Eaha to roto?

Tapura tumu parau

PENE AHURU MA HOÊ

Ua vai ara noa e ua tiai oia

Ua vai ara noa e ua tiai oia

1, 2. (a) Eaha ta Elia e rave e ere hoi mea ohie? (b) Eaha te taa-ê-raa i rotopu ia Elia e ia Ahaba?

 UA HINAARO Elia e paraparau o ˈna anaˈe i to ˈna Metua i te raˈi. Teie nei râ, no ite noa mai ra te nunaa i teie peropheta mau i te piiraa i te auahi no te raˈi mai, e mea rahi tei hinaaro ia haamaitai Elia ia ratou. Hou râ Elia a pauma ˈi i nia i te mouˈa Karemela no te pure o ˈna anaˈe i te Atua ra o Iehova, ia paraparau o ˈna i te arii Ahaba. E ere râ mea ohie no ˈna.

2 Mea taa ê roa tera na tane. E ahu arii to Ahaba apotata hema hanoa e te nounou. To Elia râ, e ahu peropheta ïa, e ahu au noa e te meumeu, hamanihia paha i te iri animara aore ra i te huruhuru kamela aore ra te huruhuru puaaniho. E tane itoito mau o ˈna, haapao maitai roa e te faaroo rahi. I taua mahana ra, ua ite-roa-hia te taa-ê-raa i rotopu i te huru o Elia e to Ahaba.

3, 4. (a) No te aha Ahaba e te tahi atu mau taata haamori ia Baala i pohe roa ˈi i te haama i tera mahana? (b) Eaha te mau uiraa ta tatou e pahono?

3 I tera mahana, ua pohe roa o Ahaba e te tahi atu mau taata haamori ia Baala i te haama. Ua tairi-roa-hia te haamoriraa ěê ta Ahaba e ta ta ˈna vahine Iezebela i turu i roto i te basileia o na ahuru opu o Iseraela. Ua itehia e e atua haavare o Baala. Aita roa ˈtu i ama noa ˈˈe te auahi ia Baala no te pahono i te mau taparuparuraa tutuô a ta ˈna na 450 peropheta tei ori e tei otioti ia ratou. Aita o Baala i faaora noa ˈˈe ia ratou, tei haapohehia ma te tano roa. Aita atoa i noaa ia ˈna ia arai i te hoê ati. Hau atu i te toru matahiti to te mau peropheta a Baala taˈu-noa-raa i to ratou atua ia tapea i te paˈurâ, aita râ i tia ia ˈna. O Iehova râ, fatata ïa i te faatopa mai i te ûa, a faaite atu ai e o ˈna te Atua mau.—Arii 1, 16:30–17:1; 18:1-40.

4 Inafea Iehova i ohipa mai ai? Eaha ta Elia i rave a tiai noa ˈi? Eaha te haapiiraa e huti mai i te hiˈoraa o teie taata faaroo? O ta tatou ïa e hiˈo mai.—A taio i Te mau arii 1, 18:41-46.

E taata pure

5. (a) Eaha ta Elia i parau ia Ahaba? (b) Ua huti mai anei Ahaba i te haapiiraa i te mau ohipa i tupu i tera mahana?

5 Tapiri atura Elia ia Ahaba e na ô atura: “A haere, a amu i te maa e inu hoi i te pape; e ûa rahi teie e haruru mai nei.” Ua huti mai anei te arii i te haapiiraa i te mau ohipa i tupu i tera mahana? E au ra e aita. Aita te faatiaraa e parau mai ra e ua tatarahapa o ˈna aore ra ua ani i te peropheta i te tauturu no te pure ia Iehova ia faaore mai i ta ˈna hara. Teie noa râ, “haere atura Ahaba e amu i te maa, e inu hoi i te pape.” (Arii 1, 18:41, 42) E o Elia?

6, 7. Eaha ta Elia i ani na roto i te pure, e no te aha?

6 “Haere atura Elia i nia i te mouˈa ra o Karemela; ua tipapa ihora oia i raro i te repo, ua tuu ihora i te mata i ropu i na turi.” I to Ahaba haereraa e tamaa, pure aˈera Elia i to ˈna Metua i te raˈi. A hiˈo na i ta ˈna i rave: ua tipapa o ˈna i raro, te upoo i raro roa i te repo a piri atu ai to ˈna hohoˈa mata i to ˈna turi. No te aha? Te faaite mai ra te Iakobo 5:18, ua pure Elia ia ore te paˈurâ. Ua pure paha o ˈna i nia i te tupuai o te mouˈa Karemela.

