1-3. Ne a mea e aofia i te tavini atu ki a Ieova mo te “loto kātoa”? Fakamatala mai.

ONA ko te sē ‵lei katoatoa, e faigofie eiloa ke fai ne tatou a mea ‵se. Kae fakafetai tatou me e se saga mai a Ieova ki a tatou “e tusa mo ‵tou amio ma‵sei,” māfai e sala‵mo kae fakatuanaki mo te loto maulalo e tusa mo te taulaga togiola a Iesu. (Sala. 103:10) Kae e pelā mo pati a Tavita ki a Solomona, e ‵tau mo tatou o “tavini atu ki a ia mo [‵tou] loto kātoa” ke mafai o talia ‵tou tapuakiga i aso katoa. (1 Nofo. 28:9) Kae e mafai pefea ne tatou tino sē ‵lei katoatoa o fai penā?

² Ke fesoasoani mai ke fai penā, e mafai o fakatusa‵tusa ne tatou a te olaga o te tupu ko Asa mo te tupu ko Amasia. A tupu tokolua o Iuta konei ne fai katoa ne laua te meatonu i mua o Ieova, kae ko Asa ne tavini atu mo te loto kātoa. (2 Nofo. 15:16, 17; 25:1, 2; Faata. 17:3) A tupu e tokolua konei ne tino e se ‵lei katoatoa kae ne fai foki ne laua a mea ‵se. Kae ne seki fulitua a Asa ki auala o te Atua, me ne tavini atu a ia mo te loto kātoa ki te Atua. (1 Nofo. 28:9) Kae ko Amasia ne seki tavini katoatoa atu ki a Ieova. I te otiga ne fakatakavale ne ia ana fili, ne puke mai ne ia olotou atua kae tapuaki atu ki ei.—2 Nofo. 25:11-16.

 ³ A te tavini atu ki te Atua mo te “loto kātoa” e aofia i ei a te loto naunau telā e tumau faeloa. I te Tusi Tapu, a te pati te “loto” e masani o fakasino atu ki mea i loto i te tino. E aofia i ei ana manakoga, mafaufauga, lagonaga, faifaiga, tena atamai, mea e kausaki ki ei, mo ana fakamoemoega. Tela la, a te tino telā e tavini ki a Ieova mo tena loto kātoa e se tuku atu ne ia se taviniga fakaloiloi. E se fai fua ne ia tena tapuakiga ki a Ieova e pelā me se mea masani. Kae pefea tatou? Faitalia te ‵tou tulaga sē ‵lei katoatoa, kafai e tuku katoatoa atu tatou ki a Ieova e aunoa mo te fakaloiloi, tena uiga ko tavini atu eiloa tatou ki a Ieova mo te loto kātoa.—2 Nofo. 19:9.

4. Ne a mea ka sau‵tala nei tatou ki ei?

⁴ Ke loto fakafetai o tavini atu mo te loto kātoa ki a Ieova, ke sau‵tala nei tatou ki te olaga o Asa e pelā foki mo nisi tupu o Iuta kolā ne tavini mo te loto kātoa ki te Atua—Iosefatu, Hesekia, mo Iosia. A te tokofa konei ne fai katoa ne latou a mea ‵se, kae ne maua eiloa ne latou te taliaga a te Atua. Kaia ne kilo atu ki ei te Atua e pelā me ne tino kolā ne tavini atu ki a ia mo te loto kātoa, kae mafai pefea o fakaakoako atu tatou ki a latou?

5. Ne a faifaiga poto ne fai ne Asa?

⁵ A Asa ko te tokotolu tupu o Iuta mai tua o te ‵vaega o te pulega a matakāiga e sefulu ki mātū. Ne fakaseai ne ia so se koga e fai ei a tapuakiga ki tupua kae faka‵tea ne ia a tāgata talitāgata o te faletapu i te fenua. Ne tapale foki ne ia a tena tupuna fafine ko Maaka mai i te tofi e pelā me ko te “tupu fafine me ne faite ne ia se fakatusa o te atua fafine ko Asaila.” (1 Tupu 15:11-13) E se gata i ei, ne fakamalosi atu a Asa ki ana tino “ke ‵sala ki a Ieova . . . kae ke faka‵logo ki te Tulafono mo fakatonuga.” E tonu, ne fakamaluga eiloa ne Asa te tapuakiga tonu.—2 Nofo. 14:4, NW.

