Lesa Amona Abanakashi Ukuti Balicindama

ILYO Yesu ali pano calo, alilangile bwino bwino ifyo Wishi aba ne fyo acita ifintu. Atile: “Nshicita kantu nangu kamo neka; lelo filya fine Tata ansambilishe, e fyo na ine nanda.  . . Lyonse ncita ifya kumusekesha.” (Yohane 8:28, 29; Abena Kolose 1:15) Kanshi nga twaishiba ifyo Yesu aleumfwana na banakashi ne fyo alebamona, kuti twaishiba ifyo Lesa amona abanakashi ne fyo enekela ukuti balecita.

Ukulingana ne fyalembwa mu mabuuku ya Mbila Nsuma, abasoma Baibolo abengi nomba balisumina ukuti ifyo Yesu alemona abanakashi fyalipusene sana ne fyo abengi balebamona pali ilya nshita. Bushe Yesu alemona shani abanakashi? Bushe ifyo asambilishe ficili filalenga abanakashi ukuba no buntungwa?

Ifyo Yesu Alemona Abanakashi

◼ Yesu talemona abanakashi kwati babelako fye ukulaala nabo. Bashimapepo bamo abaYuda balemona ukuti umwaume nga alesangwa no mwanakashi kuti abembuka. Apo abaume baletiina abanakashi ukuti e balelenga balebembuka,  abanakashi tabalebasuminisha ukulanda na baume pa cintubwingi nelyo ukwenda ukwabula ukufwala icitambala ku mutwe. Lelo Yesu ena, afundile abaume ukuilama no kulacindika abanakashi mu nshita ya kuitalusha kuli bena.—Mateo 5:28.

Na kabili Yesu atile: “Onse uwaleka umukashi wakwe no kuupa umbi, ninshi acita ubucende kabili amubembukila.” (Marko 10:11, 12) E ico Yesu alikeene ifyo bashimapepo abaYuda abengi balesambilisha ukuti abaume kuti baleka abakashi babo “pa mulandu fye onse.” (Mateo 19:3, 9) AbaYuda abengi tabalemona ukuti umwaume kuti abembukila umukashi wakwe nga acita ubucende. Bashimapepo abaYuda balesambilisha ukuti te kuti umwaume abembukile umukashi wakwe nga ca kuti acita ubucende, mwanakashi fye e wingabembukila umulume wakwe! Icitabo cimo icilanda pali Baibolo calandile ukuti, “Filya Yesu alandile ukuti no mwaume wine nga acita ubucende ninshi nabembukila umukashi wakwe, calangilile ukuti alicindike abanakashi.”

◼ Ifyo tusambililako kuli Yesu: Mu cilonganino ca Bena Kristu ica Nte sha kwa Yehova, bonse abanakashi na baume balalongana capamo mu buntungwa. Na lyo line, abanakashi tabalingile ukuba no mwenso wa kuti abaume bakulaelenganya ifyabipa pali bena nangu ukubabelesha, pantu Abena Kristu abaume balisambilila ukuti balingile ukulamona ‘abanakashi abakalamba nga banyina, abakashana nga bankashi yabo mu kusanguluka konse.’—1 Timote 5:2.

◼ Yesu alesambilisha abanakashi. Ukupusanako na bashimapepo abaYuda abashalefwaya abanakashi ukusambilila, Yesu ena alesambilisha abanakashi e lyo no kubakoselesha ukulandapo pa fintu. Na kabili Yesu alangile ukuti umwanakashi tafwile ukulabomba fye imilimo ya pa ng’anda lintu akoseleshe Maria ukukutika ku fyo alesambilisha. (Luka 10:38-42) Ifyo Marita, nkashi nankwe na Maria, ayaswike lintu Lasaro afwile, na fyo filangilila ukuti Marita na o wine alinonkelemo mu fyo Yesu alesambilisha.—Yohane 11:21-27.

Yesu alefwaisha sana ukwishiba ifyo abanakashi baletontonkanyapo pa fintu. Pali ilya nshita, abanakashi abaYuda abengi balemona ukuti pa kuba ne nsansa, kano uli no mwana uwa mibele iisuma, uo abantu abengi bacindike, maka maka kasesema. Ilyo umwanakashi umo abilikishe ati, “Lyalipaalwa ifumo ilyakusendele!” Yesu ashukile iyi nshita ukweba ulya mwanakashi icintu icacindeme sana. (Luka 11:27, 28) Ilyo Yesu aebele ulya mwanakashi ukuti ukumfwila Lesa e kwacindeme sana, amulangile icintu icacila pa fyo abanakashi abengi baishibe ukuti e fyacindeme.—Yohane 8:32.

