Eaha to roto?

Tapura tumu parau

Ua au maite to Enoha haerea i te Atua i roto i te hoê ao paieti ore

Ua au maite to Enoha haerea i te Atua i roto i te hoê ao paieti ore

Ua au maite to Enoha haerea i te Atua i roto i te hoê ao paieti ore

UA PARAU te Diabolo e e nehenehe ta ˈna e fariu ê i te taata atoa i te Atua, e i te tahi taime, e au ra e te manuïa ra oia. Fatata e pae senekele i te maoro i muri aˈe i te poheraa o Abela, aita hoê aˈe i itehia ei tavini haapao maitai taa ê na Iehova. O te haerea hara râ e te paieti ore tei riro mai ei peu matauhia.

I taua taime ino i te pae varua ra i fa mai ai o Enoha. Ia au i te tuatapaparaa tau o te Bibilia, ua fanauhia oia i te matahiti 3404 H.T.T. Ua riro o Enoha ei taata au na te Atua, eiaha râ te feia o to ˈna ra tau. Ua faahiti te aposetolo Paulo ia ˈna i roto i te mau tavini a Iehova, e hiˈoraa hoi to ratou faaroo no te mau Kerisetiano. O vai o Enoha? Eaha te mau fifi ta ˈna i farerei? Nafea to ˈna faarururaa i te reira? E eaha te faufaaraa o to ˈna hapa ore no tatou?

I te tau o Enosa, fatata e maha senekele hou te tau o Enoha, ‘ua haamata te taata i te tiaoro i te iˈoa o Iehova.’ (Genese 4:26, MN) Ua faaohipahia te iˈoa o te Atua mai te haamataraa mai â o te tuatapaparaa o te taata. No reira, te mea i haamata a ora ˈi Enosa, e ere ïa i te tiaororaa ia Iehova i roto i te faaroo e te haamoriraa viivii ore. Ia au i te tahi mau aivanaa i te reo Hebera, e tia ia taiohia te Genese 4:26 mai teie, “ua haamata ma te faaino” aore ra “i reira ïa te haamataraa te faaino.” Eita e ore e ua mairi te taata ia ratou iho aore ra te tahi atu mau taata i te iˈoa o Iehova, ma te parau e tera te ravea e haamori ai i te Atua. Aore ra peneiaˈe ua mairi ratou i te mau idolo i to ˈna iˈoa.

“Ua au maite to Enoha haerea i te Atua mau”

Noa ˈtu e te haaatihia ra o Enoha i te paieti ore, “ua au maite to Enoha haerea i te Atua [mau]” ra o Iehova. Aita e parauhia ra e ua au maite te haerea o to ˈna mau tupuna—o Seta, o Enosa, o Kainana, o Malaleela, e o Iareda—i te Atua. Aita i faito ta ratou raveraa e ta Enoha, e au ra e mea taa ê oia ia ratou no to ˈna huru oraraa.—Genese 5:3-27; MN.

Ua au maite to ˈna haerea ia Iehova, oia ïa mea piri roa to Enoha taairaa e auhoaraa e te Atua no te mea noa e ua ora oia ia au i to te Atua hinaaro. Ua farii Iehova i to Enoha paieti. Inaha, te na ô ra te Septante Heleni e “te mauruuru ra” te Atua ia “Enoha,” ua faahiti atoa te aposetolo Paulo i teie manaˈo.—Genese 5:22, nota i raro i te api a te MN; Hebera 11:5.

Te mea faufaa roa i tupu ai te taairaa maitai i rotopu ia Enoha e ia Iehova, o to ˈna ïa faaroo. Eita e ore e ua faatupu oia i te faaroo i te “huero” tǎpǔhia o te “vahine” a te Atua. Mai te peu e ua matau oia iho ia Adamu, ua noaa mai paha ia Enoha te tahi mau haamaramaramaraa no nia i te mau ohiparaa a te Atua e na taata faaipoipo matamua i te ǒ i Edene. No to ˈna ite i te Atua i riro ai Enoha ei huru taata o tei “imi papu ia ˈna.”—Genese 3:15; Hebera 11:6, 13.

No Enoha e no tatou, eita e navai te ite-noa-raa i te Atua no te faatupu i te taairaa maitai e o Iehova. Mai te peu e mea faufaa roa te auhoaraa e te tahi taata no tatou, eita anei to ˈna huru feruriraa e ohipa i nia i to tatou mau manaˈo e ta tatou mau ohipa? E ape tatou i te mau parau aore ra te mau ohipa o te faaino i taua auhoaraa ra. E mai te peu e e manaˈo tatou e rave i te tahi mau tauiraa i roto i to tatou iho oraraa, eita atoa anei tatou e feruri eaha te faahopearaa o te reira i nia i taua taairaa ra?

E ohipa atoa te hinaaro e atuatu i te hoê taairaa piri e te Atua i nia i ta tatou e rave. Mea faufaa ia ite maitai tatou eaha ta ˈna e farii e eaha ta ˈna e ore e farii. Mea hinaarohia ïa ia arataihia tatou e taua ite ra, ma te tutava i te faaoaoa ia ˈna maoti to tatou manaˈo e ta tatou ohipa.

