringa pa keda riba awa meymey di e olanan grandi. Pero e olanan grandi a keda batie y ora e coriente di awa a ranc’e bay abou, el a perde tur speransa.

17 Mas despues, Jonas a describi con el a sintie na e momento ey. Tur sorto di cos a cuminsa pasa den su mente. E tabatin e sensacion di ta bahando te den lo mas profundo di lama, ‘na raiz di e seronan’, y yerba di lama tabata lora rond di su cabes. E tabata convenci cu esaki lo a bira su graf.—Lesa Jonas 2:2-6.

18, 19. (a) Kico a pasa Jonas den e profundidad di lama, y ken tabata tras di tur loke a pasa? (b) Ki clase di criatura tabata envolvi den loke a pasa cu Jonas? (Wak tambe e nota.)

18 Pero, warda un rato! Jonas a mira un sombra grandi cu tabata move banda di dje. Ta kico e por tabata? Yegando mas y mas cerca, diripiente e sombra a bula bin riba Jonas, habri un boca masha grandi mes y gulie den un solo biaha!

Jehova a manda “un pisca grandi” guli Jonas

19 “Awor si mi ta bay muri”, Jonas lo mester a pensa. Pero, con por ta? Ainda e tabata na bida! Jonas a ripara cu nada no a pas’e: e no a stik ni ser habraca. Hasta e por a hala rosea ainda, aunke e tabata den loke lo mester tabata su graf. Jonas a keda babuca. No tin duda: su Dios, Jehova, a manda “un pisca grandi” gulie. *Jon. 1:17.

20. Kico e oracion cu Jonas a haci den bariga di e pisca grandi ta revela?

20 Minuutnan a pasa, y despues oranan. Ey, den un scuridad total, Jonas tabatin tempo pa pensa y pa haci oracion na Jehova Dios. Nos ta haya sa hopi cos for di su oracion, cu ta para skirbi completo den e buki di Jonas capitulo 2. Nos por nota cu Jonas tabata conoce e Scritura bon, pasobra el a cita hopi for di e buki di Salmonan. Su palabranan di conclusion a revela tambe un bunita cualidad cu e tabatin: gratitud. Pesey el a bisa Jehova na final: “Ma ami lo ofrece sacrificio na bo cu bos di gradicimento. Lo mi cumpli cu mi promesa. Salbacion ta di SEÑOR.”—Jon. 2:9.

21. Kico Jonas a siña tocante salbacion, y ki les valioso lo ta bon pa nos corda?

21 Pues, den e luga cu menos el a pensa, Jonas a siña cu Jehova por salba cualkier sirbidor di dje, sin importa na unda y na ki momento. Hasta eynan, “den bariga di e pisca”, Jehova a haya su sirbidor cu tabata den problema y a salb’e. (Jon. 1:17) Ta Jehova so por a tene un homber sano y salvo durante tres dia y tres anochi den bariga di un pisca grandi. Ta bon pa nos corda cu Jehova ta “e Dios, den kende su man bo rosea di bida” ta. (Dan. 5:23) Si nos wak bon, nos debe nos existencia na dje. Esaki no ta un bon motibo pa ta agradecido na dje? E mihor manera pa demostra e gratitud aki ta door di obedec’e.

22, 23. (a) Con Jonas a haya chens di demostra su gratitud? (b) Con nos por imita Jonas ora nos comete fayo?

22 Kico di Jonas? El a siña mustra su gratitud na Jehova door di obedec’e? Si. Despues di tres dia y tres anochi, e pisca a bay te na canto y “a saca Jonas bent’e riba tera seco.” (Jon. 2:10) Figura bo, Jonas no mester a ni landa bay canto! Claro cu unabes cu el a yega canto, e mester a busca un manera pa sigui su caminda. Pero no a dura mucho cu el a haya chens di demostra con agradecido e tabata. Jonas 3:1 y 2 ta bisa: “Awor e palabra di SEÑOR a yega na Jonas pa di dos biaha, bisando: ‘Lanta bay Ninive, e stad grandi, y proclama den dje e mensahe cu mi ta bay duna bo.’” Kico Jonas lo a haci awor?

23 Jonas no a pensa dos biaha. Bijbel ta bisa: “Jonas a lanta bay Ninive, conforme e palabra di SEÑOR.” (Jon. 3:3) Ta bisto cu el a siña for di su foutnan, pasobra el a obedece Jehova mesora. Den esaki tambe nos por imita e fe di Jonas. Nos tur ta peca; nos tur ta comete fayo. (Rom. 3:23) Pero, kico nos ta haci ora esey sosode? Nos ta entrega? Of nos ta siña for di nos fayonan y bolbe sirbi Dios na un manera obediente?

24, 25. (a) Ki recompensa Jonas a haya despues? (b) Cua ta algun recompensa cu Jonas lo haya den futuro?

24 Jehova a recompensa Jonas pa su obediencia? Claro cu si. Pa cuminsa, Jonas aparentemente a haya sa despues cu e nabegantenan di e barco a sobrevivi. E tormenta a calma asina cu nan a benta Jonas den lama, y e nabegantenan ‘a haya un temor grandi pa Jehova’ y a ofrece sacrificio na dje en bes di na nan diosnan falso.—Jon. 1:15, 16.

25 Pero un recompensa mucho mas grandi a bin hopi tempo despues. Hesus a uza e periodo cu Jonas a pasa den e bariga di e pisca grandi pa profetisa e periodo cu e lo tabata morto den graf. (Lesa Mateo 12:38-40.) Ora Jonas ser resucita pa biba riba Tera, e lo keda hopi contento di tende esey. (Juan 5:28, 29) Jehova kier bendiciona nos tambe. Pero pa nos haya e bendicionnan ey, nos tin cu haci mescos cu Jonas: siña for di nos foutnan, obedece Dios y pone interes di otro hende prome cu di nos mes.

^ par. 4 Jonas tabata di un stad di Galilea. Esey ta interesante, pasobra siglonan despues, ora cu e fariseonan tabata papia di Hesus, nan a bisa cu un actitud arogante: “Bay busca den e Scritura y bo ta mira cu ningun profeta lo no a bin di Galilea.” (Juan 7:52) Hopi traductor y investigador di Bijbel ta compronde for di e palabranan aki cu e fariseonan tabata kiermen cu nunca un profeta no a sali, ni lo no por sali, for di e humilde region di Galilea. Si ta asina, anto e fariseonan no tabata conoce nan historia ni e profecianan.—Isa. 9:1, 2.

^ par. 12 Segun Septuaginta, Jonas a drumi asina profundo te cu e tabata ronca. Pero prome cu nos core husga Jonas pasobra segun nos no tabata import’e loke tabata pasando, nos tin cu corda cu tin biaha hende cu ta hopi deprimi ta sinti un necesidad iresistibel di drumi. Por ehempel, ora Hesus tabata den agonia den Hofi di Getsemani, el a haya Pedro, Santiago y Juan “drumi, ya cu nan a keda agota di tristeza.”—Luc. 22:45.

^ par. 19 Den Septuaginta, e palabra Hebreo pa “pisca” ta ser traduci na Griego como “monster di lama” of “pisca grandi.” Ta imposibel pa determina ki tipo di “pisca grandi” esaki tabata, pero den Lama Mediteraneo tin tribon cu por guli un hende henter. Na otro partinan di mundo tin tribon hasta mas grandi. Por ehempel, tribon bayena por bira 15 meter largo, of hasta mas largo ainda!