6. Ne a mea ne fai ne Asa i te taimi ne ulu atu ei te kautau Aitiope o puke te lotou fa‵kai?

⁶ Ne fakamanuia ne Ieova a Iuta ki te filemu i te sefulu tausaga muamua o te nofoaiga a Asa. Kae ne olo atu a Seta se tino Aitiope mo ana tāgata e toko 1,000,000 kae 300 kaliota o taua atu ki Iuta. (2 Nofo. 14:1, 6, 9, 10) Ne a mea ne fai ne Asa i te tulaga faigata tenei? Ne fakaasi atu ne ia te talitonu katoatoa ki a Ieova. (Faitau te 2 Nofoaiga Tupu 14:11.) I te ‵tali atu ki te ‵talo a Asa telā ne fai mo te loto kātoa, ne tuku atu ne te Atua ki a Asa a te manumalo katoatoa, kae ne ‵ta katoa ne latou te kautau Aitiope. (2 Nofo. 14:12, 13) E tiga eiloa ne seki fakamaoni a tupu ki a Ieova, e mafai eiloa o tuku atu ne ia ke manumalo i olotou fili ona ko tena igoa. (1 Tupu 20:13, 26-30) Ne fakalagolago a Asa ki a Ieova, kae ne tali atu a ia ki tena ‵talo. Kae fakamuli ifo ne fai ne Asa se mea ‵se. E pelā me se fakaakoakoga ne ‵sala atu a ia ki se fesoasoani mai i te tupu o Sulia i lō Ieova. (1 Tupu 15:16-22) Kae i te kilokiloga a te Atua, “ne katoatoa eiloa a te loto o Asa ki a Ieova i tena olaga kātoa.” E mafai pefea o fakaakoako atu tatou ki a Asa i te faiga o mea ‵lei?—1 Tupu 15:14, NW.

7, 8. E mafai pefea o fakaakoako koe ki a Asa ke tavini atu ki a Ieova?

⁷ E mafai ne tatou taki tokotasi o iloilo ifo ‵tou loto ke lavea aka me tavini katoatoa atu ki te Atua io me ikai. Fesili ifo ki a koe eiloa, ‘E mata, ko oti ne fakaiku aka ne au ke fakafiafia atu ki a Ieova, ke ‵pulu te tapuakiga tonu, kae puipui ana tino mai i fakamalosiga ma‵sei?’ Mafaufau ki te loto toa o Asa ke ave keatea te tofi o Maaka, telā ko te “tupu fafine” i te fa‵kai! Kāti e seai se tino e iloa ne koe e ‵pau mo ia, kae e mafai o isi se fakanofonofoga e mafai o fakaakoako ei koe ki a Asa. E pelā me se fakaakoakoga, e a māfai se  tino o tou kāiga io me se taugasoa pili e fai ne ia se agasala, e se salamō, kae ko ‵tau o fakatea? E mata, ka fai ne koe se fakaikuga mautinoa ke fakagata te fakatasitasi mo te tino tenā? Se a te mea ka fakaosofia ne tou loto ke fai ne koe?

⁸ E pelā mo Asa, e mafai ne koe o fakaasi atu te loto kātoa mai te fakalagolago ki te Atua māfai ko fe‵paki mo tekeatuga, io me ne fakalavelave e faiga‵ta atu. E mafai o fakaitaita io me fakatauemu atu a tamaliki i te akoga māfai ko fakaasi atu ne koe te tu mautakitaki e pelā me se Molimau a Ieova. Io me ko ou taugasoa e fakaitaita atu māfai ko puke ou aso malo‵lo io me e se galue ovataimi koe ona ko au polokalame faka-te-agaga. I vaegā tulaga penā, ke ‵talo atu ki te Atua, e pelā mo te mea ne fai ne Asa. Ke loto malosi o fakalagolago ki a Ieova, kae tumau takitaki i te mea telā e iloa ne koe ko te mea tonu kae poto. Masaua me ne fakamalosi kae fesoasoani atu a te Atua ki a Asa, kae ka fakamalosi foki ne ia koe.

9. Kafai e talai tatou, e mafai pefea o fakaasi atu ne tatou me katoatoa ‵tou loto ki a Ieova?

⁹ E se fakatāua ne tavini a Ieova a latou eiloa. Ne fakamaluga ne Asa a te tapuakiga tonu. E mafai foki o fesoasoani atu tatou ki nisi tino ke “‵sala ki a Ieova.” Ko oko eiloa i te fiafia o Ieova māfai e lavea ne ia a tatou e fai‵pati ki ‵tou tuakoi mo nisi tino e uiga ki a ia, ona ko te ‵tou a‵lofa tonu ki a ia kae manava‵se tonu ki olotou olaga mō aso mai mua!

10, 11. E mafai pefea o tau‵tali atu tatou i a Iosefatu?

