ÓOLIʼ tuláakal máakeʼ u yojleʼ Jesúseʼ chʼuykíintaʼab tiʼ junpʼéel cheʼ chúumuk tiʼ kaʼatúul kʼasaʼan máakoʼob (Mat. 27:35-38). Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ le ka tsʼoʼok u kíimileʼ preparartaʼab u wíinklileʼ ka tsʼaʼab tiʼ junpʼéel muknal (Mar. 15:42-46). Chéen baʼaleʼ yaan máaxoʼob aʼalikeʼ maʼ jaaj le baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ.

Jujuntúul máaxoʼob maʼatech u creerkoʼob le baʼax ku yaʼalik le Evangelioʼoboʼ ku yaʼalikoʼobeʼ maʼatech bin u muʼukul le máaxoʼob ku chʼuykíintaʼaloʼob tiʼ cheʼoʼ, baʼaxeʼ yaanal baʼax ku beetaʼal tu yéeteloʼob. Juntúul periodista ku kʼaabaʼtik Ariel Sabareʼ tu tsolaj tiʼ junpʼéel revista baʼaxten bey u tuukul le máakoʼobaʼ. Letiʼeʼ ku yaʼalik: «Le máaxoʼob ku crucificartaʼaloʼoboʼ chéen letiʼe kʼasaʼan máakoʼoboʼ. Le oʼolal jujuntúul máakoʼob kaʼanchajaʼan u xookoʼobeʼ ku yaʼalikoʼobeʼ le romanoʼoboʼ maʼatech u chaʼikoʼob ka muʼukuk le clase máakoʼob beyaʼ» (Smithsonian). Le baʼax ku kaxtik le romanoʼobo u humillarkoʼob le máakoʼob beyaʼ. Le oʼolaleʼ u suukileʼ ku pʼatkoʼob le kimen wíinkliloʼob chʼuytal teʼ cheʼob utiaʼal ka jaantaʼakoʼob tumen le baʼalcheʼoboʼ. Maʼ xaaneʼ le restos ku pʼáatloʼ ku pulkoʼob ichil junpʼéel jool.

Chéen baʼaleʼ yaan baʼax tsʼoʼok u kaxtik le arqueólogoʼoboʼ ku yeʼesikeʼ jujuntúul judíoʼob kíimsaʼaboʼob tiʼ cheʼeʼ muʼukoʼob. Tu añoil 1968, tiʼ junpʼéel muknal yaan naatsʼ tiʼ Jerusaléneʼ, kaxtaʼab u restos juntúul máak kíimsaʼab teʼ yáax siglooʼ. Le restosaʼ tiʼ yaan kaʼach ichil junpʼéel chan cajaeʼ. Ichileʼ kaxtaʼab u baakel u tuunkuy juntúul máakiʼ. Lelaʼ bajaʼan tiʼ junpʼéel cheʼ yéetel junpʼéel clavo de fierro 11 centímetros y medio u chowakil (4.5 pulgadas). Sabareʼ ku yaʼalik: «U baakel u tuunkuy juntúul máak ku kʼaabaʼtik Jehohanáneʼ, meyajnaj utiaʼal u yilaʼal jach jaaj muʼuk u wíinklil Jesús jeʼex u yaʼalik le Evangelioʼoboʼ». Le baʼax kaxtaʼabaʼ kʼaʼanaʼan, tumen «u tuunkuy Jehohanáneʼ ku yeʼesikeʼ tu kʼiiniloʼob Jesúseʼ le romanoʼoboʼ tu chaʼajoʼob u muʼukul juntúul máak crucificarbil úuchik u kíimil. Tu chaʼajoʼob u muʼukul jeʼex suukil tiʼ le judíoʼoboʼ».

Le u baakel u tuunkuy Jehohanánoʼ tsʼoʼok u beetik u yantal jejeláas tuukuloʼob tu yoʼolal bix úuchik u chʼuykíintaʼal Jesús teʼ cheʼoʼ. Chéen baʼaleʼ tsʼoʼok xan u yeʼesikeʼ jujuntúul tiʼ le máaxoʼob ku kíimsaʼaloʼob teʼ cheʼoʼ ku chaʼabal kaʼach u muʼukloʼob jeʼex u maasil máakoʼobeʼ yéetel maʼatech u píikchʼintaʼaloʼob chéen tiʼ junpʼéel jool. Lelaʼ ku yeʼesikeʼ jach jaaj tsʼaʼab u wíinklil Jesús ichil junpʼéel muknal jeʼex u yaʼalik le Bibliaoʼ.

Tsʼoʼoleʼ jeʼex k-ojliloʼ mix baʼal jeʼel u impedirtik u béeytal le baʼax u yaʼalmaj Jéeobaoʼ. Letiʼeʼ u yaʼalmeʼ le kéen kíimsaʼak kaʼach Jesúseʼ u wíinklileʼ yaan u tsʼaʼabal tu muknal juntúul ayikʼal máak (Isa. 53:9; 55:11).