Tinikeni pa kuti muye ku filimo

Tinikeni pa kuti mumone imitwe iilimo

Bali-ipeele Abene mu Kuitemenwa—Mu West Africa

Bali-ipeele Abene mu Kuitemenwa—Mu West Africa

BA Pascal bakuliile mu Côte d’Ivoire ku ncende ukwafulile abapiina, e ico balefwaisha ukuti bakekale bwino. Apo balelwako ulubuli lwa kupoosa inkonya, batontonkenye ukuti, ‘Ni kwi ningaya pa kuti nkalumbuke muli ubu bwangalo no kukwata indalama ishingi?’ Ilyo ba Pascal bali ne myaka nalimo 25, bapingwilepo ukuya ku Bulaya. Nomba apo tabakwete ifipepala fya kwingilila mu calo cimbi, bali no kuyaingila mu Bulaya ukwabula ukusuminishiwa no buteko.

Mu 1998, ilyo ba Pascal bali ne myaka 27, batendeke ulwendo lwa kuya ku Bulaya. Baingile mu Ghana, bapita mu Togo na mu Benin, kabili bafikile mwi tauni lya Birni Nkonni mu calo ca Niger. Nomba bali no kutendeka ulwendo na lumbi ulwayafishe sana. Pa kulola ku kapinda ka ku kuso, bali no kunina icimbayambaya icali no kupita mu ciswebebe ca Sahara Desert. Lyena nga bafika kuli bemba wa Mediterranean, bali no kunina ubwato ubwa kuya ku Bulaya. Ifi e fyo bapekenye ukwenda, lelo kwali ifintu fibili ifyacitike mu Niger ifyalengele ukuti beya.

Ica kubalilapo ca kuti indalama bakwete shalipwile. Ica bubili, basangile ba Noé, bapainiya abatendeke ukubasambilisha Baibolo. Ifyo balesambilila fyalibafikile pa mutima kabili balyalwike mu fyo balemona ifintu. Mu nshita ya kufwaya ifyuma, batendeke ukubika amano ku fya kwa Lesa. Mu December 1999, ba Pascal balibatishiwe. Pa kulanga ukuti balitashishe pa fyo Yehova abacitile, mu 2001 batendeke bupainiya mu Niger, mulya mwine basambilile icine. Bushe bomfwa shani pa mulimo babomba? Ba Pascal batile, “Naliba ne nsansa nga nshi!”

UKUBOMBELA MU AFRICA KWALILENGA BABA SANA NE NSANSA

Ba Anne-Rakel

Nga filya caba kuli ba Pascal, abengi basanga ukuti ukulabombesha mu fya kwa Lesa kulabaletela insansa. Pa kuti balebombesha mu mulimo wa kwa Lesa, abengi abekala ku Bulaya balikuukila ku Africa ku kubombela uko bakabila ba mbila nsuma ya Bufumu bacepa. Na kuba, ba Nte nalimo 65 abena Bulaya abali ne myaka pa kati ka 17 na 70 balikuukila ku fyalo fya ku West Africa, uko bakabila ba mbila nsuma bacepa. Ifyalo bakuukilako ni Benin, Burkina Faso, Niger, na Togo. * Finshi fyalengele ukuti bakuuke kabili finshi fyafumamo?

Ba Anne-Rakel abena Denmark batile: “Abafyashi bandi bali ni bamishonari ku Senegal. Lyonse balelanda ifisuma pa mulimo wa bumishonari ica kuti na ine e mulimo nalefwaya ukubomba.” Ilyo ba Anne-Rakel bali ne myaka ukucilako fye panono pali 20, apapitile nomba ne myaka 15, baile ku Togo uko babombela mu cilonganino babomfya ululimi lwa bankomamatwi. Bushe ifyo bacitile fyakoseleshe shani bambi? Ba Anne-Rakel batile: “Abaice bandi, umulumendo no mukashana nabo balisa ku Togo.”

Ba Albert-Fayette na ba Aurele

 Ba Aurele abena France, abaupa kabili abali ne myaka 70 batile: “Ilyo napokele penshoni imyaka isano iyapita, nali no kusalapo: ukulaikala fye ku matwi tondolo mu France no kulalolela Paradaise ukwisa nelyo ukulabombesha mu mulimo wa kushimikila imbila nsuma.” Ba Aurele basalilepo ukubombesha mu mulimo wa kushimikila. Bena na bena mwabo ba Albert-Fayette, bakuukiile ku Benin nalimo imyaka itatu iyapita. Ba Aurele batile: “Ukuipeela kuli Yehova no kwisa mu kubombela kuno e cintu icacindama sana ico twacita.” Balandile no kuti: “Incende shimo mu cifulo tubombela ishabela ku lulamba lwa bemba shilenga ndetontonkanya pali Paradaise.” Pa kulanda aya mashiwi balemwentula no kumwentula.

