Yas sürecini atlatmakla ilgili sayısız tavsiye var. Fakat hepsi size göre olmayabilir. Neden? Daha önce de bahsettiğimiz gibi herkes yas sürecini farklı şekilde yaşar. Birinin yararlı bulduğu şeyi başkası yararlı bulmayabilir.

Yine de birçok kişinin deneyip yarar gördüğü ve yas danışmanlarının önerdiği bazı temel tavsiyeler var. Bunlar çok eski ve güvenilir bir kitap olan Kutsal Kitaptaki ilkeleri yansıtır ve bu ilkeler geçerliliğini asla yitirmez.

• Bu bazı uzmanlara göre yas sürecini atlatmakta en önemli etkendir. Yine de zaman zaman yalnız kalmak isteyebilirsiniz. Hatta başkaları size yardım etmek istediğinde onlara içinizden kızabilirsiniz. Böyle hissetmeniz gayet doğal.

• Her zaman birileriyle olmanız gerektiğini düşünmeyin, fakat onları kendinizden tamamen de uzaklaştırmayın. Sonuçta ileride onların yardımına ihtiyaç duyabilirsiniz. Etrafınızdakilere şu anda neye ihtiyacınız olduğunu veya olmadığını nazikçe söyleyebilirsiniz.

• Başkalarıyla geçireceğiniz zamanı ve yalnız kalacağınız zamanı ihtiyaçlarınıza göre dengeleyin.

İLKE: ‘İki kişi bir kişiden iyidir. Biri düşerse diğeri arkadaşını ayağa kaldırabilir’ (Vaiz 4:9, 10).

• Dengeli beslenmek ölümün yarattığı üzüntüyle başa çıkmanıza yardım eder. Özellikle meyve, sebze ve az yağlı protein tüketmeye özen gösterin.

• Bol bol su ve başka sağlıklı içecekler tüketin.

• İştahınız yoksa az miktarda da olsa sık sık bir şeyler yiyin. Ayrıca gıda takviyesi almak konusunda doktorunuza danışabilirsiniz. *

• Tempolu yürüyüş ve diğer egzersiz türleri olumsuz duyguları azaltabilir. Spor yapmak yaşadığınız kayıp hakkında düşünme fırsatı ya da düşünmeye ara verme fırsatı sağlayabilir.

İLKE: “Kimse kendi bedeninden nefret etmez, tersine, onu besler ve ona çok değer verir” (Efesoslular 5:29).

• Uyku her zaman önemlidir, ancak yas sürecindeki biri için çok daha önemlidir. Çünkü keder insanı bitkin düşürebilir.

• Tükettiğiniz kafein ve alkol miktarına dikkat edin, çünkü ikisi de uykunuzu etkileyebilir.

İLKE: “Biraz dinlenmek, çok emek harcayıp rüzgârı kovalamaktan iyidir” (Vaiz 4:6).

• Herkesin yas sürecini farklı şekilde yaşadığını unutmayın. Size neyin iyi geldiğini siz tespit etmelisiniz.

• Birçokları yaşadıkları acıyı paylaşmayı yararlı buluyor, bazılarıysa duygularını dile getirmemeyi tercih ediyor. Uzmanların da bu konuda farklı görüşleri var. Eğer birine içinizi dökmek istiyor fakat çekiniyorsanız, başlangıç olarak yakın bir arkadaşınıza bazı duygularınızı anlatmayı deneyebilirsiniz.

• Bazı kişiler ağlamanın onları rahatlattığını fark ediyor, bazıları ise fazla ağlamadan da acılarıyla başa çıkabiliyor.

İLKE: “Herkes kendi derdini, acısını bilir” (2. Tarihler 6:29).

• Yakınlarını kaybeden bazıları uyuşturucu, aşırı alkol veya tıbbi amaç dışında ilaç kullanarak acılarını azaltmaya çalışıyor. Böyle bir kaçış size zarar verir. Bunların verdiği rahatlık kısa sürelidir ve beraberinde ciddi sorunlar getirir. Kaygınızı gidermenin daha sağlıklı yolları olduğunu unutmayın.

İLKE: ‘Kendimizi bedeni kirleten her şeyden arındıralım’ (2. Korintoslular 7:1).

• Birçokları yas döneminde kısa molalar vermeyi, yani bir süreliğine de olsa kederlerinden uzaklaşmalarını sağlayacak şeyler yapmayı yararlı buluyor.