Oia, ia au maite to tatou haerea i te Atua, mea titauhia ia mauruuru oia ia tatou. O ta Enoha ïa i rave tau hanere matahiti i te maoro. Inaha, te faataa ra te huru o te ihoparau Hebera e faaite ra e “ua au maite to Enoha haerea” i te Atua, i te hoê ohipa tamau. O Noa te tahi atu taata haapao maitai tei ‘au te haerea i te Atua.’—Genese 6:9.

E vahine e e “tamarii tamaroa, e te tamarii tamahine” ta Enoha. O Metusela te hoê o ta ˈna mau tamaiti. (Genese 5:21, 22) Eita e ore e ua haapao maitai roa ino oia i to ˈna utuafare. No te paieti ore râ e haaati ra ia ˈna, e ere i te mea ohie no ˈna ia tavini i te Atua. O Lameha anaˈe paha, te metua tane o Noa tei ora hoi i te tau o Enoha, tei faatupu i te faaroo ia Iehova. (Genese 5:28, 29) Ua rave râ Enoha ma te itoito i te haamoriraa mau.

Eaha tei tauturu ia Enoha ia ore e taiva i te Atua? Aita e feaaraa, aita oia i amuimui i te feia e faaino ra i te iˈoa o Iehova aore ra i te tahi atu mau taata e ere i te mau hoa maitatai no te hoê taata haamori i te Atua. Eita e ore e ua haapuai atoa te imiraa i te tauturu a Iehova na roto i te pure, i te faaotiraa papu a Enoha e ape i te mau mea atoa e ore ai to ˈna Atua Poiete e mauruuru.

Parau tohu no te paieti ore

Mea huru fifi ia tapea i te mau faito teitei ia haaatihia tatou e te mau taata paieti ore. Ua haapuroro atoa râ Enoha i te hoê poroi haavaraa fati ore no te feia paieti ore. Ma te arataihia e te varua o te Atua, ua tohu Enoha e: “Inaha te haere mai na te Fatu [o Iehova], ma te ahuru atoa o te tausani o tana feia moˈa ra, e faautua mai i te taata atoa, e e faaite hoi i te mau paieti ore atoa i roto ia ratou, i ta ratou mau parau paieti ore atoa i ravehia e ratou ra, e te mau parau etaeta atoa o te feia hara paieti ore i parau ia ˈna ra.”—Iuda 14, 15.

Eaha te huru o te feia tiaturi ore mârô i mua i taua poroi ra? E nehenehe e manaˈohia e ua riri, ua faaooo, ua tâhitohito, e ua haamǎtaˈu ratou ia Enoha no taua mau parau teimaha ra. Eita e ore e ua hinaaro te tahi pae e haapohe ia ˈna. Aita râ o Enoha i taiâ. Ua ite oia eaha tei tupu i nia i te taata parau-tia ra o Abela, e mai ia ˈna atoa, ua faaoti papu Enoha e tavini i te Atua, noa ˈtu eaha te tupu mai.

‘Ua hopoi-ê-hia oia e te Atua’

E au ra e te fifihia ra o Enoha i to ‘te Atua hopoi-ê-raa ia ˈna.’ (Genese 5:24) Aita Iehova i vaiiho e ia mauiui ta ˈna peropheta haapao maitai i te rima o te mau enemi tei riri roa. Ia au i te aposetolo Paulo, ‘ua tahitihia Enoha ia ore oia ia ite i te pohe.’ (Hebera 11:5) Mea rahi o te parau e aita Enoha i pohe—e ua afai te Atua ia ˈna i nia i te raˈi, e te ora ra oia i reira. Ua parau maitai râ Iesu e: “Aore roa e taata i tae i nia i te raˈi, maori râ o tei haere mai i raro mai nia mai i te raˈi ra, o te Tamaiti a te taata i nia i te raˈi ra.” O Iesu te “na mua” i te taatoaraa o te haere i nia i te raˈi.—Ioane 3:13; Hebera 6:19, 20.

No reira, eaha tei tupu i nia ia Enoha? Te auraa paha o to ˈna ‘tahitiraahia ia ore oia ia ite i te pohe,’ oia ïa ua faauru te Atua ia ˈna i te hoê orama tohu e i reira ïa to ˈna raveraa i to ˈna ora. I roto i taua mau tupuraa ra, eita ïa o Enoha e ite i te mau mauiui o te pohe. No reira e “aita ra oia,” e au ra e no te mea ua haamoe Iehova i to ˈna tino, mai ta ˈna i haamoe i te tino o Mose.—Deuteronomi 34:5, 6.

Ua ora o Enoha e 365 matahiti—e ere i te mea roa mai te feia o to ˈna ra tau. Te mea faufaa râ no te feia e here ra ia Iehova, te taviniraa ïa ia ˈna ma te haapao maitai e tae noa ˈtu i te hopea o to ratou oraraa. Ua ite tatou e ua na reira o Enoha no te mea “hou hoi oia i tahitihia ˈi i ite ai oia e, te mauruuru ra te Atua ia ˈna.” Aita te mau Papai e faaite ra nafea Iehova i faaite ai i te reira ia Enoha. Noa ˈtu râ, hou o Enoha a pohe ai, ua haapapu te Atua ia ˈna e te mauruuru ra oia ia ˈna, e e nehenehe e papu ia tatou e e haamanaˈo Iehova ia ˈna i te tia-faahou-raa.

