Trigj nom Enhault

Wäa es Jehova?

Wäa es Jehova?

Waut de Schreft sajcht

 Jehova es de woara Gott von dän de Schreft rät; daut es dee, waut aules jemoakt haft (Openboarunk 4:11). De Profeeten Abraham un Moses un uk mau rajcht Jesus läwden fa Jehova un deeden am aunbäden (1. Mose 24:27; 2. Mose 15:1-2; Johanes 20:17). Hee es nich bloos de Gott von een Volkj, oba de Gott von aule Menschen “äwa de gaunze Welt” (Psalm 47:3, PB).

 De Schreft sajcht, Jehova es de Nomen, waut bloos dän woaren Gott jehieet (2. Mose 3:15, NW; Psalm 83:18, NW). Dee Nomen kjemt von daut hebräische Wuat “woaren” häa. Un väl Bibeljelieede sajen, daut dee Nomen meent “Hee lat woaren”. Daut paust uk sea fein bie Jehova bie, wiels hee es de Schepfa un hee fieet daut emma derch, waut hee sikj väanemt (Jesaja 55:10-11). En de Schreft kjenn wie uk lieren, woo Jehova Gott werkjlich es. Biejlikj, waut bie am daut dolste uttieekjent, es de Leew (2. Mose 34:5-7; Lukas 6:35; 1. Johanes 4:8).

 Opp Hebräisch wort Gott sien Nomen met dise vea Latren jeschräwen: יהוה (YHWH ooda JHWH), un daut nant sikj Tetragramaton. Woo Gott sien Nomen ieeschtemma opp Hebräisch krakjt utjesproaken wort, daut weet wie nich. Dis Nomen woat opp Plautdietsch met Jehova ooda Jahwe äwasat. Gott sien Nomen kjemt mau rajcht en plautdietsche Biblen väa. Un opp de huachdietsche Sproak es de Nomen “Jehova” aul von Joaren trigj bekaunt. Dis Nomen kjeem daut ieeschte Mol en eene huachdietsche Bibeläwasatunk väa von daut Joa 1537. a

Wuarom es daut onbekaunt, woo se Gott sienen Nomen ieeschtemma opp Hebräisch utspruaken?

 Daut oole Hebräisch wort onen de Selfstlud jeschräwen, daut sent de Latren a, e, i, o, u. Menschen, waut Hebräisch räden, wisten doawäajen krakjt, woo daut rajcht utjesproaken must. Oba aus de Hebräische Schreften (daut “Oole Tastament”) ieescht foadich wia, neemen eenje Juden dän Äwagloowen aun, daut et orrajcht wia, Gott sienen Nomen to sajen. Wan dee dan opp ludes waut ut de Schreft läsden, wua Gott sien Nomen väakjeem, dan tuschten dee daut met “Har” ooda “Gott”. Un met de Joaren vespreed dis Äwagloowen sikj un soo wisten se irjentwanea nich mea krakjt, woo Gott sien Nomen utjesproaken wort. b

 Eenje denkjen, daut Gott sien Nomen mott “Jahwe” utjesproaken. Wada aundre denkjen, daut dee noch aundasch mott utjesproaken. Opp eene Schreftroll von daut Doodje Mäa, wua een Poat von 3. Mose bowen jeschräwen es, es de Nomen met griechische Buakstowen jeschräwen, un doa steit Iao. Griechische Schriewa von lang trigj sajen, daut eena dän uk kunn soo aus dit utspräakjen: Iae, Iabé un Iaoué. Oba kjeena kaun daut gaunz fa secha sajen, woo dee ea emma opp daut oole Hebräisch utjesproaken wort. c

Waut eenje orrajcht jleewen äwa Gott sienen Nomen en de Schreft

 Waut eenje jleewen: De Nomen “Jehova” wort en Bibeläwasatungen bloos nenjedonen.

 Woo daut es: Daut hebräische Wuat fa Gott sienen Nomen kjemt bie 7 000 Mol en de Bibel väa. Daut wieren de vea Latren von daut Tetragramaton. d Bie de mieeschte Bibeläwasatungen neemen se sikj de Frieheit, Gott sienen Nomen doa ruttonämen un haben dän biejlikj met “Har” vetuscht. Mau rajcht en De Plautdietsche Bibel sajcht daut en de “Butajeweenelje Wieed” bie daut Wuat “Har”: “Em O[olen] T[astament] woat HAR [met groote Latren] jeschräwen wan en de original Texte YHWH steit.”

