Ajawule pa ndandanda

Ana Mundu Pawile Pana Chine Chakwe Chachikusapitilisya Kuŵa ni Umi?

Ana Mundu Pawile Pana Chine Chakwe Chachikusapitilisya Kuŵa ni Umi?

Kwanga kwakutyochela m’Baibulo

 Maloŵe ga Chihebeli gakuti ruʹach soni ga Chigiliki gakuti pneuʹma, gele ndaŵi syejinji gakusagopoleledwa kuti “msimu,” gakwete ngopolelo syakulekanganalekangana. Ngopolelo syosopesyo sikusasala ya chindu chimo chele mundu nganaŵa achiweni ni meso gakwe. Tukusamanyilila kuti chinducho chipali ligongo lyakuyiwona yindu yine yili mkwenda. Maloŵe ga Chihebeli ni Chigiliki gelega gakusajimila (1) mbungo, (2) machili ga umi wawukusapagwa mu yakupanganyidwa ya pachilambo chapasi, (3) machili gagakusatendekasya mundu kuŵecheta kapena kutenda yindu m’litala line lyakwe kutyochela mu mtima wakwe wakuwanichisya, (4) maloŵe gakusalilidwa gakutyochela ku chindu changawoneka ni meso getu, (5) ŵandu ŵausimu, soni (6) machili ga Mlungu kapena kuti msimu weswela.—Ekisodo 35:21; Salimo 104:29; Mateyu 12:43; Luka 11:13.

Adamu nganapochela umi, nambo jwaŵele jwaumi

 Yehofa Mlungu ali ampanganyisye mundu jwandanda, Adamu, Baibulo jikusasala kuti Mlungu “ŵapepelele mumbula mwa mundujo msimu wa umi kaneko Adamu ŵaŵele mundu jwaumi.” (Genesesi 2:7, Tafsiri Bible) Mwakamulana ni lilembali, maloŵe gakuti msimu, gakusagopolela umi wa mundu, kapena kuti machili gagakusamtendekasya mundu kuti aŵe ni umi.

Ana mundu pawile, msimu ukusapitilisya kuŵa ni umi?

 Lilemba lya Salimo 104:29 likusati: “Patyosisye [Yehofa] msimu [ruʹach] wakwe yikusawaga, ni kuwujila kuluwundu.” Soni lilemba lya Yakobo 2:26 likusati: “Chilu . . . changali msimu [pneuʹma] chili chewe.” Malemba gelega gakulosya kuti Msimu uli chindu chachikusatendekasya kuti chilu chikole umi. Naga pangali msimu chilu chikusaŵa chewe. M’yoyo, m’Baibulo liloŵe lyakuti ruʹach lyangagopolelape kuti “msimu,” nambo likusagopolelasoni kuti “machili” kapena kuti machili ga umi. Mwambone, pakwamba ya chikumba cha m’moŵa ga Nowa, Mlungu ŵatite: “Tindumisye ula ja chikumba pachilambo chapasi kuti njonanje ya umi yosope. Yaumi (“yayikwete machili [ruʹach] ga umi,” NW) yosope ya pachilambo tiyichiwa.” (Genesis 6:17; 7:15, 22) Pelepa “Msimu” ukwimila machili gangawoneka gagakusatendekasya kuti chindu chiŵe chijumi.

Chisyasyo chakukamuchisya

 Chilu chikusasosekwa msimu kuti chiŵe ni umi mpela mwayikusaŵela kuti wailesi jikusasosekwa magesi kuti jikamuleje masengo. Kuti tupikanichisye yeleyi kwende tuwanichisye ni wailesi jakamulichisya masengo mabatile. Naga aŵisile mabatile mu wailesi ni kujipamba, jikusatanda kulila. Machili ga mabatile gakusatendesya wailesijo kuŵa ja umi. Naga pali pangali mabatile wailesijo jikusaŵa jewe. Yeleyi yikusatendekwasoni ni wailesi jakamulichisya masengo magesi. Naga ajityosisye kumagesi jikusaleka kulila, kapena kuti jikusaŵa jewe. Mwakulandana ni yeleyi, msimu uli machili gagakusatendekasya kuti chilu chetu chiŵe cha umi. Mpela magesi, msimu nombe nawo pajika wangapikana chilichose, atamose kuganisya. Gali machili basi. Nambo pali pangali msimu, kapena kuti machili ga umi, yilu yetu “yikusawaga, ni kuwujila kuluwundu,” mpela mujwaŵechetele jwamalumbo.—Yakobo 2:26.

 Pakusala ya chiwa cha mundu, lilemba lya Mlaliki 12:7 likusati: “Luwundu [kwambaga chilu chakwe] likusawujila ku litaka kulyatyochele, soni msimu ukusawujila kwa Mlungu jwakuwona juŵawupeleche.” Naga msimu kapena kuti machili ga umi gatyosile m’chilu, chilucho chikusawa ni kuwujila kuchatyochele kwakuli kwitaka. Mwakulandana ni yeleyi, machili ga umi gakusawujila kwa Mlungu juŵagapeleche. (Yobu 34:14,15; Salimo 36:9) Yeleyi ngayikugopolela kuti machili ga umiga gakusajenda ulendo kwawulaga kwinani. Nambo, yikugopolela kuti, mundujo kuti chakolesoni umi yikwegamila kwa Yehofa Mlungu, kapena kuti umi wakwe uli m’miyala mwa Mlungu. Mlungu kupitila m’machili gakwe mpaka awuchisyesoni msimu, kapena kuti machili ga umi kwa mundu juŵawilejo.

Ana chijiganyo chakuti mundu pawile msimu wakwe ukusapitilisya kuŵa ni umi chatyochele kwapi?

 Baibulo ngajikusajiganya kuti pana chindu chine chachikusapitilisya kuŵa ni umi mundu pawile. Chijiganyo chelechi chikusatyochela kwa Agiliki ŵaŵajiganyaga lunda lwa ŵandu. Mlungu ngakusasangalala naga tukuwanganya yijiganyo yakwe ni lunda lwa ŵandu. M’malo mwakwe, Baibulo jikusatukalamusya kuti, “Mlolechesye kuti pakasawoneka jwine jwalijose jwampaka amsokonesye ni maloŵe ga umanyilisi waunami, gele gakusatyochela ku misyungu ja ŵandu.”—Akolose 2:8.