Eaha to roto?

Te hoê taime faufaa roa i te pae varua!

Ua matara mai Te Bibilia, Huriraa o te ao apî

Te hoê taime faufaa roa i te pae varua!

I 30 no Tenuare 2021, e taime faufaa roa te matararaa mai Te Bibilia, Huriraa o te ao apî na roto i te reo Tahiti.

Mea faahiahia mau te Huriraa o te ao apî no te tanoraa e te haapao-maitai-raahia te poroi arataihia e te varua o te Atua. (Timoteo 2, 3:16) Eaha ta te feia huri i ore i rave? Na vai i huri i te Huriraa o te ao apî? E nafea e papu ai ia oe e nehenehe e tiaturihia i te Huriraa o te ao apî?

Mea tano maitai anei ta ˈu Bibilia?

No Declan Hayes o “te Bibilia te buka hoo-roa ˈˈe-hia i te mau matahiti atoa.” Te mea peapea râ e ere pauroa te mau huriraa Bibilia i te mea tano. Ei hiˈoraa, ua tatarahia i roto i te hoê Bibilia i te mau irava e ere i te mea anaanatae no te feia taio. Area te tahi atu Bibilia ua faahuru-ê-hia te mau taˈo aore ra te mau parau e au-ore-hia e te feia taio. Ua tamata atoa vetahi i te turai i te taata ia pii i te Atua te “Metua tane-vahine.”

Te ohipa peapea mau i itehia i roto i te huriraa o te Bibilia, o te iˈoa ïa o te Atua, Iehova. (Ua huri te tahi mau aivanaa i te iˈoa o te Atua ei “Yahweh.”) I roto i te mau papai tahito o te Bibilia, ua papaihia te iˈoa o te Atua e na reta Hebera e maha YHWH aore ra JHVH. E itehia teie iˈoa e 7 000 taime i roto noa i te mau papai Hebera. * (Exodo 3:15; Salamo 83:18) Te mea papu, te hinaaro ra to tatou Atua poiete ia ite e ia faaohipa ta ˈna mau tavini i tera iˈoa!

Tera râ, e rave rahi matahiti ua faaea te mau Ati Iuda i te faahiti i te iˈoa o te Atua no te tahi tiaturiraa tei haamǎtaˈu ia ratou. I muri iho, ua pee atoa te mau haapaoraa i tera huru feruriraa. (Ohipa 20:29, 30; Timoteo 1, 4:1) I teie mahana ua matau te feia huri Bibilia i te mono i te iˈoa o te Atua i te hoê tiaraa iˈoa “Fatu.” Ua tatara atoa te tahi mau Bibilia Beretane i tera taˈo “iˈoa” i roto i te Ioane 17:6 i to Iesu parauraa: “Ua faaite au i to iˈoa” area te Good News Translation te na ô ra ïa: “Ua faaite au ia oe.”

Ua parau vetahi mau aivanaa e ua matau ratou i te pee i tera huru raveraa ma te mono i te iˈoa o te Atua i te hoê tiaraa iˈoa “Fatu.” Ua parau vetahi e ua rave ratou i teie faaotiraa no te mea ua maraa te hooraa o tera buka. * Ua faautua râ Iesu i tera huru raveraa o te haafaufaa ore ra i te Atua. (Mataio 15:6) No te mono noa i te hoê iˈoa e te hoê tiaraa iˈoa, aita roa ˈtu e tano ra e te mau Papai. E rave rahi tiaraa iˈoa to Iesu Mesia mai te “Te Parau a te Atua” e “Arii o te mau arii.” (Apokalupo 19:11-16) E titauhia anei ra ia mono i te iˈoa o Iesu ma teie mau tiaraa iˈoa?

Te fifi i ǒ nei, e ere noa te tuatapaparaa. A hiˈo na i ta te hoê taata hiˈopoa i te huriraa o te Bibilia i te fenua Initia, a tatarahia ˈi i te iˈoa o te Atua i roto i te Bibilia: “Aita te haapaoraa Initia i anaanatae roa i te tiaraa iˈoa o te Atua. Ua hinaaro râ ratou i te ite i te iˈoa iho o te Atua. Ahani ua ite ratou i te iˈoa o te Atua, e nehenehe ïa ratou e ite no vai tera iˈoa.” Ua tano iho â te reira no te feia e imi ra i te Atua. Mea faufaa roa ia ite o vai oia, eiaha râ mai te hoê mea puai, mai te hoê Atua râ o ta tatou e nehenehe e haapii no nia ia ˈna. (Exodo 34:6, 7) Te parau ra te Bibilia: “E faaorahia te taata atoa o te tiaoro i te iˈoa o Iehova.” (Roma 10:13) Ua titauhia i te mau tavini a te Atua ia faaohipa i to ˈna iˈoa!

