Ima tiyashcata ricui

¿Jehová Diosca pitaj can?

¿Jehová Diosca pitaj can?

Bibliaca caitami yachachin

 Jehová Diosca Bibliapi parlashca Diosmi can. Paimi tucuita huiñachij Dios can (Apocalipsis 4:11). Paitaca profeta Abraham, profeta Moisesmi adorarcacuna. Shinallataj Jesuspishmi paita adorarca (Génesis 24:27; Éxodo 15:1, 2; Juan 20:17). Paica mana shuj pueblollata Mandaj Dioschu can. Paica “tucui cai pachata” Mandaj Diosmi can (Salmo 47:2).

 Bibliapimi Diospaj shutica Jehová cashcata ricuchin. Paillami chai shutitaca charin (Éxodo 3:15; Salmo 83:18). Jehová shutica hebreo rimaimantami can. Chai shimica “imapish tucuna” nisha ninmi. Huaquin yachaj runacunaca Jehová shutica “tucui pai nishcacunata pajtachi tucushcatami nisha nin” nincunami. Caita yachashpami Jehová Diosca tucui tiyashcacunata pai huiñachishcata, pai ima munashcata pajtachij cashcata intindinchij (Isaías 55:10, 11). Bibliapimi Yaya Dios ima shina cashcata, ashtahuantajca pai cꞌuyaj cashcata ricuchin (Éxodo 34:5-7; Lucas 6:35; 1 Juan 4:8).

 Diospaj shutitaca hebreo rimaimantami españolpica Jehová nishpa traducishcacuna. Hebreo rimaipica chuscu letracunapimi Diospaj shutita escribijcuna carca (יהוה). Cai letracunaca YHWH letracunami can. Ñaupa tiempopi hebreo rimaipi chai shutita ima shina nijcuna cashcataca mana yachanchijchu. Pero españolpica achca huatacuna huashamantami Jehová nishpa churashcacuna. 1537 huatacunapimi Salmos de Juan de Valdés nishca traduccionpi Diospaj shutica punta cutin españolpi ricurirca. a

¿Imamantataj ñaupa hebreo rimaipi Diospaj shutita ima shina nijcuna cashcataca mana yachai tucunchij?

 Ñaupa hebreo shimita escribingapajca mana vocalcunata churajchu carca. Pero pi liyicushpaca ima vocalcunata ninataca ñami yachaj carca. Shinapish Ñaupa Testamentota tucuchishca qꞌuipaca huaquin judiocunaca Diospaj shutita mana rimana costumbretami catircacuna. Shuj versota liyicushpa Diospaj shuti chaipi ricurijpica “Señor” o “Dios” nishpami chai shutita cambiajcuna carca. Huatacuna pasajpica chai panda costumbreta catishcamantami Diospaj shutita ima shina ninatapish ña cungarircacuna. b

 Huaquincunaca Diospaj shutitaca “Yahweh” o “Yahvé” nishpami rijsijcuna carca ninmi. Pero shujtajcunaca mana chashnachu nijcuna carca nincunami. Mar Muertopi japishca shuj rollopica griego shimipi quillcashca Levítico libropaj shuj partetami tarircacuna. Chaipimi Diospaj shutitaca “Iao” nishpa traducishcata japircacuna. Ñaupa punllacunapi causaj griego shimipi escribijcunapish Diospaj shutitaca “Iaé”, “Iabé” o “Iaoué” nishpami pronunciana can nijcunami carca. Pero ñaupa hebreo rimaipi Diospaj shutita chashna nijcuna cashcataca mana yachai tucunchijchu. c

¿Bibliapi Diospaj shuti tiyanamantaca gentecunaca imatataj nincuna?

 ¿Huaquin gentecunaca imatataj nin? Huaquin Bibliacunapica “Jehová” shutitaca aumentashpa churashcallamantami tiyan nincunami.

 Verdadta yachai: Bibliapi hebreo rimaipi quillcashca YHWH Diospaj shutica casi 7.000 cutinmi ricurin. d Pero achca Bibliacunapica yangamantami Diospaj shutita anchuchishpa “Señor” nishpalla churashcacuna.