Ua faaite ta Elia mau pure i to ˈna hiaai rahi ia tupu te hinaaro o te Atua

7 Na mua ˈtu, ua parau Iehova: “Na ˈu e hopoi atu i te ûa i nia i te fenua.” (Arii 1, 18:1) Ua pure ïa Elia ia tupu te hinaaro o Iehova. Fatata 1 000 matahiti i muri aˈe, ua haapii Iesu i ta ˈna mau pǐpǐ ia na reira atoa.—Mat. 6:9, 10.

8. Eaha te haapiiraa ta Elia e horoa mai ra no nia i te pure?

8 Mea rahi te haapiiraa ta Elia e horoa mai ra no nia i te pure. Te ohipa matamua roa i roto i te feruriraa o Elia, te tupuraa ïa te hinaaro o te Atua. Ia pure tatou, e haamanaˈo anaˈe: “Ia ani noa ˈtu tatou i te mau mea atoa i au [i te Atua] ra, te faaroo maira ïa oia ia tatou.” (Ioa. 1, 5:14) Ia ite ïa tatou na mua eaha to ˈna hinaaro e farii ai te Atua i ta tatou pure. E haapii tamau anaˈe ïa i te Bibilia. Ua hinaaro mau atoa Elia ia ore te paˈurâ, no te mea te mauiui ra te nunaa i teie ati. Eita e ore e ua î roa to ˈna aau i te mauruuru i to Iehova faatupuraa i te semeio i tera mahana. Ia faaite atoa ïa ta tatou mau pure i to tatou mauruuru rahi e te tapitapi ia vetahi ê.—A taio i te Korinetia 2, 1:11 i roto i te nota i raro i te api a; Philipi 4:6.

Ua tiaturi e ua vai ara noa

9. (a) Eaha ta Elia i faaue i ta ˈna tavini? (b) Eaha na huru maitatai ta tatou e hiˈo mai?

9 Ua papu ia Elia e e tapea Iehova i te paˈurâ, aita râ o ˈna i ite afea. Eaha ïa ta te peropheta i rave? Te na ô ra te faatiaraa: “Ua parau maira [oia] i te tavini, A haere i nia e hiˈo tia i tai. Ua haere ihora oia i nia, e ua hiˈo, e ua parau atura, Aita [hoê aˈe]. Ua parau maira oia, A haere e ia hitu noa ˈtu te haerea.” (Arii 1, 18:43) E piti haapiiraa e huti mai i to Elia hiˈoraa. A tahi, ua tiaturi o ˈna e e haa mai iho â Iehova. A piti, ua vai ara noa o ˈna.

Ua tamoemoe noa Elia i te mau tapao e faaite ra e fatata Iehova i te faatopa i te ûa

10, 11. (a) Mea nafea to Elia faaiteraa i to ˈna tiaturi i ta Iehova parau fafau? (b) No te aha tatou e nehenehe atoa ai e tiaturi mai ia Elia?

10 No to ˈna tiaturi i ta Iehova i fafau, ua tamoemoe noa Elia i te mau tapao e faaite ra e fatata Iehova i te faatopa i te ûa. Ua faaue o ˈna i ta ˈna tavini ia haere i te hoê vahi teitei no te hiˈo i tai. I to te tavini hoˈiraa mai, parau atura oia ma te peapea e aita hoê aˈe ata, mea ateatea maitai te raˈi. No parau noa mai ra hoi Elia i te arii Ahaba e “e ûa rahi teie e haruru mai nei.” No te aha teie peropheta i na reira ˈi i te parau, aita hoi e ata?

11 Ei peropheta e ei tia no Iehova, ua papu ia ˈna e e faatupu iho â to ˈna Atua i ta ˈna parau. No to ˈna tiaturi papu ia Iehova, mai te huru ra e te faaroo ra o ˈna i te ûa. Te haamanaˈo ra paha tatou i ta te Bibilia e parau ra no Mose: “Itoito maite atura oia i te hiˈoraa ˈtu i te Atua, i tei ore e itea ia hiˈo ra.” E no oe, te vai mau atoa ra anei te Atua? Te horoa mai ra o ˈna e rave rahi tumu e faatupu ai tatou i te faaroo ia ˈna e i ta ˈna mau parau fafau.—Heb. 11:1, 27.

12. (a) No te aha tatou e parau ai e ua vai ara noa Elia? (b) Eaha ta Elia i rave i to ˈna faarooraa e e ata iti te haere mai ra?