◼ Ifyo tusambililako kuli Yesu: Abasambilisha mu cilonganino ca Bena Kristu balasuminisha abanakashi ukwasukapo pa kulongana. Balacindika abanakashi abakalamba pantu ‘balasambilisha ifisuma,’ mu fyo bacita ilyo bali beka ne lyo bali na bantu bambi. (Tito 2:3) Balishiba ukuti abanakashi e babila sana imbila nsuma ya Bufumu bwa  kwa Lesa ku cintubwingi.—Amalumbo 68:11; moneni akabokoshi kaleti  “Bushe Umutumwa Paulo Alikenye Abanakashi Ukulanda?” pe bula 9.

◼ Yesu alibikile amano ku banakashi. Ku kale, abana abanakashi tabalebamona ukuti balicindama nge fyo balemona abana abaume. Ifi fine e fyo balemba na muli Talmud. Batila: “Alishuka umuntu uwakwata abana abaume, lelo akalanda ku wakwata abana abanakashi.” Abafyashi bamo balemona umwana umwanakashi ukuti ali cisendo, pantu bali no kumufwaila umulume no kulipila impango, kabili nga bakota tabali no kwenekela ukuti akabasunga.

Yesu alilangilile ukuti umwana umwaume no mwana umwanakashi baba fye cimo cine ilyo abuushishe umwana umukashana uwa kwa Yairo na lintu abuushishe umwana umwaume wa kwa mukamfwilwa uwa ku Naini. (Marko 5:35, 41, 42; Luka 7:11-15) Ilyo Yesu aundepe umwanakashi uwali no “mupashi uwakowela uwamulwalike pa myaka 18,” Yesu abomfeshe amashiwi ayo napamo ayashalesangwa mu fyalembwa fya baYuda aya kuti “umwana wa kwa Abrahamu.” (Luka 13:10-16) Ilyo Yesu alandile aya mashiwi ya mucinshi kabili aya cikuuku ku mwanakashi, talemumona fye ukuti alicindeme nga fintu abantu bambi bali, lelo alimwene no kuti uyu mwanakashi ali ne citetekelo icikalamba.—Luka 19:9; Abena Galatia 3:7.

◼ Ifyo tusambililako kuli Yesu: Abena Asia balikwata insoselo ya kuti: “Ukukusha umwana umwanakashi kwaba kwati kutapilila ibala lya muntu umbi.” Abafyashi Abena Kristu bena tabamona ukukusha umwana umwanakashi muli uyu musango, lelo balasakamana abana bonse, abaume na banakashi. Na kabili abafyashi Abena Kristu balashininkisha ukuti abana babo bonse nabakwata amasambililo yalinga kabili balabasakamana ilyo balwele.

◼ Yesu alicetekele abanakashi. Mu filye fya baYuda, balemona ubunte bwa mwanakashi kwati ni filya fine balemona ubunte bwa musha. Josephus, kalemba wa lyashi lya kale uwaliko mu nshiku sha batumwa, atile: “Abanakashi te ba kucetekela pa mulandu wa kuti banakashi.”

Lelo lintu Yesu abuukile, asalilepo ukumoneka ku banakashi pa kuti bakashimike ubunte pa lwa kubuuka kwakwe. (Mateo 28:1, 8-10) Nangula ca kuti aba banakashi ba cishinka balisangilweko ilyo Shikulwibo Yesu bamwipeye no kumushiika, abatumwa balifililwe ukushininkisha ilyo abanakashi babele ukuti Yesu nabuuka. (Mateo 27:55, 56, 61; Luka 24:10, 11) Lelo, filya Kristu amonekele ku banakashi intanshi lintu abuukile, filanga ukuti alebamona ukuti nabo bene bali fye abalinga ukushimika ubunte nge fyo abasambi bambi bali no kucita.—Imilimo 1:8, 14.

 ◼ Ifyo tusambililako kuli Yesu: Abaume abatungulula mu filonganino fya Nte sha kwa Yehova, balalanga ukuti balicindika abanakashi pa kumfwa ifyo balelanda. Abalume Abena Kristu nabo ‘balacindika’ abakashi babo ilyo babika amano ku fyo balelanda.—1 Petro 3:7; Ukutendeka 21:12.

