Skip to content

Skip to table of contents

Bíblia​​—⁠Tansá barak tebes?

Bíblia​​—⁠Tansá barak tebes?

Tanbasá ohin loron iha tradusaun Bíblia barak tebes? Ita sente katak tradusaun foun husi Bíblia hanetik ka ajuda Ita atu komprende Bíblia ka lae? Hodi buka-hatene Bíblia sira-neʼe mai husi neʼebé, sei ajuda Ita atu hili tradusaun neʼebé diʼak liu.

Ulukliu, mai ita haree sé mak hakerek Bíblia no horibainhira.

BÍBLIA ORIJINÁL

Bíblia fahe ba parte rua. Parte primeiru, iha livru hamutuk 39 neʼebé fó sai Maromak nia “liafuan santu”. (Roma 3:2) Maromak book mane fiar-naʼin sira atu hakerek livru sira-neʼe maizumenus durante tinan 1.100 nia laran, husi tinan 1513 molok Kristu toʼo maizumenus tinan 443 molok Kristu. Livru sira-neʼe, barak liu hakerek iha lia-ebraiku. Tan neʼe mak ema hanaran parte neʼe Eskritura Lia-Ebraiku ka Testamentu Tuan.

Parte segundu, iha livru hamutuk 27 neʼebé mós “Maromak nia liafuan”. (1 Tesalónika 2:13) Maromak book Jesus Kristu nia dixípulu sira neʼebé fiar-metin atu hakerek livru sira-neʼe maizumenus durante tinan 60 nia laran, husi tinan 41 liutiha Kristu toʼo tinan 98 liutiha Kristu. Livru sira-neʼe, hakerek iha lia-gregu. Tan neʼe, ema hanaran parte neʼe Eskritura Lia-Gregu ka Testamentu Foun.

Entaun, Bíblia neʼebé kompletu iha livru hamutuk 66. Bíblia mak Maromak nia liafuan ba ema. Se nuneʼe, tanbasá mak iha tradusaun Bíblia oioin? Mai ita haree razaun tolu.

  • Atu ema bele lee Bíblia iha sira-nia língua rasik.

  • Atu hasai sala sira neʼebé ema halo bainhira kopia Bíblia.

  • Atu hafoun língua antigu.

Hanoin didiʼak kona-ba razaun tolu neʼe bainhira ita haree hamutuk tradusaun Bíblia rua tuirmai neʼe.

SEPTUAJINTA LIA-GREGU

Maizumenus tinan 300 antes Jesus moris, matenek-naʼin judeu komesa tradús Eskritura Lia-Ebraiku ba lia-gregu. No ema koñese tradusaun neʼe nuʼudar Septuajinta Lia-Gregu. Tanbasá mak ema halo tradusaun neʼe? Tanba sira hakarak ajuda ema judeu sira neʼebé koʼalia lia-gregu, atu komprende “livru santu” neʼe.—2 Timóteo 3:15.

Tradusaun neʼe mós ajuda ema husi rasa seluk neʼebé koʼalia lia-gregu atu komprende Bíblia nia hanorin. Oinsá? Matenek-naʼin ida naran Wilbert Francis Howard hatete katak “maizumenus tinan 2.000 liubá, igreja kristaun halo Bíblia Septuajinta lia-gregu sai nuʼudar sira-nian, no sira-nia misionáriu tama-sai sinagoga sira ‘atu prova katak Jesus mak Mesias neʼebé promete ona’”. (Apóstolu 17:3, 4; 20:20) No matenek-naʼin seluk naran Frederick Fyvie Bruce hatete katak ho razaun neʼe mak ema judeu barak “la interese tan ba Septuajinta lia-gregu”.

Neineik-neineik Jesus nia dixípulu sira hakerek kompletu Eskritura Lia-Gregu. Ikusmai, sira tau hamutuk ho Eskritura Lia-Ebraiku neʼebé tradús ona ba lia-gregu. Neʼe mak Bíblia kompletu neʼebé ita iha ohin loron.

BÍBLIA VULGATA IHA LIA-LATÍN

Maizumenus tinan 300 depois Bíblia hakerek kompletu ona, matenek-naʼin ida naran Jerome fó sai tradusaun Bíblia iha lia-latín, neʼebé ema hanaran Vulgata. Tuir loloos, iha ona tradusaun Bíblia iha lia-latín. Se nuneʼe, tanbasá mak nia tradús tan? Livru ida (The International Standard Bible Encyclopedia) hatete katak Jerome hakarak hadiʼa “liafuan neʼebé ema tradús sala ka hasai informasaun neʼebé ema aumenta iha sira-nia tradusaun neʼebé loloos la presiza”.

Jerome hadiʼa sala sira neʼebé nia hetan iha tradusaun Bíblia lia-latín. No ikusmai, ulun-naʼin igreja sira lakohi uza tan tradusaun Bíblia seluk, sira hakarak deʼit atu uza Bíblia Vulgata no sira uza ida-neʼe ba tinan atus ba atus. Entaun, duké ajuda povu baibain atu komprende Bíblia, Vulgata sai nuʼudar livru neʼebé ema barak la komprende, tanba ikusmai ema barak la hatene tan lia-latín.

TRADUSAUN SIRA SELUK

Iha tempu hanesan, ema kontinua halo tradusaun Bíblia seluk, hanesan Pesito iha lia-siríaku neʼebé fó sai maizumenus tinan 1.600 liubá. No maizumenus tinan 600 liubá mak ema hakaʼas an atu tradús fali Bíblia ba língua seluk.

Maizumenus iha tinan 600 liubá, iha rai-Inglaterra, John Wycliffe komesa fó sai Bíblia iha lia-inglés, hodi ema baibain mós bele komprende. Tuirmai, Johannes Gutenberg inventa mákina ida neʼebé ajuda sira atu print no fahe sira-nia tradusaun Bíblia ba língua oioin iha rai-Europa.

Kuandu tradusaun Bíblia iha lia-inglés aumenta ba beibeik, ema balu komesa hanoin tanbasá iha tradusaun Bíblia barak tebes. Maizumenus iha tinan 300 liubá, ulun-naʼin igreja husi rai-Inglaterra naran John Lewis hakerek: “Língua sira sai tuan ba daudauk no ema mós la komprende tan, tan neʼe, presiza duni atu hafoun tradusaun Bíblia sira atu jerasaun sira tuirmai bele komprende.”

Ohin loron, iha buat barak neʼebé bele ajuda matenek-naʼin sira atu estuda didiʼak tradusaun Bíblia sira neʼebé antigu. Sira iha koñesimentu kona-ba língua antigu no sira mós iha manuskritu tuan sira neʼebé ema foin hetan fali. Buat sira-neʼe ajuda sira atu buka-hatene liafuan orijinál husi Bíblia.

Entaun tradusaun Bíblia foun bele ajuda ita atu komprende didiʼak Bíblia. Maibé presiza mós kuidadu bainhira atu uza tradusaun Bíblia balu. * Maibé se domin ba Maromak mak book tradutór sira atu halo tradusaun Bíblia foun, ita bele fiar katak sira-nia tradusaun neʼe sei lori benefísiu boot.

 

^ par. 24 Haree mós informasaun ho títulu “Bagaimana Memilih Terjemahan Alkitab yang Baik?” husi Menara Pengawal 1 Maiu 2008.