¹⁰ A te tamaliki tagata a Asa ko Iosefatu ne “ne fai eiloa ne ia a te mea tonu . . . e pelā eiloa mo tena tamana ko Asa.” (2 Nofo. 20:31, 32) E pefea la? E pelā mo tena tamana, ne fakamalosi atu a Iosefatu ki tino ke ‵sala atu ki a Ieova. Ne fai ne ia penā mai te fakatokaga o se akoakoga fakapito kae fakaaoga ei te “tusi o te Tulafono a te Aliki.” (2 Nofo. 17:7-10) Ne fano foki eiloa a ia ki te koga telā e pule atu ki ei te tupu ki mātū o Isalaelu, koga maugā o Efalaima, “ke toe ‵taki mai ne ia a tino ki [a Ieova].” (2 Nofo. 19:4) A Iosefatu se tupu telā ne “‵sala ki a Ieova mo tena loto kātoa.”—2 Nofo. 22:9, NW.

¹¹ E mafai ne tatou katoa o fai ‵tou tusaga ki te galuega tāua a Ieova telā e fai i aso nei. E mata, tenā tou fakamoemoega i masina takitasi ke akoako atu te Muna a te Atua, kae fakaosofia olotou loto ke tavini atu ki a Ieova? Kafai e fakaavanoa ne tatou a tatou eiloa ke talai atu te tala ‵lei fakatasi mo fakamanuiaga a te Atua, ka mafai eiloa ne koe o kamata se akoga faka-te-Tusi Tapu. E mata, a te mea tenā se fakamoemoega telā e ‵talo atu koe ki ei? E mata e loto fiafia koe o talia te mea faigata tenei, ke oko foki eiloa ki te fakaaoga ne koe a ou taimi avanoa? E pelā eiloa mo Iosefatu telā ne fanatu ki Efalaima ke fesoasoani atu ki tino o te Atua ke ‵foki atu ki te tapuakiga tonu, e mafai foki ne tatou o oko atu ki a latou kolā ko se ma‵losi i te feitu faka-te-agaga. E se gata i ei, e fakatoka ne toeaina i te fakapotopotoga ke asi kae fesoasoani atu ki tino faka‵tea i te fakapotopotoga kolā ko oti ne tiakina ne latou a olotou faifaiga agasala mua.

12, 13. (a) I te taimi ne fakafesagai atu ei mo se tulaga faigata, ne a mea ne fai ne Iosefatu? (e) Kaia e ‵tau ei mo tatou o fakaakoako atu ki a Iosefatu ke fakaasi ‵tonu atu ‵tou vāivāiga?

¹² E pelā mo tena tamana, ko Asa, ne tumau eiloa a Iosefatu i te fakamoemoe ki a Ieova faitalia eiloa a fakamatakutakuga mai se kautau lasi. (Faitau te 2 Nofoaiga Tupu 20:2-4.) Ne mataku a Iosefatu! Kae “ne talo atu ei a ia ki te Aliki mō se fesoasoani.” E auala i tena ‵talo, ne fakaasi ‵tonu atu ne ia mo te loto maulalo i ana tino “ko se aoga i te kautau lasi tenei” ko se iloa ne latou o fai se mea. Ne fakalagolago katoatoa a ia ki a  Ieova mai te fai atu: “E fakalagolago atu ki a koe mo se fesoasoani.”—2 Nofo. 20:12.

¹³ I nisi taimi e fai foki tatou penā mo Iosefatu, e se iloa ne tatou me ne a ‵tou mea ka fai, kae ma‵taku foki. (2 Koli. 4:8, 9) Kae masaua me ne fakaasi ‵tonu atu ne Iosefatu i tena ‵talo i mua o tino e tokouke, a te vāi‵vai o ia mo ana tino. (2 Nofo. 20:5) E mafai foki o fakaakoako atu a tino kolā e fai ne latou a te takitakiga faka-te-agaga i te kāiga ki a Iosefatu, mai te ‵fuli atu ki a Ieova mō se takitakiga mo te malosi ke fa‵ki i fakalavelave kolā e fe‵paki mo latou. Ke mo a e ‵ma koutou māfai e lagona ne otou kāiga a vaegā ‵talo penā. E mafai o iloa ne latou o tou loto talitonu ki a Ieova. Ne fesoasoani atu te Atua ki a Iosefatu, kae ka fesoasoani atu foki a ia ki a koe.

14, 15. Ne fakaasi atu pefea ne Hesekia te fakalagolago katoatoa ki te Atua?

