1-3. Ano ang kasama sa paglilingkod kay Jehova nang may “sakdal na puso”? Ilarawan.

DAHIL hindi tayo sakdal, madalas tayong magkamali. Mabuti na lang at hindi tayo pinakikitunguhan ni Jehova “ayon . . . sa ating mga kasalanan,” basta magsisisi tayo at mananampalataya sa haing pantubos ni Jesus. (Awit 103:10) Pero gaya ng sinabi ni David kay Solomon, para maging katanggap-tanggap kay Jehova ang pagsamba natin, kailangan nating “maglingkod . . . sa kaniya nang may sakdal na puso.” (1 Cro. 28:9) Paano natin ito magagawa kahit hindi tayo sakdal?

² Para masagot iyan, paghambingin natin ang dalawang hari ng Juda na sina Haring Asa at Haring Amazias. Pareho nilang ginawa ang tama sa paningin ni Jehova, pero sakdal ang puso ni Asa. (2 Cro. 15:16, 17; 25:1, 2; Kaw. 17:3) Pareho silang di-sakdal at nakagawa ng mga pagkakamali. Pero sa kabuoan, hindi lumihis si Asa sa mga daan ng Diyos dahil ang kaniyang puso ay lubusang nakatalaga sa Diyos. (1 Cro. 28:9) Sa kabaligtaran, hindi lubos ang debosyon ni Amazias kay Jehova. Nang magtagumpay siya sa labanan, dinala niya ang mga diyos ng mga kaaway  ni Jehova at sinamba ang mga ito.—2 Cro. 25:11-16.

³ Kasama sa paglilingkod sa Diyos nang may “sakdal na puso” ang lubos at namamalaging debosyon. Sa Bibliya, ang salitang “puso” ay kadalasang tumutukoy sa panloob na pagkatao ng isang indibiduwal. Saklaw nito ang kaniyang mga pagnanais, kaisipan, disposisyon, saloobin, kakayahan, motibo, at mga tunguhin. Kaya ang taong naglilingkod kay Jehova nang buong puso ay hindi mapagpakunwari. Hindi niya ito ginagawa para lang mairaos ang pagsamba kay Jehova. Kumusta naman tayo? Kahit hindi tayo sakdal, kung lubusan tayong nakatalaga sa Diyos at hindi mapagpakunwari, makapaglilingkod tayo sa Diyos nang may sakdal na puso.—2 Cro. 19:9.

4. Ano ang tatalakayin natin?

⁴ Para maunawaan ang kahulugan ng paglilingkod sa Diyos nang may sakdal na puso, talakayin natin ang buhay ni Asa at ng iba pang hari ng Juda—sina Jehosapat, Hezekias, at Josias—na naglingkod sa Diyos nang may taos-pusong debosyon. Nakagawa sila ng mga pagkakamali, pero sinang-ayunan pa rin sila ni Jehova. Bakit sila itinuring ng Diyos na may sakdal na puso, at paano natin sila matutularan?

5. Anong mga pagkilos ang ginawa ni Asa?

⁵ Si Asa ang ikatlong hari ng Juda matapos humiwalay ang hilagang 10-tribong kaharian ng Israel. Inalis niya ang idolatriya sa kaniyang nasasakupan at pinalayas ang mga lalaking patutot sa templo. Tinanggal pa nga niya sa pagiging inang reyna ang kaniyang lolang si Maaca, dahil “gumawa siya ng isang kakila-kilabot na idolo.” (1 Hari 15:11-13) Hinimok din ni Asa ang bayan na “hanapin si Jehova . . . at isagawa ang kautusan at ang utos.” Oo, itinaguyod niya ang tunay na pagsamba.—2 Cro. 14:4.

6. Ano ang ginawa ni Asa nang sumalakay ang mga Etiope?

⁶ Dahil sa pagpapala ni Jehova, naging mapayapa ang Juda sa unang 10 taon ng paghahari ni Asa. Pagkatapos, lumusob si Zera na Etiope sa Juda kasama ang 1,000,000 lalaki at 300 karo. (2 Cro. 14:1, 6, 9, 10) Paano tumugon si Asa? Lubusan siyang nagtiwala kay Jehova. (Basahin ang 2 Cronica 14:11.) Bilang sagot sa taos-pusong panalangin ni Asa, binigyan siya ng Diyos ng ganap na tagumpay at nilipol ang hukbo ng mga Etiope. (2 Cro. 14:12, 13) Kahit may mga haring hindi tapat sa kaniya, binibigyan pa rin sila ni Jehova ng tagumpay alang-alang sa kaniyang pangalan. (1 Hari 20:13, 26-30) Pero nagtiwala si Asa sa Diyos kung kaya sinagot ni Jehova ang kaniyang panalangin. Totoo, may mga pagkakataong gumawa si Asa ng di-matalinong mga pagkilos. Halimbawa, humingi siya ng tulong sa hari ng Sirya sa halip na kay Jehova. (1 Hari 15:16-22) Pero sa kabuoan, itinuring ng Diyos na ang puso ni Asa ay “naging sakdal kay Jehova sa lahat ng kaniyang mga araw.” Paano natin matutularan si Asa?—1 Hari 15:14.

