Καθόταν καταγής. Το σώμα του ήταν γεμάτο μεγάλα επώδυνα σπυριά, ή αλλιώς έλκη. Φανταστείτε τον: το κεφάλι του σκυφτό, οι ώμοι του κυρτωμένοι, μόνος, χωρίς να έχει δύναμη ούτε να διώξει τις μύγες που πετούσαν γύρω του. Καθισμένος μέσα στις στάχτες για να φανερώσει το πένθος του, το μόνο που μπορούσε να κάνει ήταν να ξύνει το πληγωμένο του δέρμα με ένα πήλινο θραύσμα. Πόσα είχε χάσει! Πόσο χαμηλά είχε πέσει! Οι φίλοι, οι γείτονες και οι συγγενείς του τον είχαν εγκαταλείψει. Ο κόσμος τον κορόιδευε, ακόμη και τα παιδιά. Πίστευε ότι και ο Θεός του, ο Ιεχωβά, είχε στραφεί εναντίον του, αλλά σε αυτό έκανε λάθος.—Ιώβ 2:8· 19:18, 22.

Το πρόσωπο για το οποίο μιλάμε είναι ο Ιώβ. Ο Θεός είχε πει για αυτόν: «Δεν υπάρχει όμοιός του στη γη». (Ιώβ 1:8) Αιώνες αργότερα, ο Ιεχωβά εξακολουθούσε να θεωρεί ότι ο Ιώβ ξεχώριζε ανάμεσα σε όλους τους δίκαιους ανθρώπους.—Ιεζεκιήλ 14:14, 20.

Μήπως περνάτε και εσείς δοκιμασίες και βάσανα; Η ιστορία του Ιώβ μπορεί να σας δώσει μεγάλη παρηγοριά. Μπορεί επίσης να σας δώσει ενόραση σε μια ιδιότητα που χρειάζεται κάθε πιστός υπηρέτης του Θεού—την ακεραιότητα. Οι άνθρωποι που έχουν ακεραιότητα είναι τόσο πολύ αφοσιωμένοι στον Θεό ώστε συνεχίζουν να κάνουν το θέλημά του ακόμη και όταν αντιμετωπίζουν δοκιμασίες. Ας δούμε τι διδασκόμαστε από τον Ιώβ.

Έχουμε λόγους να πιστεύουμε ότι, μετά τον θάνατο του Ιώβ, ο πιστός άνθρωπος Μωυσής κατέγραψε τη βιογραφία του Ιώβ. Υπό θεϊκή έμπνευση, ο Μωυσής μπόρεσε να αποκαλύψει, όχι μόνο γεγονότα στη γη που επηρέασαν τον Ιώβ, αλλά και μερικά γεγονότα που εκτυλίχθηκαν στον ουρανό.

Στην αρχή της αφήγησης, διαβάζουμε ότι ο Ιώβ είχε μια γεμάτη και ευτυχισμένη ζωή. Ήταν ευκατάστατος, τον ήξεραν όλοι και έχαιρε σεβασμού στη γη του Ουζ—μια τοποθεσία πιθανώς στη βόρεια Αραβία. Έδινε απλόχερα σε όσους είχαν ανάγκη και υπερασπιζόταν τους αβοήθητους. Ο Ιώβ και η σύζυγός του είχαν ευλογηθεί με δέκα παιδιά. Πάνω απ’ όλα, ο Ιώβ ήταν πνευματικό άτομο. Επιζητούσε ένθερμα να ευαρεστεί τον Ιεχωβά, όπως είχαν κάνει και οι μακρινοί συγγενείς του, ο Αβραάμ, ο Ισαάκ, ο Ιακώβ και ο Ιωσήφ. Σαν εκείνους τους πατριάρχες, ο Ιώβ εκπροσωπούσε ως ιερέας την οικογένειά του, προσφέροντας τακτικά θυσίες εκ μέρους των παιδιών του.—Ιώβ 1:1-5· 31:16-22.