12 A tapao atoa e ua vai ara noa Elia. E hitu taime to ˈna tonoraa i ta ˈna tavini, e ere hoê aore ra e piti noa taime. Ua rohirohi paha te tavini i te haere-noa-raa e te hoˈiraa mai. O Elia râ, tei hinaaro roa e ite i te tahi tapao, aita ïa i tuu. I te hitu o te taime, hoˈi maira te tavini e na ô maira: “Inaha, e ata iti te tupu maira na tai maira, mai te rima taata nei â te huru.” A feruri na ia ˈna e toro ra i to ˈna rima, a mahora ˈtu ai i to ˈna rima no te faito i te aano o te ata iti e tere mai ra na te iriatai mai o te miti Mediteranea! E ere paha i te haapaoraa ata no te tavini. No Elia râ, oia ïa. Faaue ru atura o ˈna i ta ˈna tavini: “A haere i nia, e parau atu ia Ahaba, A faaineine i te pereoo n[o] oe, e haere i raro, a roohia oe i te ûa.”—Arii 1, 18:44.

13, 14. (a) E nafea ia pee ia Elia tei vai ara noa? (b) No te aha ia ru ai tatou i te ohipa?

13 Te horoa faahou mai ra Elia i te hiˈoraa maitai. Te ora atoa nei tatou i te hoê tau fatata te Atua i te faatupu i to ˈna hinaaro. I tiai na Elia ia ore te paˈurâ. I teie mahana, te tiai ra te mau tavini a te Atua ia mou teie nei faanahoraa ino o te mau mea. (Ioa. 1, 2:17) E vai ara noa anaˈe, mai ia Elia, e tae roa i te taime e ohipa mai ai Iehova. Teie ta Iesu, te Tamaiti a te Atua, i aˈo i ta ˈna mau pǐpǐ: “E teie nei, e ara, aore hoi outou i ite i te hora e tae mai ai to outou Fatu.” (Mat. 24:42) Te hinaaro ra anei Iesu e parau e eita roa ˈtu ïa ta ˈna mau pǐpǐ e ite afea te hopea e tae mai ai? Eita. Ua faataa o ˈna eaha te tupu i roto i teie nei ao i te anotau hopea. Te ite nei tatou pauroa i te tapao tatuhaahia o “te anotau hopea o teie nei faanahoraa o te mau mea.”A taio i te Mataio 24:3 i roto i te nota i raro i te api b; e te irava 4 tae roa i te 7.

Hoê noa ata iti, papu roa ia Elia e fatata Iehova i te faatopa i te ûa. Te ite nei tatou i te tapao o te anotau hopea, ru anaˈe ïa i te ohipa

14 Te horoa mai ra te tuhaa taitahi o taua tapao ra i te mau haapapuraa e te ora nei tatou i te anotau hopea. E nahea ïa tatou? E ru anei tatou i te ohipa i roto i ta Iehova taviniraa? Hoê noa ata iti te tere mai ra na tai mai, papu roa ia Elia e fatata Iehova i te faatopa i te ûa. Ua tatarahapa anei taua peropheta faaroo ra?

Te haumǎrû e te mau haamaitairaa

15, 16. (a) Eaha tei tupu taue mai? (b) Eaha paha ta Elia i uiui no nia ia Ahaba?

15 Te na ô mai ra te faatiaraa: “E aore aˈera i mahia, ua ereere ihora te raˈi i te ata e te mataˈi, o te ûa ihora hoi e mea rahi. Ua horo ihora Ahaba [na nia iho i to ˈna pereoo] e tae atura i Iezereela.” (Arii 1, 18:45) I to te tavini a Elia faaiteraa ˈtu i te poroi a te peropheta ia Ahaba, haapoiri ihora te raˈi i te ata, e farara maira te mataˈi. A tahi ra a ûa faahou ai i nia i te fenua o Iseraela, a toru matahiti atura e te afa. Rari maitai ihora te fenua. A rahi mai ai te ûa, maraa maira te pape o Kisona e mâ ˈtura taua vahi ra tei viivii i te toto o te mau peropheta a Baala tei haapohehia. E nehenehe ïa te mau Iseraela orure hau e faaore i te haamoriraa a Baala i to ratou fenua, a faaore mai ai Iehova i ta ratou hara.

