Eski Pyer ti Premye Lepap?
“Kardinal Jorge Bergoglio in ganny elekte konman Lepap Siprenm, sa de san swasant senkyenm sikseser Pyer.”—VATICAN INFORMATION SERVICE, LAVIL VATIKAN LE 13 MARS 2013.
“Levek Ronm i annan pouvwar lo tou Legliz dan lemonn vi ki i sikseser Sen Pyer ki ti ganny sa lotorite sorti kot Zezi Kri.”—THE PRIMACY OF THE BISHOP OF ROME DURING THE FIRST THREE CENTURIES AN 1903 PAR VINCENT ERMONI.
“Si okenn dimoun i dir ki Levek Ronm i pa sikseser Pyer ki’n ganny beni dan sa pozisyon, i devret ganny pouse dan legliz, [akoz i annan en pwennvi diferan avek lezot].”—THE FIRST VATICAN COUNCIL, (Premye Konsil Vatikan) LE 18 ZILYET 1870.
POUR plizyer milyon Katolik atraver lemonn, sa lalwa ki Premye Konsil Vatikan ti fer sorti an 1870, i en lansennyman ki bezwen ganny aplike e obeir dan legliz. Par kont, kestyon ki nou bezwen demande, Eski i en lansennyman ki sorti dan Labib? An plis ki sa, eski Lepap François i vreman sikseser zapot Pyer? Eski Pyer ti sa premye Lepap?
“LO SA ROS MON POU BATIR MON LEGLIZ”
Sa lord sorti kot Premye Konsil Vatikan ti baze prensipalman lo lenterpretasyon Matye 16:16-19 ek Zan 21:15-17. Sa konversasyon ant Zezi ek Pyer ki nou lir dan sa bann pasaz e osi lezot resi Labib, i montre ki zapot Pyer ti annan en rol enportan dan listwar larelizyon Kretyen. Annefe, premye fwa ki zot ti zwenn, Zezi ti predir ki Pyer ti pou demontre bann bon kalite. (Zan 1:42) Me eski Zezi ti donn Pyer lotorite lo lezot disip?
Dan Matye sapit 16:17, 18, nou vwar parol ki Zezi ti dir Pyer: “Mon dir ou, ou Pyer [ki son non i vedir ‘en bout Ros’], e lo sa ros mon pou batir mon legliz.” * Eski Zezi ti pe dir ki son “legliz,” oubyen kongregasyon ti pou ganny batir lo Pyer, en zonm? Eski Pyer ti pou ansarz tou bann disip? Ki mannyer lezot zapot ki ti la ler sa konversasyon ti pe ganny fer, ti konpran parol Zezi? Dan bann Levanzil i dir ki plizyer fwa bann disip ti dispit konsernan lekel ki pli gran parmi zot. (Matye 20:20-27; Mark 9:33-35; Lik 22:24-26) Si Zezi ti’n deza donn Pyer lotorite oubyen fer li pli siperyer, eski bann disip ti pou rode lekel ki pli gran parmi zot?
Ki mannyer Pyer ti konpran parol Zezi? Lefet ki Pyer ti en Izraelit, an grandisan i ti’n kapab vin familye avek plizyer profesi Ebre ki koz lo en “ros” oubyen en “ros fondasyon.” (Izai 8:13, 14; 28:16; Zekarya 3:9) Ler i ti sit enn ant sa bann profesi dan en let ki i ti anvoy pour son bann konpanyon Kretyen, Pyer ti eksplike ki sa “ros fondasyon” ti Mesi, Senyer Zezi Kri. Pyer ti servi sa mo Grek pe’tra (menm mo ki ganny trouve dan sa ki Zezi ti dir dan Matye 16:18) ki refer zis avek Kris.—1 Pyer 2:4-8.
Zapot Pol ti en lot disip fidel Zezi. Eski Pol ti krwar ki Zezi ti’n donn Pyer tou lotorite? Vi ki Pol ti rekonnet privilez ki Pyer ti annan dan kongregasyon Kretyen dan premye syek, i ti ekri ki Pyer ti parmi bann ki ti “annan repitasyon konman bann kolonn.” Pour Pol, i ti annan plis ki en ‘kolonn’ dan kongregasyon. (Galat 2:9) Deplis, si Pyer ti’n ganny apwente par Zezi konman sef kongregasyon, ki mannyer i ti kapab senpleman annan repitasyon konman en kolonn par son bann konpanyon Kretyen?