Εντελώς ξαφνικά όμως, το σκηνικό στην ιστορία του Ιώβ αλλάζει. Μας ανοίγεται ένα μικρό παράθυρο στον ουρανό, και μαθαίνουμε πράγματα που δεν ήταν δυνατόν να γνωρίζει ο Ιώβ. Οι πιστοί άγγελοι του Ιεχωβά έχουν συγκεντρωθεί ενώπιον του Θεού, και κάποια στιγμή εμφανίζεται ο στασιαστής άγγελος Σατανάς. Ο Ιεχωβά Θεός ξέρει ότι ο Σατανάς απεχθάνεται τον δίκαιο Ιώβ, γι’ αυτό του απευθύνει τον λόγο, τονίζοντας την εκπληκτική ακεραιότητα του Ιώβ. Ο Σατανάς απαντάει με θράσος: «Μήπως δωρεάν φοβάται ο Ιώβ τον Θεό; Δεν έστησες προστατευτική περίφραξη γύρω από τον ίδιο, το σπίτι του και όλα όσα έχει;» Ο Σατανάς μισεί τους ανθρώπους ακεραιότητας. Όταν εκείνοι δείχνουν τέτοια ολόκαρδη αφοσίωση στον Ιεχωβά Θεό, ξεσκεπάζουν το πραγματικό πρόσωπο του Σατανά: είναι ένας προδότης χωρίς ίχνος αγάπης μέσα του. Ο Σατανάς λοιπόν επιμένει ότι ο Ιώβ υπηρετεί τον Θεό μόνο για ιδιοτελείς λόγους. Αν ο Ιώβ έχανε τα πάντα, ισχυρίζεται ο Σατανάς, θα καταριόταν τον Ιεχωβά καταπρόσωπο!—Ιώβ 1:6-11.

Αν και ο Ιώβ δεν το γνωρίζει, ο Ιεχωβά του έχει εμπιστευτεί ένα τεράστιο προνόμιο: Να βγάλει τον Σατανά ψεύτη. Ο Ιεχωβά επιτρέπει στον Σατανά να στερήσει τα πάντα από τον Ιώβ. Μόνο τον ίδιο δεν πρέπει να αγγίξει. Ο Σατανάς λοιπόν σπεύδει να εφαρμόσει το σαδιστικό του σχέδιο. Σε μία μόνο μέρα βρίσκουν τον Ιώβ απανωτά τραγικά χτυπήματα. Μαθαίνει ότι ξαφνικά έχασε τα ζωντανά του—πρώτα τα βόδια και τα γαϊδούρια του, μετά τα πρόβατά του και ύστερα τις καμήλες του. Ακόμη χειρότερα, οι υπηρέτες που τα φρόντιζαν σκοτώθηκαν. Μία από αυτές τις απώλειες τού είπαν ότι την προκάλεσε «φωτιά από τον Θεό»—πιθανώς κεραυνός. Προτού μπορέσει καλά καλά να συνειδητοποιήσει την απώλεια των ανθρώπινων ζωών ή τη φτώχεια που τον έχει βρει, δέχεται το πιο μεγάλο χτύπημα. Τα δέκα παιδιά του είχαν μαζευτεί στο σπίτι του μεγαλύτερου γιου του όταν μια ξαφνική ανεμοθύελλα χτυπάει το σπίτι και το γκρεμίζει, σκοτώνοντας όλα τα παιδιά του Ιώβ!—Ιώβ 1:12-19.

Είναι δύσκολο, αν όχι αδύνατον, να φανταστούμε πώς ένιωσε ο Ιώβ. Έσκισε τα ρούχα του, έκοψε τα μαλλιά του ως τη ρίζα και έπεσε στο έδαφος. Ο Ιώβ έβγαλε το συμπέρασμα ότι ο Θεός τού είχε δώσει όσα είχε και ότι ο Θεός τού τα αφαίρεσε. Πράγματι, ο Σατανάς είχε κάνει με πανουργία να φανεί ότι ο Θεός τού είχε προξενήσει αυτές τις συμφορές. Παρ’ όλα αυτά, ο Ιώβ δεν καταράστηκε τον Θεό του όπως είχε προβλέψει ο Σατανάς. Αντίθετα, ο Ιώβ είπε: «Ας συνεχίσει να είναι δοξασμένο το όνομα του Ιεχωβά».—Ιώβ 1:20-22.

