Akusanda maŵanaŵanu nga ŵanthu akamba kuti ŵanthu akhumbika ŵaka vinthu vakuliŵavu pe cha kuti akondwengi. Tiziŵa venivi chifukwa chakuti ŵanthu agwira nchitu kuti asaniyengi vinthu vinandi. Anyaki amaliya nyengu yawu kuchiwona malu, kujambula vinthu, kuvwisiya sumu ndi vinthu vinyaki. Chinanga kuti achita viyo, anandi asaniya likondwa cha.

Ŵanthu akuwa ndi khumbu lakuja pa ubwezi ndi Chiuta ndichu chifukwa chaki aŵerenga Bayibolo. Machaputala ngakwamba nga buku la Chiyambo, ngalongo kuti Chiuta wati walenga Adamu ndi Eva, walongoronga nawu kaŵikaŵi kuti aje nayu pa ubwezi. (Chiyambo 3:8-10) Chiuta wakulenga ŵanthu kuti ajimiyengi pakuŵija cha, yiwu akhumbika kuti alongorongi ndi Mupangi wawu. Bayibolo likonkhoska mwakuwerezgawerezga kukhumbika kwakuchita viyo.

Mwakuyeruzgiyapu, Yesu wangukamba kuti: “Mbakutumbikika ŵasauchi mu mzimu, pakuti ngwawu ufumu wo wakuchanya.” (Mateyu 5:3) Mazu ngenanga ngalongo kuti kuziŵa Chiuta, kungachitiska munthu kuja ndi likondwa kweniso kukhorwa ndi vo we navu. Kumbi tingachita wuli venivi? Vo Yesu wangukamba vingatiwovya kuziŵa kwamuka kwa fumbu lenili. Iyu wanguti: “Munthu kuti wakajanga ndi umoyu ndi chiŵandi pe cha, kweni ndi nenedu losi likutuwa mu mulomu waku Chiuta.” (Mateyu 4:4) Kumbi mazu ngaku Chiuta ngo ndi maŵanaŵanu ndi ulongozgi waki wo usanirika m’Bayibolo, vingatiwovya wuli kuti tikondwengi kweniso tijengi umoyu wamampha? Tiyeni tikambiskani nthowa zitatu zakukhumbika ukongwa.

Mazuŵa nganu, kwe ŵanthu anandi wo aziŵa vinthu ndipu apereka ulongozgi wakukwaskana ndi nkhani za chanju, mo ŵanthu angajaliya ndi anyawu, umoyu wabanja, nthowa zakumaliskiya mphindanu, likondwa ndipuso mo munthu wangajaliya ndi umoyu wamampha. Kumbi ndiyani yo ngwakwenere kupereka ulongozgi wazeru kweniso wakovya pa nkhani zenizi kuluska Yehova Chiuta, yo wakupanga ŵanthu?

 Mwakuyeruzgiyapu: Asani mwagula kamela pamwenga kompyuta, musaniya kabuku ko kakonkhoska mo mungagwiriskiya nchitu umampha cho mwagula ndipuso katikuwovyani kuziŵa vinandi. Tingayeruzgiya Bayibolo ndi kabuku kenaka. Bayibolo ndi buku la ulongozgi, lo Chiuta yo ndi mupangi, wakutipaska kuti tigwiriskiyengi nchitu. “Buku la ulongozgi” lenili, likonkhoska chifukwa cho ŵanthu akupangiya kweniso mo lingagwiriskikiya nchitu kuti ayanduwi nalu.

Nge mo tiliri timabuku tosi ta ulongozgi wakulembeka umampha, Bayibolo likonkhoske ŵanthu wo atiliŵerenga vinthu vo vingananga umoyu wawu kweniso le ndi ulongozgi wakugomezgeka wa vo tingachita pa umoyu widu. Ulongozgi wo anyaki angapereka ungawoneka nge ngwakovya ndipuso ngwambula kusuzga kuwulondo. Kweni nchinthu chazeru kuziŵa kuti asani tilondo ulongozgi wa Mupangi widu, vinthu vitiyendiyengi umampha ndipuso tikhwechengi masuzgu.

Chinanga kuti Yehova Chiuta wapereka ulongozgi kweni watitichichizga cha kuti tiwugwiriskiyengi nchitu. Iyu watitanja kweniso wakhumba kutiwovya, ndichu chifukwa chaki watitipempha kuti: “Ndini Ambuya [Yehova] Chiuta waku, mweniyo watikurunguchizga kusakata, mweniyo watikurongozga mu nthowa yeniyo utenere kwendamu. Inya mphanyi unguteŵerezga ku marangu ngangu! Po ndipu chimangu chaku chatingi chiŵengi uli ndi msinji ndipu urunji waku uli ndi mayiŵa nga nyanja.” (Yesaya 48:17, 18) Mwakudumuwa tingakamba kuti, asani tivwiya ulongozgi waku Chiuta, tijengi ndi umoyu wamampha. Munthowa yinyaki tingakamba so kuti, tikhumbika Chiuta kuti tije ndi umoyu wamampha ndipuso walikondwa.