7, 8. Paano mo matutularan si Asa sa paglilingkod kay Jehova?

⁷ Puwede nating suriin ang ating puso kung lubos ang debosyon natin sa Diyos. Tanungin ang sarili, ‘Determinado ba akong palugdan si Jehova, ipagtanggol ang tunay na pagsamba, at protektahan ang kaniyang bayan mula sa masasamang impluwensiya?’ Isipin ang lakas ng loob na kinailangan ni Asa para makapanindigan kay Maaca, ang inang reyna! Malamang na wala  ka namang kilalá na katulad ni Maaca, pero baka may pagkakataong matutularan mo ang sigasig ni Asa. Halimbawa, paano kung isang kapamilya mo o isang malapít na kaibigan ang nagkasala pero hindi nagsisisi, at itiniwalag? Kikilos ka ba para putulin na ang pakikisama sa taong iyon? Ano talaga ang sinasabi ng puso mo?

⁸ Gaya ni Asa, maipakikita mo na sakdal ang puso mo kung lubusan kang magtitiwala sa Diyos sa harap ng matinding pagsalansang. Baka tuksuhin ka ng mga kaklase mo dahil isa kang Saksi ni Jehova. O baka tuyain ka ng mga katrabaho mo dahil kailangan mong mag-leave para sa espirituwal na mga gawain o dahil hindi ka laging nag-o-overtime. Sa gayong mga sitwasyon, manalangin sa Diyos, gaya ng ginawa ni Asa. Magtiwala ka kay Jehova, at manindigan sa kung ano ang tama. Tandaan na pinalakas at tinulungan ng Diyos si Asa, at palalakasin ka rin niya.

9. Kapag nangangaral, paano natin maipakikitang sakdal ang ating puso?

⁹ Hindi lang sarili ang iniisip ng mga lingkod ng Diyos. Itinaguyod ni Asa ang tunay na pagsamba. Matutulungan din natin ang iba na “hanapin si Jehova.” Tiyak na masaya si Jehova na makitang ipinakikipag-usap natin sa iba ang tungkol sa kaniya dahil mahal natin siya at interesado tayo sa walang-hanggang kapakanan ng ating kapuwa!

10, 11. Paano mo matutularan si Jehosapat?

¹⁰ Si Jehosapat ay “patuloy [na] lumakad sa daan ng kaniyang amang si Asa.” (2 Cro. 20:31, 32) Paano? Gaya ng kaniyang ama, pinasigla ni Jehosapat ang bayan na hanapin si Jehova, at nag-organisa siya ng kampanya ng pagtuturo gamit “ang aklat ng kautusan ni Jehova.” (2 Cro. 17:7-10) Pumunta pa nga siya sa teritoryo ng hilagang kaharian ng Israel, sa bulubunduking pook ng Efraim, para “maibalik niya sila kay Jehova.” (2 Cro. 19:4) Si Jehosapat ay isang hari na “humanap kay Jehova nang kaniyang buong puso.”—2 Cro. 22:9.

¹¹ Puwede rin tayong makibahagi sa malaking kampanya ng pagtuturo na isinasagawa ngayon ni Jehova. Sa bawat buwan, tunguhin mo bang maituro sa iba ang Bibliya para pakilusin silang maglingkod sa Diyos? Sa pamamagitan ng iyong pagsisikap at ng pagpapala ni Jehova, maaari kang makapagpasimula ng Bible study. Ipinananalangin mo ba ang tunguhing iyan? Handa ka bang gawin iyan, kahit isakripisyo mo ang ilan sa iyong libreng panahon? At kung paanong pumunta si Jehosapat sa teritoryo ng Efraim para maipanumbalik sila sa tunay na pagsamba, matutulungan din natin ang mga di-aktibo. Isinasaayos naman ng mga elder na dalawin at tulungan ang mga tiwalag na nasa kanilang teritoryo na maaaring nagsisisi na.

