Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Toleniina o Talavou e Avea ma Tagata Matutua

Toleniina o Talavou e Avea ma Tagata Matutua

O Auala e Fiafia ai le Aiga

Toleniina o Talavou e Avea ma Tagata Matutua

“O se taimi fiafia pe a ou talatalanoa i laʻu fanau tama. E latou te faalogologo ma le faaaloalo iā te aʻu, ma e vave ona faaalia mai o latou manatu. Ina ua avea i latou ma talavou, e matou te finau i le tele o mataupu. Ua latou faitioina foʻi la matou faasologa faaleagaga. E latou te fesili mai, ‘Aiseā tatou te talanoa soo ai i le Tusi Paia?’ A o leʻi avea laʻu fanau tama ma talavou, sa mamao ma loʻu manatu e tupu lenei tulaga i lo matou aiga, e ui na ou vaaia o loo tupu i isi aiga.”—Aleki. *

PO O tausia aʻe sou alo talavou? Afai o le tulaga lenā, o loo e molimauina se suiga mataʻina i le tuputupu aʻe o lau tama. E mafai foʻi ona avea ma tulaga e faapopoleina ai mātua. Po o ua e masani i tulaga e pei ona taʻua i lalo?

I le taimi a o laʻitiiti lou atalii, ua pei o ia o se vaa, a o oe le uafu o loo taula ai o ia. Ae ina ua avea o ia ma talavou, ua ia taumafai e momotu le maea, ma saʻoloto ai e folau ese, ma ua e iloa ai, e lē o valaaulia oe i lenā faigāmalaga.

A o laʻitiiti lou afafine, sa ia taʻu atu iā te oe mea uma. Ae ina ua avea o ia ma talavou, ua iai ana uō e taʻu i ai ona faafitauli, ma ua e iloaina ua ia lē toe taʻuina atu ona faafitauli iā te oe.

Pe afai o tupu lenei tulaga i lou aiga, aua neʻi vave faia lau faaiʻuga ua avea lau tama ma sē e fouvale ma ua lē toe aogā ai se fautuaga. O le ā o loo tupu? Ina ia tali lenā fesili, seʻi o tatou iloiloina le tāua o le avea ma talavou i le tuputupu aʻe o lau tama.

O se Taimi Tāua le Avea ma Talavou

I le fanau mai o se tamaitiiti, e tele mea fou o le a ia faia—o ana uluaʻi laasaga, o le uluaʻi upu, o le aso muamua i le aʻoga, e na o nisi na o mea o le a latou faia. E fiafia mātua pe a taulau le tamaitiiti i na vala. Ma o vala ua latou taulau ai, o faamaoniga na o le mea o loo moomoo mātua e vaavaai i ai, o le tuputupu aʻe lea o fanau.

O le matatiʻa le avea ma talavou, e ui e fāʻatu nisi mātua pe a oo mai lenā tulaga. E malamalamagofie le māfuaaga e atugalu ai mātua, pe a suia se tamaitiiti mai le usiusitaʻi i le faaʻūʻū ma le faalii. E ui i lea, o se vala tāua i le tuputupu aʻe le avea ma talavou. I le ā le itu?

Ua taʻua i le Tusi Paia le taimi o le a “tuua ai e le tane lona tamā ma lona tinā.” (Kenese 2:24) O se isi la aogā o le avea ma talavou, ona e saunia ai lou atalii po o lou afafine mo lea aso, ma e ui ina faanoanoa ai ae e fiafia ai foʻi. Pe a oo i lenā taimi, o le a mafai ona faia e lau tama le upu a le aposetolo o Paulo: “A o oʻu laʻitiiti, sa ou tautala faatamaitiiti, mafaufau faatamaitiiti, ma manatunatu faatamaitiiti; a o lenei ua ou tagata matua, ua ou lē toe amio faatamaitiiti.”—1 Korinito 13:11.

O lea la, o le tulaga lenā o loo faia e lou atalii po o lou afafine a o ia talavou, o loo ia lafoia uiga faatamaitiiti ae amata ona avea ma tagata matua, o lē ua lē ola faalagolago ma ua matua foʻi le mafaufau ma ua mafai ona tuua lona aiga. O loo faamatala auʻiliʻili mai i se lomifefiloi, o le avea ma talavou o se taimi o loo sauni ai le talavou e tuua lona aiga.