Amafunde ya mu Baibolo Yalalenga Abanakashi Ukuba ne Nsansa

Abaume abapashanya Kristu balapeela abanakashi umucinshi no buntungwa ukulingana ne fyo Lesa alefwaya ukuti cibe. (Ukutendeka 1:27, 28) Mu nshita ya kulamona ukuti abaume balicindama sana ukucila abanakashi, abalume Abena Kristu balakonka ifyo Baibolo ifunda, icilenga no kuti abena mwabo baleba aba nsansa.—Abena Efese 5:28, 29.

Ilyo ba Yelena batendeke ukusambilila Baibolo, balebacusha sana ku balume babo. Abena mwabo bakuliile ku ncende uko abalume balecusha sana abakashi kabili kuli iyi ncende ukwikata abanakashi no kubopa nangu tabatemenwe kwaliseekele. Ba Yelena batile: “Ifyo nasambilile muli Baibolo fyalinkoseshe. Nalishibe ukuti kwaliba umo uwantemwa, uwancindika kabili uwambikako amano. Nalishibe no kuti abalume bandi nga batendeka ukusambilila Baibolo kuti balambikako amano.” Ifyo ba Yelena balefwaisha ukuti ficitike fyalicitike ilyo abalume basukile batendeka ukusambilila Baibolo no kuba Inte ya kwa Yehova iyabatishiwa. Na kabili ba Yelena balandile pa bena mwabo ukuti: “Balisambilile ukuilama.” Batile: “Twatendeke ukulaelelana.” Basondolwele ukuti: “Amafunde yaba mu Baibolo yalingafwa sana ukulaumfwa ukuti nalitemwikwa kabili yalikosha ne cupo cesu.”—Abena Kolose 3:13, 18, 19.

Ifi ifyacitikile ba Yelena filacitikila na banakashi bambi. Abanakashi Abena Kristu abengi baliba ne nsansa pantu bena pamo na balume babo balabombesha ukukonka amafunde ya mu Baibolo ayalanda pa cupo. Balabacindika ku Bena Kristu banabo, balabasansamusha, kabili balangukililwa ukuba pamo nabo.—Yohane 13:34, 35.

Abena Kristu bonse abaume na banakashi balishiba ukuti babembu kabili tabapwililika, no kuti baba pa fibumbwa fya kwa Lesa “ifyalengelwe ukunakila ku kuicusha fye” kabili te kuti bailubule abene ku lubembu no kukanapwililika. Lelo, nga bapalama kuli Shifwe, Lesa wa kutemwa, Yehova, balakwata isubilo lya ‘kulubuka ku busha bwa kubola no kuba abana ba kwa Lesa.’ Ala mwandini ili isubilo ilyo bonse, abaume na banakashi, abo Lesa acindamika bakwata lisuma nga nshi.—Abena Roma 8:20, 21.

[Akabokoshi pe bula 9]

 Bushe Umutumwa Paulo Alikenye Abanakashi Ukulanda?

Umutumwa Paulo atile: “Abanakashi baleikala tondolo mu filonganino.” (1 Abena Korinti 14:34) Ni mwi aloseshe? Bushe alibasuulile? Awe. Na kuba imiku iingi alilandilepo pa misambilishishe yabo iisuma. (2 Timote 1:5; Tito 2: 3-5) Muli kalata Paulo alembeele abena Korinti, alyebele abanakashi na bantu bonse abakwete ica bupe ca kulandila mu ndimi na bali ne ca bupe ca kusesema ukuti balingile ‘ukutalala’ ilyo uwasumina munabo alelanda. * (1 Abena Korinti 14: 26-30, 33) Ukwabula no kutwishika, Abena Kristu bamo abanakashi balicincimwike sana ilyo basambilile icine ica kuti balecilima no uulesambilisha pa ku mwipusha amepusho nga fintu abengi balecita pali ilya inshita. Pa kuti kwilaba icimfulumfulu ca musango uyu, Paulo akoseleshe abanakashi ‘ukwipusha abalume babo ku ng’anda.’—1 Abena Korinti 14: 35.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 10]

Yesu alicindike Maria umwina Magadala pa kumupeela ishuko lya kweba abatumwa ukuti nabuuka

[Icikope pe bula 11]

Abakonka ifyo Baibolo ifunda balacindika abanakashi