12, 13. (a) Nang mapaharap sa nakatatakot na sitwasyon, paano tumugon si Jehosapat? (b) Bakit dapat nating tularan si Jehosapat?

¹² Gaya ng kaniyang amang si Asa, pinanatili ni Jehosapat ang kaniyang debosyon sa Diyos kahit noong nagbabanta ang isang malaking hukbo. (Basahin ang 2 Cronica 20:2-4.) Natakot din si Jehosapat! Pero ipinasiya niyang “hanapin si Jehova.” Sa panalangin, mapagpakumbaba niyang inamin na ang bayan ay “walang kapangyarihan sa harap ng malaking pulutong” na iyon at na hindi nila alam kung ano ang gagawin nila. Lubusan siyang nagtiwala kay Jehova, sa pagsasabing: “Ang aming mga mata ay nakatuon sa iyo.”—2 Cro. 20:12.

 ¹³ Kung minsan, gaya ni Jehosapat, baka hindi natin alam ang gagawin natin, at natatakot pa nga tayo. (2 Cor. 4:8, 9) Pero tandaan na sa kaniyang panalangin sa harap ng bayan, inamin niya kung gaano sila kahina. (2 Cro. 20:5) Matutularan ng mga ulo ng pamilya si Jehosapat sa pamamagitan ng paghiling kay Jehova ng patnubay at lakas para maharap ang mga problema. Huwag mahiya kung marinig ng iyong pamilya ang gayong pagsusumamo dahil madarama nilang nagtitiwala ka kay Jehova. Tinulungan ng Diyos si Jehosapat, at tutulungan ka rin niya.

14, 15. Paano nagpakita si Hezekias ng lubos na pagtitiwala sa Diyos?

¹⁴ Si Hezekias ay nakilala bilang isang hari na “nanatili kay Jehova.” Pero di-gaya ni Jehosapat, kailangan niyang labanan ang masamang impluwensiya ng kaniyang ama na isang mananamba ng mga idolo. Si Hezekias ang “nag-alis ng matataas na dako at nagputul-putol ng mga sagradong haligi at pumutol sa sagradong poste at nagdurug-durog ng tansong serpiyente na ginawa ni Moises,” na ginagamit na noon sa idolatriya. Lubos ang kaniyang debosyon kay Jehova, dahil “patuloy niyang tinupad ang . . . mga utos na iniutos ni Jehova kay Moises.”—2 Hari 18:1-6.

¹⁵ Kahit noong ang Asirya, na kapangyarihang pandaigdig nang panahong iyon, ay sumalakay sa Juda at nagbantang lilipulin ang Jerusalem, buong-pusong nagtiwala si Hezekias kay Jehova. Tinuya ni Haring Senakerib si Jehova at tinakot si Hezekias para sumuko. Pero sa kaniyang panalangin, ipinahayag ni Hezekias ang kaniyang lubos na pagtitiwala sa kakayahang magligtas ni Jehova. (Basahin ang Isaias 37:15-20.) Sinagot ng Diyos ang kaniyang panalangin nang magsugo Siya ng isang anghel para patayin ang 185,000 Asiryano.—Isa. 37:36, 37.

16, 17. Paano mo matutularan si Hezekias?

¹⁶ Nang maglaon, nagkasakit si Hezekias at muntik nang mamatay. Nagsumamo siya kay Jehova na alalahanin kung paano siya lumakad sa harap Niya. (Basahin ang 2 Hari 20:1-3.) Bagaman pinagaling siya ni Jehova, alam natin mula sa Kasulatan na hindi na makahimalang nagpapagaling ang Diyos sa ngayon at hindi niya pinahahaba ang ating buhay. Pero gaya ni Hezekias, masasabi natin kay Jehova sa panalangin: “Lumakad ako sa harap mo na may pagkamatapat at may pusong sakdal.” Naniniwala ka ba na kaya at gusto ni Jehova na alalayan ka sa panahon ng iyong pagkakasakit?—Awit 41:3.

