Mini’ e Susun ni nge Fil Murung’agen Got ko Bitir?

“Dariy be’ ni yibe skulnag nib tolang ngak e en ni ir e be fil ban’en ngak; machane gubin e girdi’ ni yibe skulnagrad e faanra mu’nag bagayad e skul ni yibe tay ngak, ma aram e ke bod rogon e cha’ ni ir e be skulnag.”​—LUKE 6:40.

BOCH e gallabthir e yad ma lemnag ndabiyog ni ngar filed murung’agen Got ko bitir rorad. Sana yad ma lemnag nde gaman e skul rorad ma dabiyog ni ngar manged sensey nib fel’ ni bochan e de yoor ban’en u murung’agen e teliw ni yad manang. Ere n’en ni ma buch e yad ma digey e re maruwel ney nrib ga’ fan ngak reb e girdi’ rorad ara reb e tayugang’ ko teliw.

Mini’ e susun nib fel’ ni nge fil ngak e bitir e tin riyul’ u lan e Bible nge murung’agen e ngongol nib fel’? Mu lemnag e n’en ni be yog e Bible u murung’agen e re n’ey, mag taareb rogonnag e thin riy ko n’en ni ke pirieg e piin ni yad ma gay murung’agen ban’en.

Mang e Maruwel ko Matam?

N’en ni Be Fil e Bible: “[Pi matam], dab um puwan’gad ngak pi fakmed nge pag rogon ngam k’aringed e damumuw ngorad. Machane ngam chuguluyed yad mi gimed llowan’nagrad nrogon, mi gimed fonownagrad nrogon girdien Kristus.”​—Efesus 6:4.

N’en ni ke pirieg e piin ni yad ma gay murung’agen ban’en: Uw rogon nra yib angin ngak e pi matam ni faanra ba gel e michan’ rorad? Reb e babyor nni yoloy ko duw ni  2009 e yog ni gaar: “Ra un e piin pumoon nga barba’ e teliw, ma rayog ni ngar manged boch e matam nib fel’. Teliw e ma ayuweg yu ulung i girdi’, maku ma fil boch e machib nge motochiyel u rogon e par nib fel’.”​—Fathers’ Religious Involvement and Early Childhood Behavior.

Be tamilangnag e Bible feni ga’ fan e maruwel ko matam u rogon e chugol bitir nge rogon ni ngan llowan’nagrad. (Proverbs 4:1; Kolose 3:21; Hebrews 12:9) Machane, gur, kab puluw e re fonow ney e ngiyal’ ney? Nap’an e duw ni 2009 me yoloy e University nu Florida reb e babyor ni be weliy angin e n’en ni ma rin’ e matam ko bitir rorad. Ke pirieg e pi girdi’ nem ni bitir ni ma tiyan’ e chitamangirad ngorad e yad ma lemnag rarogon e girdi’ ma bay farad u wan’rad. Bitir ni pumoon e dar balyanggad, ma bitir ni ppin e ba fel’ lolugrad. Ere fonow nu Bible e kab m’ag ko ngiyal’ ney.

Uw Feni Ga’ Fan e Maruwel ko Matin?

N’en ni Be Fil e Bible: “Mu . . . uthum e lim ko tin ni be yog e chitinam.”​—Proverbs 1:8.

N’en ni ke pirieg e piin ni yad ma gay murung’agen ban’en: Nap’an e duw ni 2006, me yog reb e babyor ni gaar: “Matin e ba ga’ ni 65 i yan ko 80 e pasent e tayim ni yad ma non ma yad ma rin’ e bitir rorad boch ban’en u taabang nib thil ko matam, ma urngin e pi tayim ney e ba chugur ni nge taareb rogon u boor e nam.” (Handbook of Child Psychology) Rogon ni ma non e matin, nge rogon e ngongol rok e bay rogon nga rogon ni be ilal fare tir ni bochan urngin e tayim ni yow ma rin’ ban’en u taabang.

Nap’an nra i maruwel e gallabthir u taabang ni ngar filew e tin riyul’ u murung’agen Got ko bitir rorow, ma l’agruw ban’en nrib fel’ ni yow be pi’ ngak fare tir. Bin som’on e aram e yow be ayuweg e bitir rorow ni nge fel’ e tha’ u thilrow e Chitamangin nu tharmiy, ma re n’ey e ra ayuweg u n’umngin nap’an e yafas rok. Ma bin migid e ra fil fare tir rogon ni susun e nga i maruwel e en figirngiy nge en leengiy u taabang ni ngar rin’ew e pi n’en nib ga’ fan ni yow be nameg. (Kolose 3:18-20) Yugu aram rogon nrayog ni nge pi’ yugu boch e girdi’ e ayuw, machane, gallabthir e ba milfan ngorad ni ngar filed murung’agen Got ko bitir rorad nge rogon ni baadag Got ni nge maruwel reb e tabinaw.

Ere susun ni uw rogon ni nge skulnag e piin gallabthir e bitir rorad? Mang boch ban’en nra yib angin?