Luslahng audepe kan

luslahng audepe kan

Medemedewehte Ire Kesempwalo

Medemedewehte Ire Kesempwalo

“Re en esehla me komwihte me KAUN-O, kaun lapalap en mehkoaros nin sampah.”​—MEL. 83:18.

KOUL KAN: 46, 136

1, 2. (a) Ire kesempwal dahieu me kin kamwakid aramas koaros? (b) Dahme kahrehda e wia mehkot kesempwal ong kitail?

 ONG me tohto rahnwet, mwohni wia ire kesempwal ehu. E wia mehkot me re kin medemedewe oh pwunodki. Re kin doadoahngkihla arail ahnsou songosong en wiahda mwohni laud de kolokolete mwohni me re naineki. Ong meteikan, ire me keieu kesempwal iei arail peneinei, arail roson, de soahng kan me re men kapwaiada nan arail mour.

2 Mie ire ehu me uhdahn kesempwalsang ire pwukat. Ireo iei kadehdehdahn sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda. E uhdahn kesempwal kitail en dehr uhdihsang medemedewe ire wet. Ma kitail sohte kanahieng, kitail kakete uhdahn kedirepwkihla atail mour en ehuehu rahn de pwunodki pein atail kahpwal kan me kahrehda kitail en manokehla ia uwen kesempwal en ire wet. Ma kitail utung sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda, kitail pahn kak apwalihala atail kahpwal kan me kitail kin lelohng rahn koaros, oh kitail pahn karanihala Siohwa.

DAHME KAHREHDA IRE WET KESEMPWALKI?

3. Dahme Sehdan ndahki duwen sapwellimen Koht kaunda?

3 Sehdan me Tepilo peidengki ma Siohwa sapwellimanki pwuhng en kaunda. Sehdan men aramas akan en medewe me Siohwa ketin wia Kaun mwersuwed men oh me e sohte kupwurki dahme keieu mwahu ong kitail. Sehdan nda me aramas akan pahn uhdahn peren ma re pein kaunda irail. (Sen. 3:1-5) E pil nda me sohte emen kin uhdahn loalopwoatohng Koht oh ma atail mour nohn apwalla, kitail pahn soikala Koht nin duwen Kaun emen. (Sohp 2:4, 5) Eri Siohwa ketin mweidohng ahnsou pwehn kasalehda ni sansal ong koaros me ma kitail sohte wiahki ih atail Kaun, atail mour pahn uhdahn kansensuwed.

4. Dahme kahrehda ireo me pid sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda anahne kapwungpwungla?

4 Siohwa uhdahn ketin mwahngih me dahme Tepilo kin akupwungki likamw. Eri dahme kahrehda e ketin mweidohng Sehdan ahnsou pwehn song en kadehdehda dahme e akupwungki? Pasapengpen met kin pidada koaros nanleng oh sampah. (Wadek Melkahka 83:18.) Adam oh Ihp soikala sapwellimen Siohwa kaunda, oh sangete ahnsowo kohdo, me tohto pil wia met. Met kak kahrehiong ekei en medewe me Tepilo pwung. Erein tohnleng de aramas akan peidengki ire wet, e sohte pahn mie minimin oh popohl mehlel. Ahpw mwurin kadehdehdahn sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda, koaros pahn mi pahn sapwellime kaunda kaselel kohkohlahte. Popohl pahn miehla nanleng oh sampah pwon.​—Ep. 1:9, 10.

5. Ia duwen atail iang pidada ireo me pid sapwellimen Koht pwuhng en kaunda?

5 Kadehdehdahn sapwellimen Koht pwuhng en kaunda pahn pweida. Kaundahn Sehdan oh aramas akan uhdahn sohte pahn pweida oh pahn sohrala. Sapwellimen Koht kaunda ni eh ketin doadoahngki Wehin Mesaiao pahn pweida. Me lelepek kan pahn kadehdehda me aramas kak kolokol ar lelepek oh utung sapwellimen Koht kaunda ni loalopwoat. (Ais. 45:23, 24) Ia duwe, kitail men iang me lelepek pwukat? Ei uhdahn! Eri, kitail anahne wehwehki ia uwen kesempwal en ire wet.

