KUMBI muziŵa m’bali pamwenga mzichi yo wakusamiya ku charu chinyaki ko kukhumbika apharazgi anandi? Kumbi mukujifumbapu kuti: ‘Ntchifukwa wuli atijipereka kuti akateŵete ku charu chinyaki? Kumbi anozeke wuli? Kumbi ini ndingakwanisa kuchiteŵete ku charu chinyaki?’ Tingachita umampha kufumba abali ndi azichi wo achita uteŵeti uwu kuti amuki mafumbu yanga. Sonu tiyeni tiŵafumbi.

Ntchifukwa wuli munguŵanaŵana kuti mukateŵete ku charu chinyaki ko kukhumbika apharazgi anandi? Amy we ndi vyaka pafupifupi 35 ndipu watuliya ku United States. Iyu wangukamba kuti: “Kwa vyaka vinandi, ndakhumbanga kuchiteŵete ku charu chinyaki, kweni ndawonanga kuti ndingakwanisa cha.” Ntchinthu wuli cho chinguchitisa kuti wasinthi maŵanaŵanu? Iyu wangukamba kuti: “Mu chaka cha 2004, banja linyaki lo lateŵetiyanga ku Belize lingundidana kuti nkhachiteku upayiniya mwezi umoza. Ndinguluta ndipu ndinguyanjaku ukongwa! Pati pajumpha chaka chimoza, ndinguluta ku Ghana kuti nkhachitengi upayiniya.”

Stephanie we ndi vyaka pafupifupi 29. Nayu watuliya ku United States. Vyaka vinandi vo vajumpha, wanguwona mo vinthu venge pa umoyu waki ndipu wanguŵanaŵana kuti: ‘Nditama cha ndipuso ndilivi udindu wakuphwere ŵanthu anyaki. Kukamba unenesa, ndingachita vinandi pakuteŵete Yehova kuphara vo ndichita sonu.’ Kuchita viyo kungumuwovya kuti wasamiyi ku Ghana kuti wasaziyeku uteŵeti waki. Filip ndi muwolu waki Ida ŵe ndi vyaka va m’ma 50 ndipu atuliya ku Denmark. Yiwu mbapayiniya. Kwamba kali, akhumbanga kuchiteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi. Apenjanga nthowa zo angafiskiya vo akhumbanga. Filip wangukamba kuti, “Mwaŵi wati wasanirika, venga nge kuti Yehova watitikambiya kuti: ‘Chitani vo mukhumba!’” Mu 2008, angusamiya  ku Ghana ndipu anguteŵetiyaku kwa vyaka vakujumpha vitatu.

Hans ndi muwolu waki Brook ŵe ndi vyaka va m’ma 30. Yiwu mbapayiniya ndipu ateŵete ku United States. Mu 2005, anguwovya abali ndi azichi wo angukwasika ndi chimphepu cha Katrina. Pavuli paki, angupempha kuti achitengi uteŵeti wakuzenga mu vyaru vakupambanapambana, kweni angudanika cha. Hans wangukamba kuti: “Pa unganu wachigaŵa tinguvwisiya nkhani yo yakambanga vakukwasana ndi Fumu Davidi yo Yehova wangumukaniza kuzenga nyumba yakusopiyamu. Iyu wangusintha chilatu chaki. Fundu iyi yingutiwovya kuti tisinthi chilatu cho tenga nachu pakwamba.” (1 Mik. 17:1-4, 11, 12; 22:5-11) Brook nayu wangukamba kuti: “Yehova wakhumbanga kuti tigong’osi pakhomu linyaki.”

Hans ndi Brook ŵati ŵavwa vinthu vakukondwesa vo vinguchitikiya anyawu wo ateŵetiyanga ku vyaru vinyaki, anguchiskika kuti akachiti upayiniya ku charu chinyaki. Mu 2012, anguluta ku Ghana ko anguchiteŵetiyaku myezi yinayi. Awovyanga mpingu wa chineneru cha manja. Chinanga kuti akhumbikanga kuwere ku United States, kweni vo vinguŵachitikiya ku Ghana vinguŵawovya kuti aŵikengi vinthu va Ufumu pakwamba. Anguwovyaku kuzenga ofesi ya nthambi ku Micronesia.