¹⁴ Ke lauiloa a ia e pelā me se tupu telā ne “fakamaoni eiloa ki [a Ieova],” ne ‵kese a Hesekia mai i a Iosefatu, telā ne ‵tau mo ia o fakamasei a fakamalosiga ma‵sei a tena tamana fapaupau. Ne “ofa ne ia a koga tapuaki fapau‵pau, mo pou fatu . . . . Ne ofa likiliki foki ne ia a te gata palasi telā ne faite ne Mose,” kae i aso konā ko fakaaoga ‵se mo fai a tapuakiga fapaupau. Ne tapuaki katoatoa a ia ki a Ieova, mai te tumau i te “tausi faka‵lei eiloa a ia ki fakatonuga katoa a [Ieova] kolā ne tuku ki a Mose.”—2 Tupu 18:1-6.

¹⁵ I te taimi foki ne puke ne Asulia, telā ko te malo pule i te taimi tenā a Iuta, kae fakamatakutaku atu me ka ‵ta fakapalele ne ia a Ielusalema, ne fakalagolago mo te loto kātoa a Hesekia ki a Ieova. Ne fakamasei ne te tupu o Asulia ko Sanelivi a Ieova kae taumafai o faimālō a Hesekia ke fai ‵tonu atu i a latou ko takavale. Kae tiga i ei, ne ‵talo a Hesekia kae fakaasi atu tena talitonu katoatoa ki te malosi faka‵sao tino o Ieova. (Faitau te Isaia 37:15-20.) Ne tali ne Ieova tena ‵talo e auala i te ugamaiga o se agelu ke tamate ne ia e toko 185,000 tino Asulia.—Isa. 37:36, 37.

16, 17. E mafai pefea o fakaakoako koe ki a Hesekia i te taimi e tavini ei koe ki te Atua?

¹⁶ Fakamuli ifo, ne masaki a Hesekia kae toeitiiti eiloa ko mate. Kae ne fakamolemole atu a ia ki a Ieova ke masaua te auala ne sasale ei a ia mo te fakamaoni i mua o Ia. (Faitau te 2 Tupu 20:1-3.) Ko oti ne iloa ne tatou mai i te Tusi Tapu, me ko sē ‵nofo nei tatou i te vaitaimi telā koi mafai o faka‵lei fakavavega ne te Atua ‵tou masaki io me tai fakaloa atu ne ia ‵tou ola. Kae tiga i ei, e pelā eiloa mo Hesekia, e mafai ne tatou o ‵talo atu penei ki a Ieova: “E masaua ne koe te auala ne sasale ei au i ou mua mo te fakamaoni mo te loto kātoa.” E a, e talitonu koe me mafai kae loto fiafia foki a Ieova o fesoasoani atu ki a koe faitalia foki eiloa e takato koe i tou moega masaki?—Sala. 41:3.

¹⁷ Kafai e mafau‵fau loto tatou ki te fakaakoakoga a Hesekia, e mafai o lavea ne tatou a te manakoga ke tapale kea‵tea a te mea telā e fakalavelave ne ia a ‵tou fesokotakiga mo te Atua io me ‵pale kea‵tea ne ia tatou mai te ‵saga tonu atu ki te tapuakiga tonu. E manino ‵lei me sē ma‵nako tatou ke fakaakoako ki a latou kolā i te lalolagi, kolā e fakaaoga a poto ‵fou i mea tau fesokotakiga, kae fakatāua ne latou a nisi tino e pelā eiloa me ne atua. E tonu, e fia‵fia a nisi Kelisiano o fesokotaki atu mo olotou kāiga io me ko taugasoa ‵pili i vaegā auala penā. Kae ko te tokoukega o tino i te lalolagi ko fakaaoga ‵se ne latou a vaegā poto ‵fou penā, ko fakaakoako latou ki tāgata mo fāfine kolā e se iloa lele ne latou. Io me fakamaumau ne latou a taimi e uke o onoono ki ata io me fai‵tau ki mea e uiga ki vaegā tino penā. E fakamataku eiloa māfai ko pokotia tatou i vaegā  fakamatalaga sē aoga penā. E mafai o fakamatamata se Kelisiano i te uke o tino e fia‵fia ki ana mea ne ave i luga i te itaneti, kae mafai foki o kaitaua māfai e se fia‵fia latou ki a ia. E mata, e mafai ne tatou o fakaataata a Akuila mo Pisila e fakamaumau la taimi i aso takitasi o aveave la ata i te itaneti ke onoono ki ei a tino, io me fakamaumau la taimi o ‵sala ki mea e uiga ki tino kolā e seai ne Kelisiano? Ne fai‵tau tatou me ne “saga malosi atu a Paulo o folafola atu a te muna.” Kae ne fakaaoga ne Pisila mo Akuila a la taimi ke fakamatala “faka‵lei atu . . . a auala o te Atua” ki nisi tino. (Galu. 18:4, 5, 26) E mafai o fesili ifo tatou ki a tatou eiloa, ‘E mata, ka fakagata ne au te tavae atu o nisi tino e pelā me ne tino takutakua io me fakaaoga a taimi tāua e uke ki mea sē aoga?’—Faitau te Efeso 5:15, 16.