KADEHDEHDAHN SAPWELLIMEN KOHT PWUHNG EN KAUNDA KESEMPWALSANG KOMOURLA

6. Ia uwen kesempwal en kadehdehdahn sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda?

6 Kadehdehdahn sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda kesempwalsang pein atail nsenamwahu. Ahpw met sohte wehwehki me komourpatail sohte katepe de Siohwa sohte uhdahn ketin nsenohkin kitail. Ia duwen atail ese met?

7, 8. Ia duwen kadehdehdahn sapwellimen Koht pwuhng en kaunda eh pahn wia kamwahupatail?

7 Siohwa uhdahn ketin poakohng aramas akan. E uhdahn ketin kesempwalkin kitail me kahrehda e ketikihda sapwellime Ohlo pwe kitail en kak ahneki mour soutuk. (Sohn 3:16; 1 Sohn 4:9) Ma Siohwa sohte ketin kapwaiada sapwellime inou kan ong ahnsou kohkohdo, Sehdan oh meteikan me uhwongada Koht pahn pwung. Sehdan kose me Siohwa sounlikamw men me sohte kin ketikihong aramas soahng mwahu kan oh me e kin ketin kaunda ni ahl me sapahrek. Irail kan me kin uhwong Siohwa kin kemenkouruhrki sapwellime inou kan oh nda: “E soh inoukihong kumwail me e pahn pwurodo? Eri, ia ih? Samatail ko melahr, a mehkoaros duweduwehte sang nin tepin sampah eh wiawihda.” (2 Pit. 3:3, 4) Ahpw Siohwa pahn ketin kapwaiada sapwellime inou kan. E ketin tehk mwahu me kadehdehdahn sapwellime pwuhng en kaunda pahn iangahki komourlahn aramas peik kan. (Wadek Aiseia 55:10, 11.) Sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda kin poahsoankihda limpoak. Eri kitail kak kamehlele me e pahn ahnsou koaros ketin poakohng oh kesempwalki sapwellime ladu loalopwoat kan.​—Eks. 34:6.

8 Pwehki sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda wia ire ehu me uhdahn kesempwal, met sohte wehwehki me komourpatail sohte kesempwal ong ih. Siohwa uhdahn ketin nsenohkin kitail. Kitail anahne tamataman dahme keieu kesempwal oh utung sapwellimen Siohwa kaunda ni loalopwoat.

IA DUWEN SOHP EH WEKIDALA EH MADAMADAU

9. Dahme Sehdan ndahki Sohp? (Menlau kilang tepin kilel.)

9 E kesempwal kitail en ahneki madamadau pwung ong sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda. Kitail kak kilang duwen met sang nan pwuhken Sohp, me iang kisehn tepin pwuhk kan nan Paipel me ntingda. Wasao kitail wadek me Sehdan kose me ma Sohp uhdahn lokolok laud, e pahn soikala Koht. Sehdan pil patohwan idek rehn Koht en ketin kahrehiong Sohp en lokolok. Siohwa sohte ketin wia met, ahpw e ketin mweidohng Sehdan en kasonge Sohp ni eh mahsanih: “Mehkoaros me Sohp ahneki milahr pahn omw manaman.” (Wadek Sohp 1:7-12.) Mwurinte mwo, nein Sohp ladu ko mehla oh eh kepwe ko sohrala. Mwuhr e diarada me nah seri ehk ko mehla. Sehdan wiahda en mwomwen me Koht me ketin kahrehda kahpwal pwukat. (Sohp 1:13-19) Mwurin mwo, Sehdan kahrehiong Sohp en ahneki soumwahu laud ehu me kamedek oh kasaut. (Sohp 2:7) Pwehn kalaudehla kahpwalo, pein ahn Sohp pwoudo oh ienge meh silimen likamw ko ndaiong ih soahng kamedek kan.​—Sohp 2:9; 3:11; 16:2.

10. (a) Ia duwen Sohp eh kasalehda eh lelepek ong Koht? (b) Dahme kahrehda Sohp anahne ale kaweid?

10 Dahme Sehdan koseo pwung? Soh. Mendahki Sohp lokolok pahn kahpwal laud kan, e sohte soikala Siohwa. (Sohp 27:5) Ahpw ahnsoukis, Sohp manokehla dahme keieu kesempwal oh medemedewehte duwen pein ih. E kin ndinda me e sohte wiahda mehkot sapwung. Sohp pil medewe me e konehng ese dahme kahrehda e lokolongki. (Sohp 7:20; 13:24) Ele kitail kak wehwehki ahn Sohp pepehm kan. Ahpw, Siohwa ketin mwahngih me ahn Sohp madamadau sapwung, oh e ketin kapwungala Sohp. Ia duwen eh ketin wia met?