Kumbi mungunozeke wuli kuti mukateŵete ko kukhumbika apharazgi anandi? Stephanie wangukamba kuti: “Ndingufufuza nkhani mu Chigongwi cha Alinda zo zikamba va abali ndi azichi wo ateŵete ko kukhumbika apharazgi anandi. * Ndingukambisana ndi ŵara, wakuwonere dera ndi muwolu waki kuti ndikhumba kuchiteŵete ku charu chinyaki. Kweniso, kanandi ndakambiyanga Yehova chilatu cho ndenga nachu.” Stephanie wasakazanga ndalama cha. Wachitanga ivi kuti wasungi ndalama kuti zikamuwovyi asani waluta kuchiteŵete ku charu chinyaki.

Hans wangukamba kuti: “Tinguromba kuti Yehova watilongozi chifukwa takhumbanga kuluta ko iyu wakhumbanga  kuti tikateŵete. Tingumukambiya so zuŵa lo takhumbiyanga kuti tiyambi kuchita uteŵeti uwu.” Banja ili lingulembe kalata maofesi nga nthambi nganayi. Ofesi ya nthambi ya ku Ghana yati yaŵamuka, anguluta kuti akateŵete kwa myezi yiŵi. Hans wanguti: “Tingukondwa ukongwa kuteŵete limoza ndi mpingu mwakuti tingusaziyaku mazuŵa.”

George ndi Adria ŵe ndi vyaka pafupifupi 39. Yiwu mba ku Canada. Aziŵanga kuti Yehova watumbika vinthu vamampha vo munthu wachita, vo waŵanaŵana waka cha. Mwaviyo, anguchitapu kanthu kuti afiski vo akhumbanga. Yiwu angukambisana ndi mzichi munyaki yo wateŵetiyanga ko kukhumbika apharazgi anandi ku Ghana. Angumufumba mafumbu nganandi. Kweniso angulembe kalata ofesi ya nthambi ya ku Canada ndi ya ku Ghana. Adria wanguti, “Tapenjanga so nthowa zinyaki zo tingajaliya ndi umoyu wambula kukhumba vinandi.” Ivi vinguŵawovya kuti asamiyi ku Ghana mu 2004.

Kumbi mungukumana ndi masuzu nanga mwati mwasamuka, ndipu mungumalana nangu wuli? Suzu lakwamba lo Amy wangukumana nalu lenga lakuti wakumbukanga kwaki. Amy wangukamba kuti, “Vosi venga vachilendu.” Kumbi ntchinthu wuli cho chingumuwovya? Iyu wangukamba kuti: “Asani abali ŵangu andimbiya foni, awonganga uteŵeti wo ndachitanga. Ivi vandiwovyanga kuti ndileki kuluwa chifukwa cho ndingusamiya. Pavuli paki, tingwamba kugwirisiya ntchitu Intaneti kuti tiwonanengi asani tikambisana. Chifukwa chakuti tawonananga, ndawonanga nge kuti abali ŵangu ŵe kutali cha.” Amy wangukamba kuti kukolana ubwezi ndi mzichi wa ku Ghana kungumuwovya kuti wavwisi midawuku ya mu  charu ichi. Iyu wangukamba kuti, “Mubwezi wangu ndamufumbanga asani ndaleka kuvwisa vo munthu munyaki wachita. Iyu wandiwovyanga kuziŵa vo ndakhumbikanga kuchita ndi vo ndakhumbikanga cha kuchita. Ivi vingundiwovya kuti ndikondwengi pakuchita uteŵeti wangu.”

George ndi Adria angukamba kuti ŵati aluta ku Ghana pa ulendu wakwamba, awonanga nge kuti ayamba kuja umoyu wo ŵanthu ajanga kali. Adria wangukamba kuti, “M’malu mwakugwiriskiya ntchitu machini pakuchapa, tachapiyanga mubeseni. Kubika chakurya kwatonga nyengu yitali kuphara mo tachitiyanga kwidu. Kweni pati pajumpha nyengu, vinthu vo tawonanga kuti vakusuza, tingwamba kuviziŵiliya.” Brook wanguti: “Chinanga kuti tapayiniya tikumana ndi masuzu, kweni tikondwa ndi umoyu. Asani tiŵanaŵaniya vosi vo takumana navu, tikondwa ukongwa.”