Ba Clodomir na bena mwabo ba Lysiane bafuma ku France no kukuukila ku Benin apapitile nomba ne myaka 16. Ilyo bakuukile fye balefuluka sana balupwa ne fibusa kabili balemona kwati tabakabeleshe imikalile ya kuli cilya calo. Lelo ifi te fyo cali, bali ne nsansa nga nshi. Ba Clodomir batile: “Pali iyi myaka 16 twabombela kuno, mupepi na cila mwaka tulafwako umuntu umo ukwishiba icine.”

Lysiane and Clodomir with some whom they have helped to learn the truth

Ba Johanna na ba Sébastien

Ba Sébastien na ba Johanna, abaupana abena France bakuukiile ku Benin mu 2010. Ba Sébastien batile: “Mwaliba ifingi ifya kucita mu cilonganino. Ukubombela kuno caba kwati muli kwi sukulu lya bulesa uko mulesambilila ifintu ifingi mu nshita fye iinono!” Bushe abantu balatemwa ukukutika ku mbila nsuma? Ba Johanna batile: “Abantu balafwaya sana ukukutika ku cine. Nangu tatuleshimikila, abantu balatwiminika mu musebo no kutwipusha amepusho ya mu Baibolo nelyo ukulomba impapulo.” Bushe ukukuukila kuli ici cifulo kwalenga icupo cabo ukuba shani? Ba Sébastien batile: “Icupo cesu calikoselako. Ndomfwa bwino ukulabomba akasuba konse no mukashi wandi mu mulimo wa kushimikila.”

Ba Eric na bena mwabo ba Katy, babomba bupainiya ku kapinda ka ku kuso aka Benin ukwaba fye abantu abanono. Ilyo bali ku France, imyaka mupepi na 10 iyapita, balebelenga ifipande ifilanda pa kuyabombela ku ncende uko bakasabankanya ba mbila nsuma bacepa kabili balelandako na baba mu mulimo wa nshita yonse. Ici calengele ukuti balefwaisha ukukuukila ku calo cimbi, kabili ifi fine e fyo bacitile mu 2005. Ukumona uko abantu balefulilako kulabalenga ukuba ne nsansa. Ba Eric batile: “Imyaka ibili iyapita ibumba lyesu ilyabela mwi tauni lya Tanguiéta lyali fye na bakasabankanya 9, nomba bali 30. Pa Mulungu abasangwa ku kulongana baba 50 ukufika kuli 80. Ala uku kulunduluka kwalilenga ukuti tube sana ne nsansa!”

Ba Katy na ba Eric

ISHIBENI AMAFYA NE FYA KUYAPWISHA

Ba Benjamin

Mafya nshi yamo ayo abaya mu kubombela ukwaba ukukabila bakwata? Ba Benjamin, abali ne myaka 33 ni bandume  ya ba Anne-Rakel. Mu 2000 bakumene na munyinefwe mishonari mu Denmark, uwalebombela ku Togo. Ba Benjamin batile: “Ilyo naebele uyu mishonari ukuti ndefwaya ukulabomba bupainiya, atile: ‘Nawishiba, kuti wayabombela bupainiya ku Togo.’” Ba Benjamin balitontonkenyepo sana pa fyo babebele. Batile: “Pali iyi nshita ninshi nshilakumanya ne myaka 20, lelo bankashi yandi babili bena ninshi baliya kale mu kubombela ku Togo. Ici calengele ukuti cinyangukile ukuya ku Togo.” E ico balikuukile. Na lyo line balikwete ubwafya. Ba Benjamin batile: “Nshaishibe ukulanda iciFrench nangu fye panono. Imyeshi 6 iya kubalilapo yalyafishe sana pantu nalefilwa ukulanda na bantu.” Lelo, mu kupita kwa nshita, basukile baishiba ukulanda iciFrench. Pali ino nshita ba Benjamin baba pa Bethel ya ku Benin, batwala impapulo ku ncende ishalekanalekana kabili balabombelako na ku dipartimenti ya makompyuta.

Ba Marie-Agnès na ba Michel

Ilyo ba Eric na ba Katy abo tulandilepo kale bashilakuuka ukufuma ku France ukuya ku Benin, balibombeleko mu cifulo umo balanda ululimi lwa ku calo cimbi. Bushe imikalile ku West Africa yapusana shani na ku France? Ba Katy batile: “Tacayangwike ukusanga ing’anda iisuma iya kwikalamo. Pa myeshi iingi twaleikala mu ng’anda umushali amalaiti na menshi.” Ba Eric nabo batile: “Ku ncende twaleikalila abantu balelisha sana ifilimba mpaka fye no bushiku sana. Pa kuti mwikale mu ncende ya musango yu, mufwile ukuba abatekanya no kuitemenwa ukwaluka.” Ba Eric na ba Katy batile: “Insansa twakwata pa kubombela mu cifulo umo bashashimikila sana shalicila pa mafya yonse ayo tukwata.”