¹⁷ Kung bubulay-bulayin natin ang halimbawa ni Hezekias, baka may makita tayong anumang bagay na nakahahadlang sa kaugnayan natin sa Diyos o naglilihis sa atin mula sa tunay na pagsamba. Maliwanag, ayaw nating tularan ang mga nasa sanlibutan, na gumagamit ng social media sa pag-idolo sa mga tao. Siyempre pa, may mga Kristiyano na nakikipag-ugnayan sa kanilang kapamilya o malalapít na kaibigan gamit ito. Pero sa sanlibutan, marami ang sumosobra sa paggamit ng social media, at pina-follow nila ang mga lalaki at babae na hindi naman nila kilala. Nauubos din ang kanilang panahon sa katitingin sa mga larawan at sa pagbabasa tungkol sa mga ito. Baka magsayang din tayo ng maraming panahon sa mga impormasyong hindi naman mahalaga. Posible pa ngang lumaki ang ulo ng isang Kristiyano dahil marami ang  nagla-like sa mga post niya, o maghinanakit pa nga kapag in-unfollow siya. Sa tingin mo, magpapakaabala kaya si apostol Pablo o sina Aquila at Priscila sa pagpo-post ng kanilang mga larawan araw-araw o sa pagpa-follow sa mga hindi naman kapananampalataya? Sinasabi ng Bibliya na si Pablo ay naging “lubhang abala sa salita.” At ginamit nina Priscila at Aquila ang kanilang panahon para ipaliwanag “ang daan ng Diyos nang may higit na kawastuan” sa iba. (Gawa 18:4, 5, 26) Tanungin ang sarili, ‘Iniiwasan ko ba ang pag-idolo sa mga tao at ang paggamit ng malaking panahon sa di-mahahalagang bagay?’—Basahin ang Efeso 5:15, 16.

18, 19. Sa anong mga paraan mo gustong tularan si Josias?

¹⁸ Tinupad din ni Haring Josias, apo sa tuhod ni Hezekias, ang mga utos ni Jehova “nang kaniyang buong puso.” (2 Cro. 34:31) Noong tin-edyer pa siya, “pinasimulan niyang hanapin ang Diyos ni David,” at nang 20 anyos na siya, pinasimulan niyang linisin ang Juda mula sa idolatriya. (Basahin ang 2 Cronica 34:1-3.) Sa paggawa ng kalugod-lugod sa Diyos, di-hamak na mas masigasig si Josias kaysa sa iba pang mga hari ng Juda. Pero nang matagpuan ang orihinal na mga sulat ng Kautusang Mosaiko at basahin ito sa kaniya, nakita ni Josias na kailangan pa niyang gawin ang kalooban ng Diyos nang lubusan. Hinimok niya ang iba na maglingkod kay Jehova. Dahil dito, ang bayan ay “hindi . . . lumihis mula sa pagsunod kay Jehova” sa buong buhay ni Josias.—2 Cro. 34:27, 33.

¹⁹ Gaya ni Josias, dapat hanapin ng mga kabataan si Jehova mula pa sa murang edad. Posibleng ang nagsisising si Haring Manases ang nagturo kay Josias ng tungkol sa awa ng Diyos. Mga kabataan, maging malapít sa tapat na mga may-edad sa inyong pamilya at sa kongregasyon. Alamin ang mabubuting bagay na ginawa ni Jehova para sa kanila. Tandaan din na naantig at napakilos si Josias nang basahin sa kaniya ang Kasulatan. Pakikilusin ka ng pagbabasa ng Bibliya na sundin si Jehova, na magdudulot sa iyo ng kaligayahan at magpapatibay ng pakikipagkaibigan mo sa kaniya. Mauudyukan ka rin nito na tulungan ang iba na hanapin ang Diyos. (Basahin ang 2 Cronica 34:18, 19.) Sa tulong ng pag-aaral ng Bibliya, makikita mo rin kung paano mo pasusulungin ang paglilingkod mo sa Diyos. Pagkatapos, gawin mo ang buong makakaya mo, gaya ni Josias.

20, 21. (a) Ano ang pagkakatulad ng apat na haring tinalakay natin? (b) Ano ang tatalakayin natin sa susunod na artikulo?

²⁰ Nakatulong ba sa iyo ang pagtalakay sa apat na hari ng Juda na naglingkod kay Jehova nang may sakdal na puso? Masigasig sila sa paggawa ng kalooban ng Diyos at lubos ang kanilang debosyon para maisakatuparan ito. Patuloy nilang ginawa ang kalooban ng Diyos kahit sa harap ng malalakas na kaaway. Higit sa lahat, dalisay ang motibo nila sa paglilingkod kay Jehova.

²¹ Gaya ng makikita natin sa susunod na artikulo, nakagawa rin ng mga pagkakamali ang apat na haring ito. Pero nang suriin ni Jehova ang puso nila, nakita niyang sakdal ito. Nagkakamali rin tayo. Kung susuriin tayo ni Jehova, masasabi kaya niya na naglilingkod tayo sa kaniya nang may sakdal na puso? Tatalakayin natin iyan sa susunod na artikulo.