CHAYLLARAQ nacespanchikqa manam ima ruwaytapas atirqanchikchu chaymi tayta-mamanchikpa qawasqallan karqanchik. Puriyta qallarispanchikpas runakunata manchakuspanchikmi tayta-mamanchikman pawaykuq kanchik. Anchatamá kusikurqanchik marqakuykuwaptinchikqa.

Warma kaspanchikqa tayta-mamanchik kuyawaptinchikmi kusisqa karqanchik hinaspapas manam imamantapas manchakurqanchikchu. Sichum ima ruwasqanchikmantapas ‘allintam ruwachkanki’, nispa niykuwaptinchikqa, kusikuspam aswan allintaraq ruwaq kanchik.

Wiñasqanchikman hinataqmi warmamasinchikkunapas yanapawarqanchik aswan kusisqa kananchikpaq, chayraykum paykunawan tupaspaqa mana manchakuqchu kanchik escuelaman riytapas.

Ima allinchá kanman lliw warmachakuna wawa kayninkupi chayna kayninkuqa. Wakinkuqa puriqmasichankuta mana tarispankum hukmanyasqa tarikunku, achka warmachakunataqmi tayta-mamankupa mana kuyasqan kanku. Melisam willakun: “Tayta-mamakuna wawa-churinkuwan kuska imatapas ruwaqta fotopi qawaspaymi nini: ‘Wakna ñuqapa tayta-mamay kanman karqa’ *”, nispa. Qampas chaynatapaschá ninki.

¿Imanasqataq wiñasqaykiman hina manchakuq kanki? Yaqapaschá wawa kaptiki tayta-mamayki mana kuyasurqankichu, ichapas tayta-mamaykiqa manaraq rakinakuchkaspanku qayllaykipi maqanakuqku, hinaptinqa piensarqankichá qampa huchaykimanta maqanakusqankuta. Kanmantaqmi tayta-mamayki maqasusqaykirayku hinaspa qaqchasusqaykiraykupas.

Wawa kaspanku chayna ñakarisqankuraykum mozo-sipasyaspanku wakinqa yacharunku sinkakuyta, drogakuyta. Wakinñataqmi kuyasqa kayta munaspanku mana allin mozo-sipaskunawan hukllawakunku. Wakinpas manaraq tiemponpim qariman utaq warmiman wichiykunku hinaspam astawanraq ñakarinku.

Wakin mozo-sipaskunaqa chayna sasachakuykunapi mana tarikuspankupas imapaqpas mana valeq  kasqankutam piensanku. Anam willakun: “Imatapas ruwaptiymi mamayqa, ‘allintam ruwarunki’ niwananmantaqa mana allin ruwasqallayta sapa kuti niwaq, chaymi piensarqani imatapas mana allinlla ruwasqayta”, nispa.

Ichaqa manamá imayna uywasqa kasqallanchikmantachu mana valeq kasqanchiktaqa piensanchik. Ichapas yuyaqyayninchikpi sasachakuykuna kasqanrayku, mana allin rikchayniyuq kasqanchikta piensasqanchikrayku utaq casado kachkaspa rakinakusqanchikrayku. Ima sasachakuywanña llakisqa kaspaykipas, ¿imatam ruwawaq mana allin pensamientokunata qipanchanaykipaq?

Manam iskayrayananchikchu Diosninchik yanapaykuwananchikmantaqa, manam sapallanchikchu kachkanchikqa.

Willakuqnin Isaiaswanmi Dios niwanchik: ‘Amayá manchakuychikchu [...], amayá hukmanyaychikchu, ñuqam Diosnikichik kani, kallpanchaspaymi yanapasqaykichik, atiyniyuq makiywanmi pusasqaykichik’, nispa (Isaias 41:10, 13). Diosninchik makinchikmanta pusawananchikta yachaspaqa, ¡imamantamá llakikuchwan!

Bibliam willawanchik Diosta serviq runakunapas llakikusqankumanta ichaqa Diospim hapipakurqaku. Manaraq wawan Samuel kachkaptinmi Anaqa qulluq kasqanrayku mana imapaq valeq kasqanta piensarqa, chayraykum runakuna asipayaptin waqasqallanpi kaspa mikuytapas munaqchu (1 Samuel 1:6, 8). Tukuy llakinkunata Diosman willakuruspanmi ichaqa manaña llakikurqañachu (1 Samuel 1:18).

Davidpas unay watakunam llakisqa tarikurqa kamachiq Saul wañuchinanpaq qatikachaptin, chaykunamanta lluptikuruspanpas sunqunpiqa hukmanyasqam tarikurqa (Salmo 55:3-5; 69:1). Ichaqa nirqam: ‘Ñuqallayqa hawkalla siriykuspam chaypunilla puñurunipas. Waqaychallawaptikim mana pipa imanasqan kawsakunipas’, nispa (Salmo 4:8).

Anapas hinaspa Davidpas Diosta mañakusqankuraykum sasachakuyninkuta atiparqaku hinaspam yanapakuyta chaskirqaku (Salmo 55:22). ¿Ñuqanchikpas atichwanchu chayna ruwayta?