Kan Pol ti ekri konsernan serten ka kot Pyer pa ti toultan tret tou dimoun parey, avek respe me dan en fason fran Pol ti dir: “Mon ti dir Pyer devan tou sa ki ti la akoz i ti vreman mal.” (Galat 2:11-14) Pol pa ti krwar ki Kris ti’n batir son legliz oubyen kongregasyon lo Pyer oubyen nenport zonm enparfe. O kontrer, i ti krwar ki kongregasyon ti’n ganny batir lo Zezi konman fondasyon. Pour Pol, sa “ros ti Kris.”—1 Korentyen 3:9-11; 10:4.
“OU PYER . . .”
Alor, ki mannyer nou merit konpran sa parol: “Ou Pyer, e lo sa ros mon pou batir mon legliz?” Pour konpran sa parol byen, nou bezwen lir sa verse dan son konteks. Ki Zezi ek Pyer ti pe koz lo la? Zezi ti’n fek fini demann son bann disip: “Ki zot dir mon ete?” San ezite, Pyer ti reponn: “Ou menm Mesi, Garson Bondye vivan.” Apre ki Pyer ti’n dir sa parol, Zezi ti felisit li e i ti azoute ki i ti pou batir son “legliz,” oubyen kongregasyon, lo en “ros” pli solid, setadir Zezi sa enn dan ki Pyer ti’n fek eksprim lafwa ladan.—Matye 16:15-18.
Ki mannyer nou devret konpran parol Zezi: “Ou Pyer, e lo sa ros mon pou batir mon legliz”?
Bokou “Fondater Legliz” in ekri ki sa ros dan Matye 16:18 i Kris. Par egzanp, Augustine dan senkyenm syek ti ekrir: “Senyer ti dir: ‘Lo sa ros mon pou batir mon Legliz’ akoz Pyer ti’n dir li: ‘Ou menm Mesi, Garson Bondye vivan.’ Alor i sa ros ki ou’n dir ki mon pou batir mon legliz.” Augustine ti kontinyen dir ki “sa Ros (Petra) ti Kris.”
Augustine ek lezot ti pou ganny konsidere konman bann dimoun ki annan en pwennvi diferan si zot ti ganny zize dapre lansennyman Katolik dan nou letan. Annefe, dapre Ulrich Luz en profeser larelizyon sorti Laswis, lopinyon ki tou dimoun i aksepte lo sa size parmi bann spesyalis Labib ozordi, pa ti pou ganny aksepte dan lannen 1870 par Konsil Vatikan.
LEPAP—SIKSESER PYER?
Sa tit “lepap” ti en keksoz ki zapot Pyer pa ti konnen. Anfet en kantite Romen ki pa ti levek ti aplik sa tit pour zot menm ziska nevyenm syek me sa lekspresyon ti rarman ganny aplike konman en tit ofisyel ziska onzyenm syek. Deplis, napa okenn Kretyen dan premye syek ki ti krwar ki sa lotorite ki Pyer ti’n sipoze gannyen ti ganny donnen avek okenn sikseser. Alor, en profeser Alman, Martin Hengel ti dir ki “napa okenn laprev istorik e relizye ki siport sa lansennyman an rapor avek ‘lotorite’ bann lepap.”
Pour konklir: Eski Pyer ti sa premye lepap? Eski i ti annan okenn sikseser? Eski sa lansennyman relizye konsernan lotorite lepap i fer sans dapre Labib? Larepons i senpleman non. Par kont, Zezi ti vreman batir son legliz, son vre kongregasyon lo li menm. (Efezyen 2:20) Alor sa kestyon enportan ki nou tou nou bezwen demande i, Eski mon’n trouv sa vre kongregasyon?
^ par. 8 Tou bann sitasyon Labib dan sa lartik i sorti dan New American Bible en tradiksyon Labib Katolik ki ganny servi lo sit ofisyel Enternet Vatikan.
You May Also Like
IMIT ZOT LAFWA
Pyer—I ti fidel menm dan leprev
Ki mannyer fidelite ek lafwa Pyer ti ed li pour aksepte koreksyon sorti kot Zezi?