18, 19. I auala fea e mafai o fakaakoako atu koutou ki a Iosia?

¹⁸ A te tupu ko Iosia, telā ko te mokopu o Hesekia, ne tausi ‵mau ki tulafono a Ieova ‘mo tena loto kātoa.’ (2 Nofo. 34:31) I te taimi koi talavou ei a ia, “ne kamata ei a ia o tapuaki atu ki te Atua o tena tupuga ko Tavita,” kae i te taimi ko 20 ei ana tausaga, ne faka‵ma ne ia a Iuta mai tapuakiga fapaupau. (Faitau te 2 Nofoaiga Tupu 34:1-3.) Ne loto finafinau a Iosia o fai te mea telā e fakafiafia ki a Ieova, ne uke atu foki ana mea ne fai i lō a tupu e tokouke o Iuta. I te taimi foki ne maua ei a tusitusiga muamua i tulafono a Mose kae faitau atu ki a Iosia, ne lavea ne ia te manakoga ke fai te loto o te Atua mo te loto kātoa. Ne fakamalosi atu a ia ki nisi tino ke tavini ki a Ieova. Kae ne iku atu ei ki te “seki ‵fuli kea‵tea eiloa a latou mai te tautali atu i a Ieova te Atua o olotou tupuga” i te olaga kātoa o Iosia.—2 Nofo. 34:27, 33.

¹⁹ E pelā mo Iosia, e ‵tau foki mo tamaliki talavou o ‵sala atu ki a Ieova talu mai i te fo‵likiga. Kāti ne akoako a Iosia ne te tupu ko Manase telā ne salamō, e uiga ki te alofa fakamagalo o te Atua. Talavou, fakapilipili atu ki tino ma‵tua i tou kāiga io me i te fakapotopotoga kae tauloto ki te auala ne fakaasi atu ei ne Ieova te alofa ki a latou. Masaua foki me ne otia te loto o Iosia i tusitusiga tapu ne faitau ne ia, kae ne fakaosofia ei ke gasue a ia o fai te meatonu. Kafai e fai‵tau koutou ki te Muna a te Atua, ka fakaosofia ei te otou fia‵fia, fakamalosi aka te va fakataugasoa mo te Atua kae fesoasoani atu foki ki tino ke ‵sala atu ki te Atua. (Faitau te 2 Nofoaiga Tupu 34:18, 19.) A te sukesuke ki te Tusi Tapu e mafai foki o fesoasoani atu ke lavea ne koutou a auala kolā e mafai o momea aka ei te ‵lei o te otou taviniga ki te Atua. Kafai e tumau koutou o fakagalue a mea konā, ka fai ei koutou pelā mo Iosia.

20, 21. (a) Ne a mea e ‵pau ei a tupu e tokofa kolā ne sau‵tala tatou ki ei? (e) Kae se a te mea ka sau‵tala tatou ki ei i te suā mataupu?

²⁰ E mata, e lavea ne koe te aoga o te toe sukesuke ki te auala ne tavini atu ei a tupu e tokofa konei ki a Ieova mo te loto kātoa? A latou ne loto finafinau kae ne katoatoa olotou loto i te faiga mo te fakataunuga te loto o te Atua. Ne tumau eiloa latou i te faiga te loto o te Atua. Faitalia me fe‵paki latou mo fili fakama‵taku. A te mea tāua ki a latou ko te tavini atu ki a Ieova mo te loto kātoa.

²¹ E pelā mo te mea ka suke‵suke tatou ki te suā mataupu, a tupu e tokofa konei ne tino fai mea‵se katoa. E tiga eiloa te feitu tenā, a te Tino telā e iloilo ki te loto o te tino, ne lavea ne ia me ne tavini atu latou ki a ia mo te loto kātoa. A tatou foki ne tino e se ‵lei katoatoa. I te taimi e iloilo ne Ieova a ‵tou loto, e mata, e lavea ne ia me tavini atu tatou ki a ia mo te loto kātoa? Ka sau‵tala tatou ki ei i te suā mataupu.