Julani

Kumbi Akaboni aku Yehova Atiziwona Wuli Nkhani za Sayansi

Kumbi Akaboni aku Yehova Atiziwona Wuli Nkhani za Sayansi

 Tiwonga ukongwa vo asayansi afiska kuchita ndipu tigomezga vinthu vo yiwu asaniya vo vituŵa ndi maukaboni ngakulondo.

 Mazu ngakuti “Sayansi ngang’anamuwa kufufuza vinthu va chilengedu ndipuso kuziŵa vinandi mo vinthu venivi vichitiya vinthu.” (Collins Cobuild Advanced Learner’s English Dictionary) Chinanga kuti Bayibolu ndi buku lo lisambiza sayansi cha, kweni lichiska ŵanthu kuti afufuzengi vinthu va m’chilengedu kweniso kuti apinduwengi ndi vo asayansi anyaki asaniya. Wonani vakuyeruzgiyapu ivi:

  •   Kufufuza vinthu va kuchanya: “Yunuskiyani masu nginu kuchanya mulereski. Ndiyani wangulenga ivi? Mweniyo watuzga gulu lawu ndi kuliŵerenga, watividana vosi mazina.”​—Yesaya 40:26.

  •   Kufufuza mo vinthu vamoyu vikujaliyaku: Solomoni “wangukamba va vimiti, kwamba vasidara vo ve ku Lebanoni kuchifika ku hisopo vo vime mu chimati; wangukamba so va vinyama, viyuni, ndi vakukwaŵa pasi, ndi somba.”​—1 Ŵakaronga 4:33.

  •   Munkhwala: “Ŵanthu ambula kutama akhumba dokotala cha, kweni wo atama ndiwu.”​—Luka 5:​31.

  •   Vakukwaskana ndi nyengu: “Kumbi waseremu mu nyumba zakusungiyamu nyankhuŵinda, pamwenga mu malu ngakusungiyamu matarara . . . ? pamwenga ko mphepu ya vuma yiparanyikiya pa charu?”​—Jobu 38:22-​24.

 Mumabuku ngidu musanirika nkhani zakukwaskana ndi chilengedu ndipuso vo asayansi afiska kuchita. Apapi wo mbakaboni achiska ŵana ŵawu kuti asambiri ndi chilatu chakuti avwisengi umampha vinthu vo vichitika mucharu. Akaboni aku Yehova anyaki, agwira ntchitu zo zikwaskana ukongwa ndi sayansi. Mwakuyeruzgiyapu, anyaki mwaku yiwu afufuza vakukwaskana ndi munkhwala, masamu ndipuso vakukwaskana ndi nthazi ya ukweru.

Ndi vinthu vosi cha vo asayansi aziŵa

 Tigomezga kuti sayansi yingamuka cha mafumbu ngosi ngo ŵanthu ŵenangu. a Mwakuyeruzgiyapu, asayansi wo afufuza va nyata akusaniya vinthu vo vipanga charu, ndipu anyaki wo afufuza va umoyu akusaniya mo liŵavu la munthu ligwiriya ntchitu. Kweni ntchifukwa wuli charu ndi malu ngamampha ngo nge ndi vamoyu, ndipu ntchifukwa wuli vigaŵa va liŵavu vigwira ntchitu mwakukoliyana?

 Kufika yapa, tasaniya kuti Bayibolu ndilu pe lo lendi kwamuka kwauneneska kwa mafumbu ngenanga. (Sumu 139:13-16; Yesaya 45:18) Mwaviyo, tigomezga kuti masambiru ngamampha ngasazgapu kusambira vakukwaskana ndi Bayibolu kweniso sayansi.

 Nyengu zinyaki, sayansi yisuskana ndi vo Bayibolu likamba. Kweni venivi vichitika chifukwa cha kuleka kuvwisisa vo Bayibolu lisambiza. Mwakuyeruzgiyapu, Bayibolu lisambiza cha kuti charu chikulengeka mu mazuŵa 6 nga maola 24.​—Chiyambo 1:1; 2:4.

 Nkhani zinyaki zo ŵanthu atiziwona nge kuti zikwaskana ndi sayansi, ze ndi maukaboni ngambula kukwana ndipu asayansi anyaki atiziwona kuti zaboza. Mwakuyeruzgiyapu, chifukwa chakuti vinthu vo ve mu chilengedu vilongo kuti pe munthu munyaki wazeru ukongwa yo wakuvipanga, tikoliyana ndi asayansi kweniso ŵanthu anyaki, wo agomezga kuti vamoyu vikuchita kusintha cha kutuliya ku vinthu vinyaki vo vilivi umoyu. Yiwu akamba kuti mbuneneska cha kuti malu ndipuso nyengu vingachitiska kuti vamoyu visinthengi maselu.

a Wasayansi munyaki wa ku Austria zina laki Erwin Schrödinger wangulemba kuti sayansi “yikambapu chechosi cha . . . pa vinthu vo taŵanthu titiviwona kuti vakukhumbika ukongwa kwaku isi.” Albert Einstein nayu so wangukamba kuti: “Chifukwa cha masuzgu ngakulu ngo tikumana nangu tawona kuti kuŵa ndi maŵanaŵanu ngamampha nkhwakukwana cha kuti timalani ndi masuzgu ngidu.”