Ke i miñañ

Ke i miño mi bibuk

MAHÔLA NGÉDA U GWÉ NDUÑA

Kii u nla boñ ngéda u gwé nduña?

Kii u nla boñ ngéda u gwé nduña?

Iloole u yi kii u nla boñ ngéda u gwé nduña, u nlama bôk ndugi yi mambe mam ma yéne we nseñ; hala wee mbôô woñ, maada moñ ni bôt bape ni njômbi yoñ i niñ. Yigil ini i ga unda we ngim matiñ ma Bibel i i nla hôla we i hônba nduña yoñ tole i suhus yo.

U tôñ bañ inyu yani

“Jon kekikel ni tôñ bañ inyu yani, inyule yani a’ bana yé nduña.”​—MATÉÔ 6:34.

Kii hala a nkobla: Mut binam a nla bé niñ ibabé nduña. Ndi u kôhna bañ nduña inyule u nkon woñi inyu mam ma yé ngi lo. U tôñ bañ inyu yani.

  • Nduña i nla nlona we stress. Kiki jam li bisu, neebe ndugi le ngim mangéda u nla bé keñgle nduña. I kon woñi inyu mam u nla bé héñha i nla kônde we nduña yañga. Iba, yi le libim li ngéda, i mam u nkon woñi ma ta ma bôña bé kiki u hoñlak.

U bémél bañ bôt bape to wemede iloo héga

“Pék i nlôl i ngii i . . . nai bé ni litehge jé li mam.” ​—YAKÔBÔ 3:17.

Kii hala a nkobla: U ta bé peles. U bat bañ wemede tole bôt bape mam ba nla bé boñ.

  • Bana ñem sôhga, yi le u gwé minwaa, jon u bat bañ wemede iloo héga, yi minwaa nwoñ yak mi bôt bape. Ibale u mboñ hala, w’a suhus nduña yoñ yak i bôt bape. Ibale u mboñ hihôha, yoñ hio kiki minjôha. Ngéda u nol to ikété ndutu, u nôgda nyuu yoñ loñge.

Yimbe mam ma nti we nduña

“I mut a nyi toñol mam a nyégle nwee.”​—BINGÉNGÉN 17:27, NWT.

Kii hala a nkobla: Ngéda u gwé nduña mahoñol hala a nla boñ le u ôt bañ pék loñge, jon noode ndugi yén nwee.

  • Yimbe mambe mam ma nlona we nduña, ni kii u mbéna boñ ha ngéda i. Kiki hihéga, ngéda u nôgda nduña yimbe maho- ñol u gwé, mam u nôgda, ni maboñok moñ, bebek u nla yak tila gwo ngim homa. Ibale u ntibil yi kii u mbéna boñ ngéda u gwé nduña, hala a nla hôla we i yi kii u nla boñ inyu suhus yo. Jon yéñ i yi mam ma nla hôla we i suhus nduña. Ibale hala a nla bé bôña, yéñ manjel inyu boñ le mam ma nlona we nduña ma tééñga ha bañ we ngandak, bebek u nla boñ mo nya ipe tole ngéda ipe.

  • Héñha litehge joñ li mam. Bésbobasôna di nôgda bé nduña nya yada, inyule di gwé bé nlélém litehge li mam. Béñge maéba maa mana:

    1. Ngéda mut a mboñ we jam libe, u hoñol bañ le a nkôôba. Bebek i mut nu a ta bé kiki u nhoñol. Ibale u nhoñol le a gwé ñem mbe, u ga tiga unup. U mboñ loñge ngéda u neebe le mahoñol mé ma yé malam.

    2. Bana litehge lilam li ngim jam. Hégda le u yé bem le dokta a sébél we tole u yé i liyôñôl li avioñ, inyu boñ le u bana bañ nduña yañga, u nla gwélél ngéda i inyu añ ngim kaat, sal ngim bôlô tole béñge manwin u gwé ikété téléfôn yoñ.

    3. Hôya bañ le mam ma ga kida bé hala. Badba le: ‘Baa jam lini li ga tééñga ki me yani tole sonde i nlo?’ Noode boñ maselna ipôla ndutu i i yé keñi ni i i yé titigi.

Noode boñ mam ni oda

“Ndi mam momasôna ma bôña loñge ni ikété oda.” ​—1 KORINTÔ 14:40.

Kii hala a nkobla: Yéñ njel le mam ma bôña ni oda ikété niñ yoñ.

  • Di ngwés le mam ma bôña ni oda ikété niñ yés. Ngéda mut a nyeñgep inyu sal ngim bôlô, hala a nla ti nye nduña inyule i lem i, i nla boñ le a meehe bé bibôlô a lam-ga sal. Béñge maéba ima mana:

    1. Boñ loñge ntjega u noñ ki wo.

    2. Yimbe mam ma mboñ le u yeñgep, u kodol ki mo.

Boñ bañ le mam ma niñ mahogi ma yuu mape

“Woo wada nyonok ni ñem nwee u yé loñge iloo moo ima nyonok ni ngéba ni linoñ mbebi.” ​—ÑAÑAL 4:6.

Kii hala a nkobla: Bôt ba nlôôha gwés bôlô, ba nyoñ bé ngéda i tehe nseñ u “moo ima nyonok ni ngéba.” Ba gwé bé to ngéda i nôgda lingoñoo li bôlô yap.