• Kısa bir mola vermek için yeni arkadaşlıklar kurabilir, dostluklarınızı güçlendirebilir, yeni beceriler edinebilir veya iyi vakit geçirmenizi sağlayacak başka şeyler yapabilirsiniz.

• Kurduğunuz bu denge zamanla değişecek. Muhtemelen molalarınızın sıklığı ve süresi giderek artacak. Bu, iyileşme sürecinin doğal bir kısmıdır.

İLKE: ‘Her şeyin bir zamanı var. Ağlamanın vakti, gülmenin vakti var; dövünmenin vakti, oynamanın vakti var’ (Vaiz 3:1, 4).

• Mümkün olduğunca kısa sürede normal düzeninize dönmeye çalışın.

• Uykunuzu, işinizi ve diğer faaliyetlerinizi düzene soktuğunuzda muhtemelen hayatınızın normal seyrine dönmeye başladığını hissedeceksiniz.

• Size iyi gelen faaliyetlerle meşgul olmanız acınızı hafifletebilir.

İLKE: “Kısacık ömründeki zor günleri pek aklına getirmez, çünkü Tanrı onu yüreğindeki sevinçle meşgul eder” (Vaiz 5:20).

• Yakınlarını kaybettikten sonra önemli kararlar vermekte acele eden birçok kişi daha sonra pişmanlık duyuyor.

• Taşınmak, iş değiştirmek veya ölen kişinin eşyalarını elden çıkarmak gibi kararlar almadan önce mümkünse bir süre bekleyin.

İLKE: “Çalışkanların tasarıları her zaman yarar sağlar; aceleciler ise er geç yoksulluğa düşer” (Özdeyişler 21:5).

• Birçokları kaybettiği kişiyle ilgili anılarını canlı tutacak şeyler yapmayı yararlı buluyor.

• Hatırlamak istediğiniz anıları bir deftere yazmayı ya da fotoğraflarını bir albümde toplamayı rahatlatıcı bulabilirsiniz.

• Size güzel anıları hatırlatan eşyaları saklayın, böylece kendinizi hazır hissettiğinizde onlara bakabilirsiniz.

İLKE: “Eski günleri hatırla” (Tekrar 32:7).

• Belki tatile çıkabilirsiniz.

• Uzun bir tatile çıkmanız mümkün değilse, bir ya da iki günlüğüne de olsa doğada vakit geçirebilir, deniz kenarına gidebilir veya kısa bir geziye çıkabilirsiniz.

• Ufak bir değişiklik bile üzüntünüzle başa çıkmanıza yardım edebilir.

İLKE: “Gelin, ıssız bir yere çekilip kendi başınıza kalın, biraz dinlenin” (Markos 6:31).

• Başkalarına yardım ederek geçirdiğiniz her dakika sadece onlara değil, size de kendinizi daha iyi hissettirecek.

• Öncelikle yaşadığınız kayıptan etkilenen başka kişilere yardım edebilirsiniz. Örneğin arkadaşlarınızın veya aile üyelerinizin acılarını paylaşacakları birine ihtiyacı olabilir.

• Başkalarına destek olduğunuzda ve onları teselli ettiğinizde hayat size yeniden anlamlı gelebilir ve sevincinizi tekrar kazanabilirsiniz.

İLKE: “Vermek almaktan daha büyük mutluluktur” (Elçiler 20:35).

• Ölüm insanın hayatta neyin önemli olduğunu anlamasına yardım eder.

• Bu durumu, hayatınızı gözden geçirmek için bir fırsat olarak görün.

• Gerekirse önceliklerinizde değişiklikler yapın.

İLKE: “Yas evine gitmek ziyafet evine gitmekten iyidir, çünkü her insanın sonu budur; yaşayan herkes bunu yüreğine koymalıdır” (Vaiz 7:2).

 Gerçekçi olmak gerekirse hiçbir şey acınızı tamamen dindirmeyecek. Fakat birçok yaslı kişi, bu makaledekine benzer adımlar atmanın teselli bulmalarına yardım ettiğini söylüyor. Elbette acınızı dindirmek için yapabilecekleriniz bu makaledeki noktalarla sınırlı değil. Fakat bu önerilerden bazılarını denemek yüreğinize biraz olsun su serpebilir.