11, 12. Dahme Siohwa ketin sewesehki Sohp en wehwehki? Ia duwen Sohp eh mwekidki met?

11 Kitail kak wadek duwen dahme Siohwa ketin mahsanihong Sohp nan pwuhken Sohp irelaud 38 lel 41. Siohwa sohte ketin kawehwehiong Sohp dahme kahrehda e lokolongki. Ahpw, Siohwa ketin kupwurki sewese Sohp en wehwehki ia uwen eh tikitik sang ih. E ketin padahkihong Sohp me mie ire teikan me uhdahn kesempwalsang pein ahn Sohp kahpwal kan. (Wadek Sohp 38:18-21.) Dahme Siohwa ketin mahsanih sewese Sohp en kapwungala eh madamadauo.

12 Ia duwe, Siohwa sohte ketin kasalehda kadek ni eh mahseniong Sohp ni ahl wet mwurin lokolok koaros me e lelohng? Soh, oh pein Sohp pil sohte medewe met. Sohp wehwehki oh kesempwalki sapwellimen Siohwa kaweido. E pil nda: “I patohwan namenengkilahr mehkoaros me I patohwandahr, oh I kolulahr nan pwelpar oh pehs pwukat.” (Sohp 42:1-6) Mwoweo, mwahnakapw men me adaneki Elihu pil sewese Sohp en kapwungala eh madamadauo. (Sohp 32:5-10) Sohp rong kaweid erpito oh kapwungala eh madamadauo. Siohwa ketin mahsanihada duwen Sohp eh wekila oh kasalehiong meteikan me e ketin kupwurki ahn Sohp lelepek.​—Sohp 42:7, 8.

13. Ia duwen sapwellimen Siohwa kaweido eh kak sewese Sohp mwurin eh sohla lokolok?

13 Sapwellimen Siohwa kaweido doulahte wia kamwahu ehu ong Sohp pil mwurin eh sohla lokolok. “KAUN-O eri kupwuramwahwihala luhwen ahnsoun mouren Sohp.” Kedekedeo, Sohp “pil nainekihla pwutak isimen oh serepein silimen.” (Sohp 42:12-14) Mendahki Sohp poakohng nah seri pwukat, e uhdahn loaleidkihda nah seri ko me mehla. Oh ele e sohte manokehla soahng suwed ko koaros me lelohng ih oh eh peneineio. Ma Sohp pil ehu rahn esehda kahrepen eh lokolok ko, ele e pahn medewe dahme kahrehda Koht ketin mweidohng ih en lokolok laud. Ma Sohp ahneki madamadau wet, e kak tamanda dahme Siohwa ketin mahsanihong ih. Met pahn kansenamwahwihala ih oh sewese ih en ahneki madamadau pwung.​—Mel. 94:19.

Kitail kak medemedewehte sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda a kaidehn pein atail kahpwal kan? (Menlau kilang parakrap 14)

14. Dahme kitail kak sukuhlkihsang dahme Sohp lelohng?

14 Atail doudouloale dahme wiawihong Sohp kak sewese kitail en kapwungala atail madamadau oh pil kak kamweitkitailla. Pwuhken Sohp wia kisehn dahme Siohwa ketin ntingihedier “pwe en padahkih kitail, pwe kitail en ahneki koapworopwor sang ni kanengamah oh kakehlepen loalatail me Pwuhk Sarawi kin ketikihong kitail.” (Rom 15:4) Met padahkihong kitail me kitail en dehr nohn medewe duwen pein atail kahpwal kan me kahrehda kitail en uhdihsang atail medemedewe duwen kadehdehdahn sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda. Duwehte Sohp, kitail kin kasalehda atail utung sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda sang ni atail kin kolokol atail lelepek ong ih pil ni ahnsou me atail mour kin apwal.

