SKĄD się bierze piasek? Powstaje w wyniku rozmaitych procesów, z których jeden może cię zadziwić. Otóż pewna mieszkanka wód — nazwana papugorybą — uzyskuje miałki piasek, rozdrabniając koralowce.

Papugoryba zamieszkuje wody tropikalne w różnych częściach świata. Połyka zmiażdżony koral, pobiera z niego substancje odżywcze, resztę zaś wydala w postaci piasku. Ma bardzo silne szczęki w kształcie ptasiego dzioba, a także mocne tylne zęby. Niektóre gatunki dożywają 20 lat, do końca zachowując zdrowe uzębienie.

W pewnych rejonach pracowite papugoryby, zjadające obumarłe korale, dostarczają więcej piasku, niż powstaje go w wyniku jakichkolwiek innych naturalnych procesów. Część naukowców ocenia, że przeciętny osobnik produkuje od 90 do 100 kilogramów piasku rocznie.

Papugoryba odgrywa jeszcze jedną ważną rolę — utrzymuje koralowca w czystości. Intensywnie obgryza go z martwych fragmentów i glonów, które je pokrywają; nie gardzi też materiałem roślinnym innego rodzaju. Jej osobliwe menu przyczynia się do dobrej kondycji rafy. Bez tego typu roślinożernych czyścicieli rafa szybko dusi się glonami i wodorostami. W pewnej książce wyjaśniono: „Niektórzy wskazują, że gdyby nie roślinożercy, rafy nie istniałyby w swojej obecnej postaci” (B. Cole, S. Michael, Reef Life: A Guide to Tropical Marine Life).

Taka aktywność w ciągu dnia wymaga dobrego odpoczynku w nocy. Również pod tym względem papugoryby zaskakują. Po zmroku na rafie robi się niebezpiecznie. Na żer ruszają drapieżniki. Papugoryba zazwyczaj śpi ukryta pod występem skalnym, ale to nie zawsze chroni przed wygłodniałymi rekinami. Dlatego niektóre papugoryby okrywają się na noc śluzem niczym przejrzystą koszulą nocną. Zdaniem badaczy życia morskiego ta cuchnąca wydzielina zabezpiecza je przed agresorami.

Papugoryby należą do najbardziej efektownych atrakcji raf koralowych. Samce i samice często występują w całej gamie żywych kolorów, które zmieniają się, w miarę jak ryba osiąga dojrzałość. Tam, gdzie nie prowadzi się nadmiernych połowów, papugoryby są mało płochliwe i dzięki temu łatwo do nich podpłynąć.

Obserwowanie i słuchanie, jak te stworzenia chrupią koralowce, dostarcza podwodnym badaczom niezapomnianych wrażeń. Papugoryby nie tylko chronią środowisko, ale też zachwycają nas swoim pięknem.