Te hoê huriraa o te faahanahana ra i te Atua

Te faaohipa ra te Huriraa o te ao apî i te iˈoa o te Atua, Iehova

I 1950, e tupuraa faufaa te itehia i te pia-matamua-raahia te Huriraa o te apî o te mau Papai Heleni Kerisetiano na roto i te reo Beretane. I te roaraa o na ahuru matahiti i muri iho, ua piahia te mau Papai Hebera. E i te matahiti 1961 ua matara mai ïa te taatoaraa o te Bibilia na roto i te reo Beretane. Te auraa, ua tuu te Huriraa o te ao apî i te iˈoa Iehova fatata 7 000 taime i roto i te Faufaa Tahito. Te mea faufaa roa, ua faahoˈi-faahou-hia te iˈoa o te Atua e 237 taime i roto i te mau Papai Heleni Kerisetiano. *

Te faahoˈi-faahou-raa i teie iˈoa, e ere noa no te faahanahana i te Atua, no haamaitai atu â râ i to tatou maramarama. Ei hiˈoraa, e rave rahi huriraa o tei huri i te Mataio 22:44 mai teie: “Ua parau te Fatu i to ˈu Fatu.” O vai te paraparau ra ia vai? Teie ïa ta te Huriraa o te ao apî i tuu i roto i te Mataio 22:44: “Ua parau Iehova i to ˈu Fatu,” hoê â ïa i roto i te Salamo 110:1. E nehenehe ïa te feia taio e ite i te taa-ê-raa i rotopu ia Iehova e ta ˈna Tamaiti.

Na vai i huri i te Huriraa o te ao apî?

Ua piahia te Huriraa o te ao apî e te Watch Tower Bible and Tract Society te taatiraa a te mau Ite no Iehova. Ua hau atu i te hanere matahiti, ua nenei e ua opere te mau Ite no Iehova e rave rahi Bibilia na te ao nei. Ua faaineinehia te Huriraa o te ao apî e te hoê pûpû Ite no Iehova piihia te Tomite huriraa i te Bibilia o te ao apî. Ua ani te mau mero o taua tomite ra eiaha ia faaitehia na vai i huri i te reira.—Korinetia 1, 10:31.

No te aha teie buka i piihia ˈi te Huriraa o te ao apî? Ia au i te parau omuaraa o te Bibilia no te matahiti 1950, te faaite ra te reira i te tiaturiraa papu e “tei te uputa o te ao apî” te huitaata mai ta te Petero 2, 3:13 e faahiti ra. Mai ta te tomite i papai na: “Mai tera area tau o te ao tahito e tae atu i te ao apî,” mea faufaa te mau huriraa o te Bibilia ia anaana “te parau mau o te Parau a te Atua.”

Te hoê huriraa tano maitai

Ua haafaufaahia te hoê huriraa tano maitai. Ua faaohipa te feia huri i te mau papai e vai ra na roto i te mau reo tumu Hebera, Arama e Heleni no te huri i te Bibilia na roto i te reo Beretane. Ua hurihia te mau papai tahito ma te haapao maitai râ i te huriraa na roto i te hoê reo ohie ia taa no te feia taio.

Eita tatou e maere ua faahanahana te tahi mau aivanaa i te Huriraa o te ao apî no te tanoraa e te haapao-maitai-raahia te huriraa. I te matahiti 1989, teie ta te hoê aivanaa no te reo Hebera o Benjamin Kedar-Kopfstein i parau: “I roto i ta ˈu mau maimiraa no nia i te Bibilia Hebera e te mau huriraa, ua faaohipa pinepine au i te Huriraa o te ao apî na roto i te reo Beretane. Ua papu ïa ia ˈu e ua tutava te feia huri i te horoa i te hoê huriraa tano roa.”

Huri i te Bibilia na roto i te tahi atu mau reo

E nehenehe e parau ua huri atoa te mau Ite no Iehova i te Huriraa o te ao apî na roto e rave rahi reo. Ua hurihia te taatoaraa aore ra te tahi noa tuhaa o te Bibilia na roto 196 reo. No te faaohie i teie ohipa ua hamanihia te hoê ravea roro uiraa tei amui i te maimiraa i te mau taˈo Bibilia. Ua haamauhia te hoê tuhaa huriraa no te tauturu i te feia huri. Na te Tino aratai a te mau Ite no Iehova e tiaau i te ohipa huriraa o te Bibilia maoti te Tomite papairaa. Nafea râ teie ohipa e ravehia ˈi?

