Wakaŵa wa mu Mbumba ya Kayafa
Nyengo zinyake, ŵanthu awo ŵakufukura vinthu pasi pa dongo ŵakusanga vinthu ivyo vikusimikizgira kuti munthu munyake uyo wakuzunulika mu Baibolo wakaŵako nadi. Mwaciyelezgero, mu caka ca 2011, nkhwantha zinyake ku Israel zikalemba vya cinthu cinyake ico cikusimikizgira kuti munthu munyake uyo wakuzunulika mu Baibolo wakaŵako nadi. Cinthu ici ni bokosi lakutowa comene ilo lakhala vyaka 2,000, leneilo ŵakaŵikamo viwangwa vya munthu wakufwa.
Pa bokosi ili pali mazgu ghakuti: “Miriam mwana wa Yeshua mwana mwanakazi wa Kayafa, musofi wa cigaŵa ca Maziya wa ku Beth ʹImri.” Musofi mukuru Waciyuda uyo wakeruzgako mulandu wa Yesu wakaŵa Kayafa. (Yoh. 11:48-50) Munthu munyake wakulemba mdauko, zina lake Flavius Josephus, wakati musofi mukuru uyu wakaŵa “Yosefe, uyo wakacemekanga Kayafa.” Vikulongora kuti bokosi ili likaŵa la mubali wake. Pakuti bokosi ilo likasangika pakwamba ŵakuti likaŵa la “Yehosef, bara Kayafa,” panji kuti Yosefe, mwana wa Kayafa, a Miriam wakwenera kuti wakaŵa mubali wa Kayafa.
Kuyana na ivyo ukalemba wupu unyake wa Israel Antiquities Authority (IAA), bokosi ilo mukaŵa viwangwa vya Miriam ŵakalipokeska ku ŵankhungu awo ŵakiba vinthu ku malaro. Bokosi ili na ivyo vili kulembekapo vikusimikizgira kuti vikacitika nadi.
Kweniso bokosi ili likutiphalira cinthu cinyake capadera. Likuyowoya za “Maziya,” cigaŵa caumaliro ca vigaŵa 24 vya ŵasofi, ivyo vikasinthananga pakuteŵetera pa tempile ku Yerusalemu. (1 Mid. 24:18) Wupu wa Israel Antiquities Authority ukati mazgu agho ghali kulembeka pa bokosi ili ghakulongora kuti “mbumba ya Kayafa yikaŵa paubali na cigaŵa ca usofi ca Maziya.”
Mazgu agho ghali kulembeka pa bokosi ili ghakuzunuraso Beth ʹImri. Mazgu agha ghangang’anamura vinthu viŵiri. Wupu wa Israel Antiquities Authority ukati: “Nyengo zinyake Beth ʹImri likaŵa zina la mbumba ya usofi, ŵana ŵa Imer (Ezra 2:36, 37; Nehemiya 7:39-42) ŵeneawo ŵana ŵawo ŵakaŵa mu cigaŵa ca Maziya. Panji, [Beth ʹImri] ni malo uko Miriam na mbumba yake yose ŵakababikira.” Mulimose umo vikaŵira, kweni fundo njakuti bokosi la Miriam likutipa ukaboni wakuti Baibolo likuyowoya za ŵanthu awo ŵakaŵako nadi.
a Kuti mumanye vinandi vyakukhwaskana na bokosi ilo mukaŵa viwangwa vya Kayafa, wonani nkhani ya mutu wakuti “Mkulu wa Ansembe Amene Anaphetsa Yesu,” mu Gongwe la Mulinda la Ciceŵa la Janyuwale 15, 2006, peji 10-13.
Panji Mungatemwa Kuŵerengaso Nkhani Izi
NKHANI ZINYAKE
Ivyo Ŵanthu Ŵakufukura Vinthu Vyapasi Ŵali Kusanga Vikusimikizgira Kuti Themba Davide Likaŵako Nadi
Ŵanthu ŵanyake ŵakuti nkhani ya Themba Davide ntchidokoni waka. Padera pa Baibolo, kasi ŵakufukura vinthu vyapasi ŵali kusangaso ukaboni wuli?