O le taimi lenei, e faigatā ona e talitonu pe a mafaufau atu, e iai le taimi e mafai ai e lou atalii po o lou afafine “laʻitiiti ona vaaia o ia lava.” E te ono fesili ifo iā te oe lava e faapea:

“Pe afai e lē iloa e loʻu atalii tapena lona potu, e faapefea la ona ia tausia se aiga?”

“Pe afai e lē maufaatuatuaina loʻu afafine i le tausia o le taimi e tatau ona sau ai i le fale, e faapefea la ona ia faamaoni i se galuega?”

Pe a e tauivi ma na manatu, ia manatua lenei mea: E lē faigofie lenei savaliga; o se auala o le a latou uia, ma e tele tausaga faatoʻā māeʻa lenei savaliga. Ua e iloa mai nei mea ua e mātauina, e “fusifusia le valea i le loto o le tama,” po o le teine.—Faataoto 22:15.

Peitaʻi, pe a lelei le toleniina o lau tama, o le a avea lau tama ma se talavou ua matua e maufaatuatuaina ma ua “faaaogā o latou mafaufau e iloa le mea saʻo ma le mea sesē ina ua aʻoaʻoina.”—Eperu 5:14.

Auala e Taulau Ai

Ina ia sauniunia le talavou e avea ma tagata matua, e manaʻomia ona e fesoasoani iā te ia e atiaʻe lona “mafaufau lelei,” ina ia mafai ai ona fai lava e ia ana faaiʻuga. * (Roma 12:1, 2) O le a fesoasoani taʻiala o le Tusi Paia o loo sosoo mai ina ia e taulau ai.

Filipi 4:5: ‘Ia iloa lo outou magafagafa.’ E talosaga atu le talavou ina ia faaumi le taimi e tafao ai. E vave lava ona e fai atu e leai. Ae tomumu le talavou, “Ua pei aʻu o se tamaitiiti!” A o e leʻi tali atu, “Pei uma a ou uiga o se tamaitiiti,” seʻi mafaufau i le manatu lenei: E foliga mai e mananaʻo talavou i le tele o le saʻolotoga, e ui e latou te lē o mafai ona pulea lelei, ae e itiiti foʻi le saʻolotoga e tuuina atu e mātua, e ui e tele atu le saʻolotoga e mafai ona latou tuuina atu. Pe e mafai ona e faia ni faatagaga mai lea taimi i lea taimi? Aiseā e te le manatunatu ai i le vaaiga a si au tama talavou?

FAATAʻITAʻI LENEI MEA: Tusi i lalo se vala e tasi pe lua e mafai ona e faaopoopo atu ai sina saʻolotoga i le talavou. Ia faamalamalama i ai, o loo e tuuina atu le saʻolotoga e faataʻitaʻi pe talafeagai. Afai e faatuatuaina o ia, o le a iʻu ina tele atu lona saʻolotoga e maua. Ae afai e na te faaaogā sesē, o le a toe faaitiitia le saʻolotoga o le a ia mauaina.—Mataio 25:21.

Kolose 3:21: “Tamā e, aua tou te ote soo i le fanau. O le a latou lagona le fiu pe a faigatā ona faamalie oe.”—International Children’s Bible. O nisi mātua ua soona faatonu naʻuā talavou. Ina ia iloa ana gaoioiga uma, e tele faasāsāga e ave iā te ia. E latou te filifilia ana uō, ma latou faalogologo faalilolilo i ana telefoni e fai. E masani ona lē iʻu lelei na faiga. O le taofiofia o ia o le a atili ai ona ia fia saʻoloto; o le faitioina o ana uō o le a atili ai ona ia fia uō iā i latou; o le faalogologo faalilolilo i ana telefoni e fai o le a uunaʻia ai o ia e saʻilia ni auala e talanoa faananā ai ma ana uō. O le tele e te taumafai e pulea ai o ia, e iʻu ina tau lē mafai ona e puleaina o ia. O le mea moni, a lē iloa e lau tama talavou ona faia ana lava faaiʻuga i le aiga, o le a faapefea ona ia iloa faia ana faaiʻuga pe a ia tuua le aiga?