Anyaki awona kuti akhumbika Chiuta cha chifukwa cha nkhani zakusuzga kuzivwisa zo zichitika pa umoyu, zo zikoliyana cha ndi fundu yakuti Chiuta ngwachanju. Mwakuyeruzgiyapu, angafumba kuti: ‘Nchifukwa wuli ŵanthu amampha asuzgika?’ ‘Nchifukwa wuli ŵana anyaki ambula kunanga abalika akupunduka?’ ‘Nchifukwa wuli ŵanthu akumana ndi vinthu vambula urunji?’ Mafumbu ngenanga ngakukhumbika ukongwa ndipu kusaniya kwamuka kwaki kungatiwovya pa umoyu widu. M’malu mwakuthaŵiliya kumba Chiuta mulandu chifukwa cha masuzgu ngenanga, tiyeni tiwoni mo Mazu ngaki Bayibolo, ngakonkhoske umampha nkhani yeniyi.

Muchaputala chachitatu cha buku la Chiyambo, mwe nkhani yo yikonkhoska zaku Satana. Iyu wangugwiriskiya nchitu njoka kunyenga Adamu ndi Eva kuti aleki kuvwiya dangu laku Yehova Chiuta, lakuti angaryanga cha chipasu cha muchimiti chakuziŵiska chamampha ndi chiheni. Satana wangukambiya Eva kuti: “Kuti mukafwanga cha. Pakuti Chiuta waziŵa kuti penipo muryengepu cho, masu nginu ngakajurikanga, ndipu mukaŵanga uli ndi Chiuta, wakuziŵa umampha ndi uheni.”​—Chiyambo 2:16, 17; 3:4, 5.

Mwakukamba mazu ngenanga, Satana wang’anamuwanga kuti Chiuta ngwaboza kweniso wawusa mwambula urunji. Diabolo wangulongo kuti asani ŵanthu angavwiya iyu, vinthu vikhoza kuŵayende umampha. Kumbi nkhani zenizi zatingi zimalengi wuli? Yehova wangusankha kuti pajumphi nyengu ndi chilatu chakuti ŵanthu wosi awoni kuti vo Satana wangukamba vakukwaska Chiuta, venga vauneneska pamwenga vaboza. Mwaviyo, Chiuta wangupaska  mpata Satana ndi wosi wo atimulondo kuti awoni asani ŵanthu angaja umampha kwambula Chiuta.

Kumbi muwona kuti vo Satana wangukamba vauneneska? Kumbi ŵanthu angaja ndi umoyu wamampha ndipuso angafiska kujiwusa kwambula Chiuta? Chinanga kuti ŵanthu ayesesa kujiwusa kweni atondeka. Ndichu chifukwa chaki tiwona masuzgu, vinthu vambula urunji, kutama, nyifwa, kuleka kuvwiya marangu, mijalidu yiheni, nkhondu, kubayana chifukwa chakupambana mitundu kweniso vinthu vinyaki vankhaza vo vasuzga ŵanthu kwa vyaka vinandi. M’malu mwakumba mlandu Chiuta kuti ndiyu wachitiska masuzgu ngo ŵanthu akumana nangu, Bayibolo likonkhoska chifukwa chikulu cho chichitiska masuzgu ngenanga. Ilu likamba kuti: “Munthu wapweteka munthu munyaki pakumuwusa.”​—Wakutawula 8:9.

Mwakukoliyana ndi fundu yeniyi, tikhumbika kulereska kwaku Chiuta kuti ndiyu wamukengi mafumbu ngakusuzga ngo ŵanthu afumba kweniso ndiyu wamalisengi masuzgu. Mwaviyo, tiyeni tiwoni vo Chiuta wachitengi.

Kwa nyengu yitali, ŵanthu aja achikhumbisiska kuti matenda, ukoti ndi nyifwa vimali. Yiwu aja achimala nyengu, nthazi ndipuso vinthu vawu kuti amalani ndi vinthu venivi kweni palivi cho chaŵawovya. Anyaki aŵanaŵana kuti kujisinkha ndipuso kuchita vinthu vamasenga kungaŵawovya kuti aleki kukota, kutama ndipuso kufwa. Kweni vinthu venivi, vaŵawovya cha chinanga nkhamanavi.