 Waut eenje jleewen: Dän hechsten Gott fält nich uzhent eenen Nomen.

 Woo daut es: Gott selfst jeef de Bibelschriewa daut en, daut dee sienen Nomen dusende Mol oppschreewen. Un hee velangt von siene Deena, daut dee sienen Nomen brucken sellen (Jesaja 42:8; Joel 3:5; Maleachi 3:16; Reema 10:13). Gott wia mau rajcht gaunz jäajen de faulsche Profeeten, waut doaropp schauften, daut de Menschen sullen sienen Nomen vejäten (Jeremia 23:27).

 Waut eenje jleewen: Gott sien Nomen saul ut de Bibel rutjenomen, soo aus de Juden daut jleewden.

 Woo daut es: Wan eenje judische Jelieede uk nich wullen Gott sienen Nomen utspräakjen, neemen dee dän doawäajen nich ut de Bibel rut, wan see dee aufschreewen. Aulmols well Gott nich haben, daut wie ons aun menschelje Väaschreften hoolen sellen, waut jäajen siene Jebooten sent (Matäus 15:1-3).

 Waut eenje jleewen: Gott sien Nomen saul nich enne Bibel jebrukt woaren, wäajen eena nich krakjt weet, woo se dän opp Hebräisch utspruaken.

 Woo daut es: No daut no wudd Gott velangen, daut Menschen, waut veschiedne Sproaken räden, sienen Nomen aula wudden sellen opp deeselwje Wajch utspräakjen. Oba velangt Gott soont? Nä, wiels de Schreft wiest, daut Gott siene Deena to jane Tiet äare Nomes soo utspruaken, aus daut opp äare Sproak must.

 Denkj wie bloos mol aun dän Nomen von dän israelitischen Rechta Josua. De ieeschte Christen, waut Hebräisch räden, wudden dän Nomen emma Jeoschúa jesajcht haben, un dee, waut Griechisch räden, wudden emma jesajcht haben Iesous. Un aus se daut griechische Poat von de Schreft oppschreewen, schreewen de Christen Josua sienen Nomen soo, aus dee opp Griechisch jesajcht wort un nich soo aus opp Hebräisch (Aposteljeschicht 7:45; Hebräa 4:8).

 Krakjt soo es daut uk met Gott sienen Nomen. Daut es lang nich soo wichtich, woo dee krakjt mott utjesproaken, aus daut dee enne Schreft aulawäajen väakjemt, wua dee hanjehieet.

a Dise Bibel es de Äwasatunk von Dr. Johannes Eck. Oba aune 1527 brukt Martin Luther dän Nomen “Jehova” en siene Erkjläarunk von dän Profeet Jeremia. En Luther siene Bibeläwasatunk von daut Joa 1912 kjemt de Nomen “Jehova” uk väa – gaunz bowen bie 2. Mose, Kapitel 3. Un wie kjennen dän Nomen “Jehova” uk en de Elberfelder Bibel (1891) finjen. Un en de Friesenbibel es de Nomen “Jahwe” ieremol bennen, biejlikj en Amos 5:8 un 9:6. (De Bibel, Plautdietsch äwasat von Jehaun Friese; SW-Radio e.V., Dietschlaund; 2. Opploag 2019; JHF.)

b En daut katoolsche Buak New Catholic Encyclopedia, tweede Utgow, Buak 14, Sied 883-884, sajcht daut: “Irjentwanea no de Jefangenschoft [von de Juden] fungen se aun, de Wieed ADONAI ooda ELOHIM to brucken, enne Städ Jahwe, wiels an de Nomen too heilich väakjeem.”

c Wan du noch mea doaräwa weeten west, dan see “Gott sien Nomen en de Hebräische Schreften” en Poat 1 von daut Buakje Help fa daut Bibelstudium.

d See uk Theological Lexicon of the Old Testament, Buak 2, Sied 523-524.