“Ûa ihora hoi e mea rahi”

16 Mea maitai e e na reira ratou, ta Elia paha ïa i manaˈo, a uiui atoa ˈi paha e nahea râ Ahaba. E tatarahapa anei o ˈna, a faarue atu ai i te haamoriraa viivii a Baala? Ia hiˈohia te mau ohipa i tupu i tera mahana, mea tano iho â ia na reira o ˈna. Aita tatou i ite eaha ta Ahaba i faaoti e rave. Ta te faatiaraa noa e parau mai ra, ‘ua horo Ahaba na nia i to ˈna pereoo e tae atura i Iezereela.’ Ua huti mai anei o ˈna i te haapiiraa? Ua faaoti anei o ˈna e taui? E au ra e aita, ia au i tei tupu i muri iho. Aita râ taua mahana ra i hope atura no Ahaba e no Elia atoa.

17, 18. (a) Eaha tei tupu i nia ia Elia a horo ai o ˈna i Iezereela? (b) No te aha mea maere mau â ˈi to Elia hororaa mai Karemela e tae roa i Iezereela? (A hiˈo atoa i te nota i raro i te api.)

17 Na nia atoa ˈtura te peropheta a Iehova i te purumu mea na reira Ahaba i te revaraa. Mea atea hoi te vahi ta ˈna e haere ra, mea ûa, mea haapoiri te raˈi e ua po atoa. Tupu ihora râ te tahi ohipa maere roa.

18 “Tei nia maira te rima o Iehova ia Elia; ua tatua ihora i tana tauupu, ua horo ihora na mua ia Ahaba e tae noa ˈtura i . . . Iezereela.” (Arii 1, 18:46) E mana rahi mau â to “te rima o Iehova” i nia ia Elia. E 30 kilometera te atea e tae atu ai i Iezereela. E ere hoi Elia i te taurearea. c A feruri na i te peropheta e huti ra i to ˈna ahu roa i nia, a taamu atu ai i nia i to ˈna tauupu ia ore to ˈna avae ia tafifi, e taumi atura i te horo i raro aˈe i te ûa. Mea raˈu to ˈna hororaa, roaa ˈtura e hemo maira ia ˈna te pereoo o te arii!

19. (a) Te haamanaˈo mai ra ta Elia i fanaˈo i teihea mau parau tohu? (b) A horo noa ˈi Elia i Iezereela, ua papu roa ia ˈna te aha?

19 E haamaitairaa mau â tera no Elia! Eita e ore oia i te oaoa roa i te fanaˈoraa i tera huru puai e tera huru itoito, mea tapea o ˈna, hau aˈe paha i ta ˈna i fanaˈo na i to ˈna apîraa. Te haamanaˈo mai ra paha te reira i te mau parau tohu e e fanaˈo te feia taiva ore i te ea maitai roa, e itoito roa atoa mai ratou i roto i te paradaiso i te fenua nei a muri aˈe. (A taio i te Isaia 35:6; Luka 23:43) A horo noa ˈi Elia i raro aˈe i te ûa, ua papu roa ia ˈna e ua farii maitai to ˈna Metua, te Atua mau hoê roa o Iehova, ia ˈna!

20. E nafea ia imi i ta Iehova mau haamaitairaa?

20 E hinaaro iho â Iehova e haamaitai ia tatou. E imi anaˈe ïa i ta ˈna mau haamaitairaa. E hoona ta tatou mau tutavaraa atoa i te na reira. Mai ia Elia, e vai ara noa anaˈe, a tamoemoe ai i te mau tapao e haapapu ra e fatata Iehova i te ohipa mai i teie anotau ru e te atâta. Mea tano roa ia tiaturi roa tatou, mai ia Elia, i te mau parau fafau a Iehova, “te Atua parau mau.”—Sal. 31:5.

a Korinetia 2, 1:11: “O outou hoi i te ohipa-atoa-raa i te pure [no] matou, ia haamaitai te taata atoa e rave rahi i te Atua [no] matou, i te maitai i noaa ia matou i te taata atoa e rave rahi.”

b Mataio 24:3 (Traduction du monde nouveau): “Te parahi ra Iesu i nia i te mouˈa Oliveta i haere mai ai ta ˈna mau pǐpǐ anaˈe ia ˈna ra e na ô maira: ‘A faaite mai na afea teie mau mea e tupu ai, e eaha te tapao o to oe vairaa mai e o te anotau hopea o teie nei faanahoraa o te mau mea?’”

c I muri rii aˈe, ua faaue Iehova ia ˈna ia haapii ia Elisaia, ta te Bibilia e parau e na ˈna e “ninii i te pape i nia i te rima o Elia.” (Arii 2, 3:11) E riro Elisaia ei tavini na Elia, e au ra e no te tauturu ia ˈna te hoê ruhiruhia.