FAATAʻITAʻI LENEI MEA: O se isi taimi e te toe talanoa ai i lau tama talavou i se mataupu, fesoasoani iā te ia e fetuutuunaʻi lona mafaufau i āuga o ana filifiliga iā te ia. O se faataʻitaʻiga, nai lo le faitioina o ana uō, ia e faapea atu: “Ae faapefea pe a lokaina [igoa o lana uō] i le solitulafono? O le ā le vaaiga a tagata iā te oe?” Ia fesoasoani i le talavou ia iloa, o filifiliga o le a ia faia, e taʻuleleia pe taʻuleagaina ai o ia.—Faataoto 11:17, 22; 20:11.

Efeso 6:4: “Aua le faatigā loto i a outou fanau, a ia tausia pea i latou i aʻoaʻiga ma apoapoaʻiga a Ieova.” O le faaupuga “apoapoaʻiga” o loo faasino atu i isi tulaga nai lo le tau ina faamatala atu o mea. O lona uiga ia taaʻina ai le lotofuatiaifo i mea lelei ma tonu i se tamaitiiti, ina ia aafia ai ana gaoioiga. E matuā tāua lenei vala pe a avea le tamaitiiti ma talavou. Ua faapea mai se tamā e igoa iā Aneterea, “O le matua o le tamaitiiti, o le tele foʻi lea o le manaʻomia ona fetuutuunaʻi o le auala e te lua feagai ai, ma fefulifulisaʻi ai ou manatu ma ia.”—2 Timoteo 3:14.

FAATAʻITAʻI LENEI MEA: Pe a tulaʻi mai se faafitauli, ia taumafai e fesuiaʻi a oulua tulaga. Fesili i le talavou, o le ā se fautuaga o le a ia tuuina atu pe afai o oe o lona atalii. Ia fai ni ana saʻiliʻiliga i māfuaaga o le a ia lagolagoina, pe tetee foʻi i ona mafaufauga. Ia lua toe talanoa a o leʻi uma lenā vaiaso.

Kalatia 6:7: “O le mea e lūlūina e le tagata, o le mea lava lea e na te seleseleina mai.” E mafai ona aʻoaʻoina se tamaitiiti e ala i le faasala o ia, a lē o le tuli o ia i le potu po o le aveesea o nisi o mea e fiafia i ai. A o le tulaga o le talavou, e lelei pe a e mafaufau i āuga o ana gaoioiga.—Faataoto 6:27.

FAATAʻITAʻI LENEI MEA: Aua e te laveaʻia o ia e ala i le totogiina o ana aitalafu, po o le faia foʻi o ni faamolemolega i le faiaʻoga mo ana mataupu e leʻi pasi. Ia tuu ai pea seʻia ia lagona āuga o ana gaoioiga, o le a aogā lea iā te ia mo se taimi umi.

I le avea ma se matua, atonu na e moomoo maʻimau e pe ana mafai ona vave pasia e loʻu atalii lea tulaga e aunoa ma ni faafitauli ma avea loa ma tagata matua. O le tulaga moni, e lē faigofie lenā suiga. E ui i lea, a o avea lou atalii ma talavou, o se avanoa lelei lea e te ‘aʻoaʻo ai o ia i e tusa ma ona ala.’ (Faataoto 22:6) O taʻiala mai le Tusi Paia o se faavae mautū lea e te atiina aʻe ai se aiga fiafia.

[Faaopoopoga i lalo]

^ pala. 3 Ua suia le igoa.

^ pala. 19 E ui na faasino i tama, ae e aogā uma nei taʻiala i teine ma tama talavou.

FESILI IFO IĀ TE OE LAVA . . .

E oo ane i le taimi o le a ia tuua ai lona aiga, po o le a mafai e laʻu tama talavou ona fai mea o le a ia fesagaʻia e pei o le?

▪ tumau i le faia o se faasologa faaleagaga

▪ faia ni faaiʻuga ma filifiliga lelei

▪ feutagaʻi ma isi i se auala lelei

▪ vaavaaia lona ola mālōlōina

▪ vaavaaia lelei ana tupe

▪ tapena ma faatumauina le mamā o se fale po o se potu

▪ e lē ola faalagolago

[Ata i le itulau 12]

Pe afai ua faaalia e lau tama talavou ua matua ona uiga, pe e mafai ona e talitonuina o ia ma tuu i ai le saʻolotoga?