15. Dahme kin wiawi ni ahnsou me kitail kin lelepek ni ahnsou apwal kan?

15 Dahme Sohp lelohng kak kamweitkitailla pwehki met kasalehda me kahpwal kan sohte wehwehki me Siohwa ketin engieng pahtail. Kahpwal kan kin kihong kitail ahnsou mwahu en utung sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda. (Lep. Pad. 27:11) Ni atail kin dadaurete ni lelepek, kitail kin kaperenda Siohwa oh atail koapworopwor ong ahnsou kohkohdo kin kehlailla. (Wadek Rom 5:3-5.) Dahme Sohp lelohngo kasalehiong kitail me Siohwa uhdahn “kadek oh kalahngan.” (Seims 5:11) Ma kitail utung sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda, e pahn ketin katingih kitail. Atail ese duwen met kin sewese kitail en “uhdahn dadaurete ni kanengamah oh peren.”​—Kol. 1:11, NW.

MEDEMEDEWEHTE IRE KESEMPWALO

16. Dahme kahrehda kitail anahne katamankihong kitail me kadehdehdahn sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda uhdahn kesempwal?

16 E kak uhdahn apwal en medewe duwen kadehdehdahn sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda ni ahnsou me kitail kin dadaur pahn kahpwal kan nan atail mour. Pil kahpwal tikitik kan kakete mwomwen laud ma kitail kin nohn medemedewe. Eri kitail anahne kaukaule katamankihong kitail ia uwen kesempwal en utung sapwellimen Koht pwuhng en kaunda sohte lipilipil soangen kahpwal dah me kitail lelohng.

17. Ia duwen atail kin soupisengki sapwellimen Siohwa doadoahk eh kak sewese kitail en medemedewehte dahme uhdahn kesempwal?

17 Atail kin soupisengki sapwellimen Siohwa doadoahk kak sewese kitail en tamataman dahme uhdahn kesempwal. Karasepe, emen sister me adaneki Renee mwoatorala oh kin kalapw weirek, oh e pil ahneki soumwahu laud en kanser. Erein eh mi nan imwen wini, e kin kalohk ong tohndoadoahk ko, me soumwahu teikan, oh pil irail kan me kin mwemweitla. Ehu pak ni Renee eh kapedolong nan imwen wini erein wihk riau elep, e kalohk oh wiahda awa 80. Mendahki Renee esehier me e pahn mehla, e sohte manokehla sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda. Eh kin utung met kin wahdohng ih popohl.

18. Me pid dahme wiawihong Jennifer, dahme met padahkihong kitail duwen en utung sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda?

18 Kitail pil kak utung sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda ni atail kin dadaur pahn kahpwal tikitik kan me kitail kin lelohng rahn koaros. Emen sister me adaneki Jennifer mi ni wasahn peidi sompihr ehu erein rahn siluh awiawih sompihr me pahn wahla ih eh wasao. Ni ehuehu sompihr ko ar sohte pweida, Jennifer uhdahn pwangada oh pil pehm eh kelehpwla. E kakete tepida poakehla pein ih. Ahpw, Jennifer kapakapki me Siohwa en ketin sewese ih ehukihong meteikan me pil awiawih wasao duwen rongamwahwo. Ih eri kalohk ong aramas tohto oh pil kihla sawaspen Paipel tohto. Jennifer nda, “I pehm me Siohwa ketin kapaiehda mendahki dahme wiawihong ie oh ketikihong ie kehl me itar pwehn kalinganahla mwareo.”

19. Ia madamadau en sapwellimen Siohwa aramas akan ong sapwellime pwuhng en kaunda?

19 Sapwellimen Siohwa aramas akan kelehpw me uhdahn wehwehki kesempwalpen sapwellime pwuhng en kaunda. Arail wehwehki met kin kasalehda me re wia tohnkaudok mehlel kei. Eri emenemen kitail anahne tehk mwahu me kitail en doulahte utung sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda.

20. Ia sapwellimen Siohwa madamadau ong soahng koaros me ke kin wia pwehn utung sapwellime pwuhng en kaunda?

20 Siohwa ketin mwahngih oh kesempwalki soahng koaros me ke kin wia pwehn utungada sapwellime pwuhng en kaunda ni omw kin papah ih ni lelepek oh dadaur pahn kahpwal kan. (Mel. 18:25) Iren onop en mwuhr pahn doulahte kawehwehda dahme kahrehda e konehng ken utung sapwellimen Siohwa pwuhng en kaunda oh ia duwen omw kak kalaudehla omw wia met.