 ¿Huaquin gentecunaca imatataj nin? Tucui poderta charij Diosca shuj propio shutita charinataca mana minishtinchu nincunami.

 Verdadta yachai: Diosllatajmi Bibliata quillcajcuna paipaj shutita huaranga cutincuna escribichun yuyaita curca. Shinallataj paita sirvijcuna paipaj shutita utilizachunmi mandashca (Isaías 42:8; Joel 2:32; Malaquías 3:16; Romanos 10:13). Shinallataj Jehová Diosca pandata yachachij profetacuna Diospaj shutita gentecuna cungarichun yachachicushcatami rimarca (Jeremías 23:27).

 ¿Huaquin gentecunaca imatataj nin? Judiocunapaj costumbreta catishpami Diospaj shutitaca Bibliamanta anchuchina canchij nincunami.

 Verdadta yachai: Diospaj Shimita copiaj huaquin judiocunaca Diospaj shutita mana nishpapish Bibliamantaca mana anchuchircacunachu. Pero ima laya cajpipish Jehová Diosca paipaj mandashcacunata mana cazushpa gentecunapaj costumbrecunata catichunca mana munanchu (Mateo 15:1-3).

 ¿Huaquin gentecunaca imatataj nin? Hebreo shimipi Diospaj shutita ima shina ninata mana yachashcamantami Bibliapica mana utilizana can nincunami.

 Verdadta yachai: Cai yuyaita catishpami gentecunaca, Diosca ñucanchij maipi causashpapish, ima shimita parlashpapish tucuicuna paipaj shutita igual nichunmi munan nincunami. Pero Bibliapica ñaupa tiempopi Diosta sirvijcunaca cada uno paicunapaj propio shimipi shuticunata nijcuna cashcatami ricuchin.

 Israel pueblomanta Josué shuti shuj juezmanta yachashun. Hebreo shimita parlaj Jesusta punta catijcunaca Josué shutitaca “Yeshúa” nijcunami cashcanga. Cutin griego shimita parlajcunaca “Iesous” nijcunami cashcanga. Bibliapimi hebreo shimimanta cai shutita griego shimiman traducishcata ricuchin. Chaimantami Jesusta punta catijcunaca paicunapaj propio shimipi shuticunata nijcuna cashcata ricuchin (Hechos 7:45; Hebreos 4:8).

 Diospaj shutihuanpish chashnallatajmi can. Ima shina nij cashcata mana exactota yachashpapish Bibliapica maipi tiyana cashcapimi Diospaj shutica tiyana can.

a Juan de Valdesca “Iehova” shutitami churarca. Pero tiempo pasajpica idiomaca cambiashpami catin. Chaimantami Diospaj shutita escribinapish cambiashca. Por ejemplo, 1661 huatamanta Salmos de Bernardino de Rebolledo traducishca Bibliapica “Jehova” shutitami utilizan. Cutin 1791 huatamanta Scío de San Miguel Bibliapica notacunapica “Iehováh” shutitami utilizan. Cutin 1824 huatamanta Torres Amat Bibliapica “Jehovah” shutitami utilizan. Cutin 1862 Reina-Valera Bibliapica “Jehová” shutitami utilizan.

b New Catholic Encyclopedia libro, volumen 14, páginas 883 y 884-pica: “Judiocuna Babiloniamanta tigrashca qꞌuipaca Yahweh shutitami dimastij respetai callarircacuna. Chaimi Diospaj shutita cambiana costumbreta chari callarishpa ADONAI o ELOHIM shutihuan cambiarcacuna” ninmi.

c Cai temamanta ashtahuan yachasha nishpaca Guía para el estudio de la Palabra de Dios nishca folletopi, “El nombre de Dios en las Escrituras Hebreoarameas” nishca temata ricui.

d Diccionario Teológico Manual del Antiguo Testamento, tomo I libropi, columnas 970 y 971-ta ricui.