  • Bana litehge li moni li li kôli. Ngandak moni i nti bé bañga maséé, ndi mut a nla ba liyep a bak maséé. Kaat Ñañal 5:12 i nkal le “ngandak nkus i ngwañ mut i nwas bé nye le a kee ’ilo.” Jon ba maséé ni mam u gwé.

  • Yoñ ngéda inyu noi. U nla suhus nduña yoñ ngéda u mboñ mam ma nti we maséé. Ndi mintuk i het u nsélés bé boña, kiki bo i béñge télé, mi nhôla bé we i suhus nduña.

  • Gwélél bikei gwoñ i ngéda i nsômbla le u gwélél gwo. U tégbaha bañ ngéda yoñ yosôna i ep manwin tole i kwel i internet ni mawanda moñ. U béñge bañ manwin ma bôlô i téléfôn yoñ i ngéda ngeñ i bôlô i ntagbe.

Yoñ ngéda ni mbôô woñ

“I hianda minsôn i yé mahee.”​—1 TIMÔTÉÔ 4:8.

Kii hala a nkobla: I hianda minsôn hiki ngéda i nla hôla we i ba mbôô.

  • Bana bilem bi nhôla we i ba mbôô. I nyiñgis nyuu i nla boñ le u nôgda loñge mu ñem woñ, i nla hôla ki we i suhus nduña. Bana lem i je bijek bilam, boñ ki biliya i je hiki kel. Noi ngandak.

  • U hoñol bañ le ibale u ñôt siga tole hibañga, u nyok ki maog ngandak, u ga suhus nduña yoñ. Kiki ngéda i ntagbe, i mam ma ma ga kônde we nduña, w’a la yak kwo kon, u nimis ki moni u bi sal ni ngui.

  • Ibale nduña i nai, kee i dokta. U kon bañ ison i bat dokta mahôla.

Tjek mam ma nlôôha ba nseñ

“Ni wan mambe mam ma nlôôha ba nseñ.”​—FILIPI 1:10.

Kii hala a nkobla: Tibil tjek mam u nlama bii i bisu ikété niñ yoñ.

  • Tila mam u nsômbôl boñ inoñnaga ni nseñ wap. Hala a ga hôla we i bok mahoñol moñ mu mam ma nlôôha ba nseñ, mambe mam u nla sal i mbus ngéda tole mambe ma gwé bé nseñ.

  • Hiki sonde, tila lelaa u ngwélél ngéda yoñ. I mbus yéñ manjel ma ma ga hôla we i tibil gwélél yo. U ga suhus nduña yoñ ibale u ntibil gwélél ngéda yoñ.

  • Bana ngéda inyu noi. To ibale u yoñ ndék ngéda ndigi inyu noi, hala a ga hôla we i suhus nduña yoñ.

Yéñ mahôla

“Nduña i ñem mut i mboñ wo le u bandbe, ndi loñge bañga i nkônha wo maséé.”​—BINGÉNGÉN 12:25.

Kii hala a nkobla: Ngéda bôt bape ba mpô- dôs we loñge, ba bak ki minyaô hala a nla hôgbaha we.

  • Kwel ni mut nu a nyi nok bape. Liwanda li ñem nyuu li nla hôla we i tibil bagal mam tole i léba mahôla inyu ndutu u gwé. Nkwel wotama u nla hôla we i nôgda loñge.

  • Bat bape le ba hôla we. Baa bôt bape ba nla hôla we i boñ ngim bibôlô?

  • Ibale i sal ni bôt bape i nlémél bé we, yéñ manjel le we ni i bôt ba ni nôgla. Kiki hihéga, baa u yé le u toñle i mut nu ikété nwee nyensôna i yom u nôgda ngéda u sal ni nye? (Bingéngén 17:27) Ibale i mbus nkwel nan mam ma nke bé loñge, u nla suhus ngéda u ntégbaha ni i mut nu.

Yéñ mahôla ma Djob

“Maséé ni bôt ba nyi le mam ma mbuu ma yé bo nseñ.”​—MATÉÔ 5:3.

Kii hala a nkobla: Mut binam a gwé ndik bé ngôñ ni mambot, bijek ni homa liyééne. Di gwé ngôñ i bana maada malam ni Djob. Inyu ba toi maséé, di nlama diihe i maada ma ni boñ kii yosôna di nla inyu lémés mo.

  • Masoohe ma nla hôla we i suhus nduña yoñ. Djob a mbat le u ‘bééga nye nduña yoñ yosôna inyule a ntôñ we.’ (1 Pétrô 5:7) Ibale u nyoñ ngéda i hoñol mam u nigil ikété Bibel, u soohege ki hiki ngéda, Djob a ga ti we nsañ.​—Filipi 4:6, 7.

  • Añ bikaat bi bi nla boñ le u kôôge Djob bebee. Maéba di ntehe munu mbamble unu ma nlôl ikété Bibel, i i bi tilba inyu hôla bés i bana maada malam ni Djob. Maéba ma ma nhôla ki i bana “bañga pék ni pék i bagal mam.” (Bingéngén 3:21) Inyuki u nla bé yoñ makidik i añ Bibel? I nla ba loñge i bôdôl ni kaat Bingéngén.