A tahi, ua maitihia te hoê pûpû taata huri. Maoti teie faanahoraa, e ere noa hoê taata huri e pûpû huriraa râ o te horoa i te mau huriraa au noa. (Maseli 11:14) Mea aravihi te mau mero tataitahi o te pûpû ei taata huri i te mau papai a te mau Ite no Iehova. E fanaˈo ratou i te hoê faaineineraa niuhia i nia i te mau faaueraa o te huriraa o te Bibilia e e nafea ia faaohipa i te porotarama roro uira.

Ua faauehia te pûpû huriraa ia huri i te hoê Bibilia tano e te ohie ia taa no te feia taio. E huri ratou tera e tera taˈo mai te peu e nehenehe ma te ore atoa râ e faahuru ê i te auraa o te reo tumu. E nafea te reira e ravehia ˈi? A hiˈo na te Bibilia apî tei matara mai. Ua haamata te pûpû huriraa i te maiti na roto i te reo Tahiti i te mau taˈo Bibilia faufaa tei faaohipahia i roto i te Huriraa o te ao apî na roto i te reo Beretane. E pura mai te mau taˈo Bibilia maoti ïa te Watchtower Translation System te hoê porotarama no te ohipa huriraa. E pura atoa mai te mau taˈo Heleni aore ra Hebera tumu ta te reo Beretane i huri ia nehenehe te taata huri e ite e nafea teie mau taˈo Heleni aore ra Hebera i hurihia i roto i te tahi atu mau tupuraa. Ia hoê te manaˈo o te pûpû i nia i teie mau taˈo, i reira ratou e haamata ˈi i te huri i te Bibilia ma te faaohipa i te roro uira o te faaite ra i te mau taˈo na roto i te reo Tahiti a hiˈo hoê hoê ai i te mau irava.

Mea papu râ, e ere te huriraa i te monoraa i te taˈo i te tahi atu taˈo. Ua tutava te pûpû huriraa a maiti ai ratou i te mau taˈo na roto i te reo Tahiti, ia huri maitaihia te manaˈo i roto i te mau tupuraa tataitahi. Ua haapao ratou ia taa maitaihia te tarame e te hamaniraa pereota. Maoti te tutavaraa i ravehia i roto i teie ohipa huriraa, Te Bibilia, Huriraa o te ao apî na roto i te reo Tahiti, o te tahi ïa huriraa teie o te parau a te Atua, mea maramarama e mea ohie ia taio e ua haapao maitaihia te huriraa o te mau papai tahito. *

Te faaitoito atu nei matou ia oe ia taio i Te Bibilia, Huriraa o te ao apî. E nehenehe atoa oe e taio i nia i te reni natirara aore ra i nia i te JW Library, aore ra a ani i ta oe iho Bibilia i te mau Ite no Iehova i to oe vahi. Ia taio oe e faaite mai teie huriraa na roto i to oe reo e e parau a te Atua teie. E nehenehe e parau e e taime faufaa roa teie a matara mai ai teie Bibilia.

 

Te mau tuhaa taa maitai o te Huriraa o te ao apî

 

Haapiiraa no roto mai i te Parau a te Atua: Te vai ra te mau irava Bibilia o te pahono ra i na 20 uiraa no nia i te mau haapiiraa tumu Bibilia

Huriraa tano maitai: Ua hurihia te reo tumu Hebera, Arama e Heleni na roto i te reo Beretane e oia atoa na roto i te reo Tahiti ma te tanoraa e ma te haapao-maitai-raa mai te peu e nehenehe

Faahororaa: Aratai i te taata taio i te mau irava Bibilia

Tuhaa hau A: Faataa te mau tuhaa o te huriraa apî, mai te tauiraa te huru papairaa e te mau taˈo e te huriraa i te iˈoa o te Atua

Tuhaa hau B: I roto i na 15 tuhaa, e matara maitai te mau û o te mau hohoˈa fenua e hohoˈa

^ par. 7 O tei pii-noa-hia na te Faufaa Tahito.

^ par. 9 Ei hiˈoraa, ua papai te tiaau o te huriraa o te New International Version: “Iehova, e iˈoa taa ê tera o te Atua, e te mea faufaa roa ˈtu â, ahani tatou i faaohipa i tera iˈoa. Ua tuu matou 2 mirioni e te afa no te huri i te Salamo 23: ‘O Yahweh to ˈu tiai.’ Ua mâuˈa tera moni no tera huriraahia.”

^ par. 12 O tei pii-noa-hia na te Faufaa Apî.

^ par. 24 No te ite hau atu â no nia i te mau faaueraa o te huriraa o te Bibilia e te mau tuhaa taa maitai o teie huriraa reo Tahiti, a hiˈo i te tuhaa hau A1 e A2 o te Huriraa o te ao apî.