Ntchifukwa wuli mukambiya anyinu kuti uteŵeti uwu ngwamampha? Stephanie wangukamba kuti, “Ukondwa ukongwa asani upharazga mu chigaŵa cho ŵanthu akhumbisisa kusambira unenesa kweniso asani akhumba kusambira Bayibolu zuŵa lelosi. Kuteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi ntchimoza mwa vinthu vamampha vo ndachitapu.” Mu 2014, Stephanie wangutolana ndi Aaron, ndipu wosi ateŵete pa ofesi ya nthambi ku Ghana.

Christine ngwa ku Germany. Iyu ndi mpayiniya ndipu we ndi vyaka vakujumpha 30. Christine wangukamba kuti, “Ntchakukondwesa ukongwa kuteŵete ko kukhumbika apharazgi anandi.” Iyu wanguteŵetiyapu ku Bolivia wechendasamukiyi ku Ghana. Wangukamba so kuti: “Chifukwa chakuti ndajanga kutali ndi abali ŵangu, ndarombanga kwaku Yehova kuti wandiwovyi. Sonu ndivwana ukongwa kuti waliku kuruska mo ndachitiyanga kali. Ndiwona so kukoliyana ko kwe pakati pa ŵanthu aku Yehova. Uteŵeti uwu wandiwovya ukongwa.” Pambula kuswera yapa, Christine wakutorana ndi Gideon ndipu ŵeche kuteŵete ku Ghana.

Filip ndi Ida angukamba vo achitanga kuti awovyi wo asambira nawu Bayibolu kuluta panthazi. Yiwu angukamba kuti: “Pakwamba tachitisanga masambiru nga Bayibolu 15 pamwenga kujumpha. Kweni tingwamba kuchitisa masambiru 10 ndi chilatu chakuti tiŵasambizengi mwakukwana.” Kumbi wo asambira nawu anguyanduwa? Filip wangukamba kuti: “Ndasambiranga ndi mnyamata munyaki zina laki Michael. Tasambiranga zuŵa lelosi ndipu wanozekiyanga umampha mwakuti tingumaliza kusambira buku lakuti Bayibolo Lisambizanji mwezi umoza. Pavuli paki wanguja mupharazgi wambula kubatizika. Pa zuŵa lakwamba lo wangusere mu upharazgi, iyu wangundifumba kuti: ‘Kumbi mungandiwovyaku kuchitisa masambiru ngangu?’ Ndinguzizwa ndipu ndingumulelesesa. Michael wangukamba kuti wakwambisa masambiru nga Bayibolu ngatatu ndipu wakhumbanga kuti ndimuwovyi mo wangachitisiya.” Asani munthu yo wasambira Bayibolu ndiyu wasambiza anyaki, vilongo kuti ŵanthu anandi akhumbika kuti asambizengi ŵanthu Bayibolu!

Amy wangukamba kuti wanguswera cha kuziŵa kuti apharazgi anandi akhumbika. Iyu wanguti: “Ndati ndafika waka ku Ghana, tapharazganga mu muzi unyaki. Tapenjanga ŵanthu wo atondeka kuvwa. Tingusaniya munthu yumoza cha, kweni ŵanthu 8 mu muzi umoza pe.” Pa nyengu iyi Amy wangutorana ndi Eric ndipu wosi ateŵete nge apayiniya apade. Yiwu ateŵete mu mpingu wa chineneru cha manja ndipu atovya apharazgi akujumpha 300 kusazapu wo asambira Bayibolu mu charu ichi. Pa nyengu yo George ndi Adria ateŵetiyanga ku Ghana, angujiwone ŵija vo kuja mu mumishonale kung’anamuwa. Yiwu angukondwa ukongwa ŵati adanika kuti akasere kilasi nambala 126 ya Sukulu ya Giliyadi. Sonu ateŵete nge amishonale ku Mozambique.

Ntchakukondwesa kuwona ŵanthu anandi akutuliya mu vyaru vinyaki ateŵete limoza ndi abali ndi azichi a mu vyaru vo mukhumbika apharazgi anandi kuti awovyi pa ntchitu yakuvuna. (Yoh. 4:35) Ŵanthu pafupifupi 120 abatizika sabata yeyosi ku Ghana. Nge mo viliri ndi abali ndi azichi 17 wo akusamiya ku Ghana, apharazgi anandi pacharu chosi chapasi “ateŵete mwakukhumba ŵija” chifukwa cha kwanja Yehova. Yiwu ateŵete ko kukhumbika apharazgi anandi a Ufumu. Yehova wakondwa ukongwa ndi abali ndi azichi yaŵa!—Sumu 110:3; Nthanthi 27:11.