A pee i to Enoha faaroo

E nehenehe tatou e pee ma te tano i te faaroo o te feia paieti. (Hebera 13:7) Maoti te faaroo i riro ai o Enoha ei peropheta haapao maitai matamua na te Atua. Hoê â to tatou ao e te ao i te tau o Enoha ra—mea haavî uˈana, mea raita, e mea paieti ore. Mea ê râ o Enoha. E faaroo mau to ˈna e ua horoa i te hiˈoraa o te paieti. Oia, ua faaue Iehova ia ˈna e faaite i te hoê poroi haavaraa faufaa roa, ua faaitoito atoa râ ia ˈna ia haapuroro i te reira. Ua rave o Enoha ma te itoito i ta ˈna ohipa faauehia, e ua haapao maitai te Atua ia ˈna i mua i te patoiraa a te enemi.

Ia faatupu tatou i te faaroo mai ia Enoha, e haapuai Iehova ia tatou ia faaite tatou i ta ˈna poroi i teie anotau hopea. E tauturu oia ia tatou ia faaruru i te patoiraa ma te itoito, e e faataa ê roa to tatou paieti ia tatou i te feia paieti ore. Maoti te faaroo e au maite ai to tatou haerea i te Atua, e oaoa ˈtu ai to ˈna aau. (Maseli 27:11) Maoti te faaroo i au maite ai te haerea o te taata parau-tia ra o Enoha i te Atua ma te manuïa i roto i te hoê ao paieti ore, e nehenehe atoa ïa tatou.

[Tumu parau tarenihia i te api 30]

Te faahiti ra anei te Bibilia i te Buka a Enoha?

E papai apokirifa e e pseudépigraphe te Buka a Enoha. Ua parauhia ma te hape e na Enoha tera buka. Ua papaihia paha teie buka i te roaraa o te mau senekele piti e matamua H.T.T., e haaputuraa teie i te mau aai ati Iuda faarahi aita i roto i te tuatapaparaa, eita e ore e o te hotu teie o te mau tatararaa a te mau aivanaa no nia i te faahitiraa poto a te Genese ia Enoha. E navai noa teie faataaraa e tuu ai te feia hinaaro i te Parau faauruahia a te Atua i teie buka i te hiti.

I roto i te Bibilia, o te buka a Iuda anaˈe te faahiti ra i te parau tohu a Enoha: “Inaha te haere mai na te Fatu [o Iehova], ma te ahuru atoa o te tausani o tana feia moˈa ra, e faautua mai i te taata atoa, e e faaite hoi i te mau paieti ore atoa i roto ia ratou, i ta ratou mau parau paieti ore atoa i ravehia e ratou ra, e te mau parau etaeta atoa o te feia hara paieti ore i parau ia ˈna ra.” (Iuda 14, 15) Mea rahi te mau aivanaa e parau ra e no roto roa mai te parau tohu a Enoha no te feia paieti ore o to ˈna tau, i te Buka a Enoha. E faaohipa anei ïa Iuda i te hoê buka apokirifa eita e nehenehe e tiaturihia, ei faahororaa na ˈna?

Aita te mau Papai e faaite ra nafea to Iuda iteraa i te parau tohu a Enoha. Ua faahiti noa paha oia i te hoê faahororaa matauhia, e peu tiaturihia teie no tahito roa mai. Papu maitai, ua na reira atoa o Paulo i to ˈna faahitiraa ia Iane e ia Iamebera, nau feia tahutahu iˈoa ore i te aorai a Pharao o tei patoi ia Mose. Ahiri e ua hiˈopoa te taata papai i te Buka a Enoha i te hoê faahororaa tahito mai teie, no te aha ïa e tia ˈi ia patoi tatou e ua na reira atoa o Iuda? *Exodo 7:11, 22; Timoteo 2, 3:8.

E ere i te mea faufaa roa ia ite nafea to Iuda iteraa i te poroi a Enoha no te feia paieti ore. Ua papai o Iuda ma te faauruahia e te Atua, na te reira e haapapu i to ˈna tia-mau-raa. (Timoteo 2, 3:16) Ua ara te varua moˈa o te Atua eiaha oia e faahiti i te hoê parau hape.

[Nota i raro i te api]

^ Ua horoa atoa te pǐpǐ ra o Setephano i te hoê parau aita e vai ra i te tahi atu vahi i roto i te mau Papai Hebera. Oia ïa ua arataihia o Mose i Aiphiti, e 40 matahiti to ˈna i to ˈna faarueraa ia Aiphiti, ua faaea oia i Midiana e 40 matahiti, e ua ohipa mai te melahi i roto i te horoaraa mai i te Ture a Mose.—Ohipa 7:22, 23, 30, 38.

[Hohoˈa i te api 31]

Ua faaite Enoha ma te itoito i te poroi a Iehova