1. Jehova Diosyá kachun taytayki

Jesusmi niwarqanchik taytan ‘chiqap Diosta riqsinanchikpaq’ (Juan 17:3). Apostol Pablopas niwanchikmi: ‘Payqa manam karupichu ñuqanchikmantaqa kachkan’, nispa (Hechos 17:27). Chaymi Santiago nin: “Diosman asuykuptikichikqa paypas asuykusunkichikmi”, nispa (Santiago 4:8).

Hanaq pachapi kuyawaqninchik hinaspa allin kananchikta munaq taytanchik kasqanmanta yachasqanchikqa yanapawanchikmi mana manchakuq kananchikpaq. Sasa kaptinpas atichwanmi Diosman asuykuytaqa. Carolinam willakun: “Maypacha Jehova Diosman hapipakuyta qallaykuspaymi chayraq taytayuq hina rikurirurqani, chaymi tukuy ima llakiykunata willakuptiy sunquypas hawkayaykurqa”, nispa.

Raquelpas ninmi: “Tayta-mamay saqiruwaptinmi Jehova Diosta mañakurqani hinaptinmi payqa hawkalla kanaypaq yanapaykuwarqa”, nispa. *

2. Diosman sunqu runakunawan hukllawakuy

Jesusmi qatiqninkunata nirqa: ‘Qamkunaqa wawqintinmi kankichik’, nispa (Mateo 23:8). Jesusqa munarqam, qatiqninkuna kuyanakuspanku huk ayllu hinalla kanankuta (Mateo 12:48-50; Juan 13:35).

Jehova Diospa testigonkunaqa sumaqta kawsakuq ayllu hinam anchata kallpanchakunku pipas ñawpaqpi mana kuyasqa hinaspa llakisqallaña tarikuq runakunata kuyanankupaq hinaspa yanapanankupaq (Hebreos 10:24, 25). Achka runakunam musyakunku Jehova Diospa testigonkunapa huñunakuyninkuqa llakisqa sunquyuqkunapaq hampi hina kasqanta.

Evam nin: “Huk kaqnin iñiqmasiymi alli-allin amistadniy karqa. Paymi sumaq kuyakuywan uyariykuwaspan bibliata leepuwaq hinaspam Diosta mañapuwaq. Sapallay kasqayta mana piensanaypaqmi yanapawaq, chayraykum manaña llakisqañachu karqani”, nispa. Raquelpas ninmi: “Iñiqmasiykunam tayta-mamayqa. Paykunam kuyawaspanku yanapawan hawkalla kanaypaq”, nispa.

 3. Kuyakuq kanaykipaq kallpanchakuy

Jesusmi nirqa: ‘Ima chaskiqmantapas aswan kusisqaqa imapas quqmi’, nispa (Hechos 20:35). Runamasinchikta astawan kuyaptinchikqa amistadninchikkunapas aswanraqmi kuyawasunchik. Qatiqninkunatam Jesus nirqa: ‘Runamasikichikmanyá quychik chaynapi Dios qusunaykichikpaq’, nispa (Lucas 6:38).

Runamasinchikta kuyaspaqa kuyasqam kasunchik chaymi yanapawasun allin kananchikpaq. Bibliam nin: “Kuyakuyqa wiñaypaqmi”, nispa (1 Corintios 13:8). Mariam chayna kasqanmanta willawanchik: “Kikiymanta mana allinkuna piensasqaytam qunqani hukkunata yanapaspay, hinaspam manaña llakisqañachu kani. Sapa kuti runamasiyta yanapaspaymi kusisqa tarikuni”, nispa.

Kay yanapakuykuna qawamusqanchik manchakuq kasqanchikta chaylla mana chinkarachiptinpas, yanapawasunmi sunqunchikpi allinña tarikunanchikpaq. Carolinam nin: “Hinallaraq manchakuq kaspaypas mana valeq kasqaytaqa manañam piensaniñachu. Yachanim Jehova Dios kuyawasqanta. Kantaqmi mana manchakuq kanaypaq yanapawaqniy amistadniykunapas”, nispa. Raquelpas yaqa chaynatam nin: “Wakinpiqa llumpay llakisqam tarikuni, ichaqa kanmi yanapawaqniy iñiqmasiykuna, paykunam yanapawan imapas allin kaqkunapi aswan piensanaypaq. Chaymantapas kuyawaqniy tayta Dioswanmi ñuqaqa sapa punchaw rimani”, nispa.

Bibliam willawanchik kay allpa pacha pisi tiempollamantaña suma-sumaq huerta kananmanta, chaypiqa tukuy imapas allichasqam kanqa, manañam pipas mana valeq kasqantaqa piensanqachu. Bibliam nin: “Sapakamam uvas plantankupa llantuyninpi tiyakunqaku. Sapakamam higos sachankupa llantuyninpi tiyakunqaku. Manaña pipapas manchachisqanmi hawkaña kakunqaku”, nispa (Miqueas 4:4). Hinaptinqa, manañam pipas ñakarichiwasunñachu hinaspapas qalaypaqtam qunqarusun imawanpas ñawpaqpi ñakarisqanchiktaqa (Isaias 65:17, 25). Diosmi churin Jesucristowan tukuy imata allinta allichanqa, hinaptinmi hawkayay hinaspa kusikuy kanqa (Isaias 32:17).