Ba Michel na ba Marie-Agnès abena France abaupana abali ne myaka mupepi na 60, bakuukiile ku Benin nalimo imyaka isano iyapita. Pa kubala balisakamene. Ba Michel batile, Abantu bamo baletweba ukuti nga mwakuuka mukaba mu mafya icine cine. Kabili batile: “Kuti mwaumfwa sana umwenso nga tamwishibe ukuti Yehova alemwafwa. E ico twalikuukile pa kuti tubombele bwino Yehova kabili aletwafwa.”

IFYO MWINGAIPEKANYA

Abakuukila uko bakabila ba mbila nsuma bacepa batila, calicindama sana ukuipekanya ilyo mushilakuuka. Mufwile: Ukupekanishisha libela ifintu. Ukuitemenwa ukwaluka. Ukwishiba ifya kubomfya bwino indalama. Ukushintilila pali Yehova.—Luka 14:28-30.

Ba Sébastien abo tulandilepo kale, batile: “Ilyo tushilakuuka, pa kuti ine na Johanna tusungeko indalama pa myaka ibili, tatwaleya sana mu kwangala kabili twalilekele ukushita ifintu ifyo tushalekabila.” Pa kuti batwalilile ukubomba ku calo cimbi, balaya ku Bulaya cila mwaka pa myeshi fye iinono ku kubomba pa kuti bakwate indalama sha kubomfya ilyo balebomba bupainiya ku Benin mu myeshi iyashalako.

Ba Marie-Thérèse

 Ba Marie-Thérèse nabo baba pali bankashi abashimbe nalimo 20 abafuma ku fyalo fimbi ababombela uko bakabila ba mbila nsuma bacepa mu West Africa. Baali ni banamutekenya wa basi mu France; lelo mu 2006 bapokele cuti wa mwaka umo pa kuti baye mu kubomba bupainiya mu Niger. Tapakokwele, baishilekutuluka ukuti ukubombela uko bakabila ba mbila nsuma bacepa e cintu balefwaisha ukucita. Ba Marie-Thérèse batile: “Ilyo nabwelelemo ku France, naile-eba abo nalebombako incito ukuti nalefwaya ukwalulako imibombele yandi, kabili balisumine. Pali ino nshita, momba bunamutekenya ukufuma mu May ukufika mu August e lyo mu September ukufika mu April ndaya mu kubomba bupainiya ku Niger.”

BaSaphira

‘Abafwaya Ubufumu intanshi’ balicetekela ukuti Yehova akulabapeela ‘fyonse ifyo bakabila.’ (Mat. 6:33) Ku ca kumwenako: Natulande pa fyacitikile ba Saphira, nkashi umushimbe umwina France uuli ne myaka mupepi na 30 kabili uubomba bupainiya ku Benin. Mu 2011 alibwelelemo ku France ku kubomba pa kuti akwate indalama sha kubomfya umwaka na umbi (uwalenga 6) ilyo alebomba bupainiya mu Africa. Ba Saphira batile: “Ubushiku bwa pali Cisano e bo nali no kulekeleshako ukubomba, nomba nalekabila ukubombako inshiku na shimbi 10 pa kuti indalama shikumane isha kubomfya umwaka onse. Nashele fye ne milungu ibili iya kubwelelamo. Nalipepele kuli Yehova no kumweba ubwafya nakwete. Tapakokwele, umo uwalefwaila abantu incito alintumiine foni no kunjeba ukuti nkayeshala pa cifulo ca mwanakashi umo uukafumapo pa milingu ibili.” Pali Cimo, ba Saphira baile ku ncito pa kuti uyu mwanakashi uwali no kufumapo ayebasambilisha ifya kubomba. Ba Saphira batile: “Ala nalipapile ukwishiba ukuti uyu mwanakashi ali ni Nte kabili alefwaya ukuba pa cuti pa nshiku 10 pa kuti akayesangwa kwi Sukulu lya Bapainiya! Umukalamba wa ncito alikeene ukumupeela cuti, atile kuti amusuminisha fye nga asanga uwa kushala pa cifulo cakwe. Uyu nkashi alipepele kuli Yehova ukuti amwafwe nga filya fine na ine nacitile.”

UKUBOMBELA YEHOVA KULALENGA TWABA NE NSANSA SHA CINE CINE

Bamunyinefwe na bankashi bamo abafuma ku fyalo fimbi balibombela mu West Africa pa myaka iingi kabili balikalilila kulya kwine. Bambi nabo balibombako imyaka iinono no kubwelelamo ku mwabo. Lelo na ino ine nshita, aba bamunyinefwe ababombelako ukwali ukukabila bacili balanonkelamo mu fyo babombele. Basambilile ukuti ukubombela Yehova e kulenga twaba ne nsansa sha cine cine.

^ par. 6 Umusambo wa ku Benin e wangalila umulimo muli ifi fyalo fine, umo balanda iciFrench.