Chiuta wakhumba kuti ŵanthu ajengi umampha kweniso akondwengi. Lenili, ndilu lenga khumbu laki lapakwamba wachilenga ŵanthu ndipu wakuliruwa cha. (Chiyambo 1:27, 28; Yesaya 45:18) Yehova Chiuta watitisimikizgiya kuti chechosi cho wakhumba kuchita wachitengi, watondekengi cha. (Yesaya 55:10, 11) Bayibolo lititikambiya za layizgu laku Chiuta lakuti wawezgiyengepu Paradayisu yo Adamu ndi Eva akutaya. M’buku lakumaliya la m’Bayibolo, tisaniya mazu ngakuti: “[Yehova Chiuta] waleskengeku sozi losi ku masu ngawu, ndi nyifwa kuti yikaŵangapu so cha; chingana nchitenje, chingana ndi nkhuta, chingana mburwirwi, kuti vikaŵangapu so cha: Chifukwa vakudankha vo varutapu.” (Chivumbuzi 21:4) Kumbi Chiuta wazisengi wuli vitumbiku venivi, nanga tingayanduwa wuli ndi layizgu lenili?

Yesu Khristu, Mwana waku Chiuta, wangusambiza akusambira ŵaki kurombe khumbu laku Chiuta kuti lifiskiki. Ŵanthu anandi atiliziŵa rombu lenili ndipu kanandi atilikamba mwakuwerezgawerezga, lo anyaki atilidana kuti Rombu la Ambuya. Rombu lenili ndakuti: “Auskefwi mwaŵakuchanya, lipaturiki zina linu. Ufumu winu uzi. Khumbu linu lichitiki, panu pasi nge ndiko kuchanya.” (Mateyu 6:9, 10) Kukamba uneneska, Ufumu waku Chiuta ndiwu pe wo Yehova Chiuta wagwiriskiyengi nchitu kutuzgapu masuzgu ngosi ngo ngalipu chifukwa cha muwusu wa ŵanthu. Pavuli paki, wazisengi charu chifya chaurunji cho wakulayizga. a (Danyele 2:44; 2 Petro 3:13) Kumbi titenere kuchitanji kuti tiyanduwi ndi layizgu laku Chiuta?

 Yesu Khristu, wangukamba chinthu chipusu cho tingachita. Iyu wanguti: “Ndipu chenichi mbumoyu wamuyaya, kuti ŵanthu akuziŵeni imwi, Chiuta yija muneneska ndi so Yesu Khristu mweniyo mungutuma.” (Yohane 17:3) Mbuneneska, ndi chovyu chaku Chiuta, tikhoza kuzija ndi umoyu wambula kumala m’charu chifya cho iyu wakulayizga. Chilindizga chenichi, chingakuwovyani kuzomerezga kuti mukhumbika nadi Chiuta.

Vyaka 2,000 vajumpha, wakutumika Paulo wenga ku Areopago pamwenga kuti Phiri la Mars, ku Athene. Paulo wangukamba zaku Chiuta po wakambiyanga ŵanthu a ku Athene, wo ayendiyanga fundu zawu kweni ŵenga akunozgeka kuvwisiya fundu zinyaki. Iyu wanguti: “Pakuŵa mweneku wakupaska wosi umoyu, ndi mvuchi, ndi vosi; Chifukwa, ‘Mwaku iyu tijaliya amoyu, ndi titenda, ndi tilipu,’ mo so anyaki akwata sumu aku imwi akambiya, ‘Chifukwa te mbumba yaki.’”​—Machitidu 17:25, 28.

Vo Paulo wangukambiya ŵanthu a ku Athene, veche vauneneska. Mulengi widu watitipaska mvuchi, chakurya ndi maji. Tingaja cha ndi umoyu kwambula vinthu vamampha vo Yehova watitipaska. Nchifukwa wuli Chiuta walutirizga kupereka vinthu venivi ku ŵanthu wosi, wo atimugomezga ndi wo aleka kumugomezga? Paulo wangukamba kuti venga kwaku yiwu “kuti amulembe Chiuta, vinu angamupapaska, ndi angamubowozga, chingana nkhuti we kutali cha kwaku yosi waku ifwi.”​—Machitidu 17:27.

Kumbi mungayanja kumuziŵa umampha Chiuta, kung’anamuwa kuziŵa vo iyu wakhumba ndipuso ulongozgi waki wo ungakuwovyani kuja ndi umoyu wamampha sonu kweniso kunthazi? Asani ndi viyo, kambiskanani ndi wo akupaskani magazini yeniyi pamwenga lembiyani wo apharazga magazini yeniyi. Yiwu mbakunozgeka kukuwovyani.