Ο Σατανάς γίνεται έξαλλος αλλά δεν το βάζει κάτω. Έρχεται ξανά ενώπιον του Ιεχωβά σε μια σύναξη αγγέλων. Και πάλι ο Ιεχωβά εγκωμιάζει την ακεραιότητα του Ιώβ, την οποία εκείνος διατηρούσε παρ’ όλες τις επιθέσεις του Σατανά. Ο Σατανάς ανταπαντάει: «Ο άνθρωπος θα δώσει δέρμα αντί δέρματος. Όλα όσα έχει θα τα δώσει για χάρη της ζωής του. Άπλωσε όμως τώρα το χέρι σου και πλήξε τα κόκαλά του και τη σάρκα του· τότε σίγουρα θα σε καταραστεί καταπρόσωπο». Ο Σατανάς ήταν βέβαιος ότι αν ο Ιώβ αρρώσταινε βαριά θα καταριόταν τον Θεό. Έχοντας απόλυτη εμπιστοσύνη στον Ιώβ, ο Ιεχωβά επιτρέπει στον Σατανά να του στερήσει την υγεία—με την προϋπόθεση να μην τον σκοτώσει.—Ιώβ 2:1-6.

Έπειτα από λίγο, ο Ιώβ πλήττεται με την αρρώστια που αναφέρθηκε στην εισαγωγή. Φανταστείτε τη δύσμοιρη γυναίκα του. Ήταν που ήταν συντετριμμένη από την απώλεια των δέκα παιδιών της, αναγκάζεται τώρα να βλέπει και τον άντρα της να τυραννιέται φρικτά, ανήμπορη να τον βοηθήσει! Μέσα στη στενοχώρια της, λέει με απελπισία: «Ακόμη κρατάς την ακεραιότητά σου; Καταράσου τον Θεό και πέθανε!» Ο Ιώβ δεν έχει ξανακούσει την πολυαγαπημένη του γυναίκα να μιλάει έτσι. Το μόνο που μπορεί να πει είναι ότι μιλάει σαν γυναίκα που έχει χάσει τα λογικά της. Για μια ακόμη φορά όμως, ο Ιώβ αρνείται να καταραστεί τον Θεό του. Δεν βγαίνει κάτι αμαρτωλό από τα χείλη του.—Ιώβ 2:7-10.

Γνωρίζατε ότι αυτή η θλιβερή, αληθινή ιστορία σάς αφορά προσωπικά; Προσέξτε ότι ο Σατανάς δεν εκτόξευσε τη μοχθηρή κατηγορία του μόνο εναντίον του Ιώβ, αλλά και εναντίον της ανθρωπότητας γενικά, καθώς είπε: «Ο άνθρωπος ... όλα όσα έχει θα τα δώσει για χάρη της ζωής του». Με άλλα λόγια, ο Σατανάς θεωρεί ότι είμαστε όλοι ανίκανοι να μείνουμε ακέραιοι! Ισχυρίζεται ότι ούτε εσείς αγαπάτε αληθινά τον Θεό, ότι θα εγκαταλείψετε αμέσως τον Θεό για να γλιτώσετε τη ζωή σας. Ουσιαστικά ο Σατανάς λέει ότι είστε το ίδιο ιδιοτελείς με εκείνον! Θέλετε να τον βγάλετε ψεύτη; Ο καθένας μας έχει αυτό το προνόμιο. (Παροιμίες 27:11) Ας δούμε τώρα ποια ήταν η επόμενη δυσκολία που αντιμετώπισε ο Ιώβ.

Τρεις άντρες που ήξεραν τον Ιώβ—η αφήγηση τούς χαρακτηρίζει φίλους ή γνωστούς του—ακούν για τις συμφορές που τον βρήκαν και ταξιδεύουν για να τον επισκεφτούν και να τον παρηγορήσουν. Όταν τον αντικρίζουν από μακριά, δεν τον αναγνωρίζουν. Ο Ιώβ, τσακισμένος από τον πόνο και με το δέρμα του μαυρισμένο από την αρρώστια, δεν είναι παρά σκιά του παλιού του εαυτού. Οι τρεις άντρες—ο Ελιφάς, ο Βιλδάδ και ο Σωφάρ—δίνουν ολόκληρη παράσταση δράματος, θρηνώντας γοερά και πετώντας χώμα στο κεφάλι τους. Έπειτα, κάθονται καταγής δίπλα στον Ιώβ δίχως να μιλούν. Μια ολόκληρη εβδομάδα κάθονται εκεί, μέρα νύχτα, χωρίς να βγάλουν κουβέντα από το στόμα τους. Ας μη νομίσουμε ότι έμειναν σιωπηλοί για συμπαράσταση, επειδή δεν τον είχαν ρωτήσει τίποτα και το μόνο που ήξεραν ήταν το προφανές—ότι ο Ιώβ υπέφερε πολύ.—Ιώβ 2:11-13· 30:30.

Τελικά, αναγκάζεται να μιλήσει ο Ιώβ πρώτος. Με λόγια που στάζουν πόνο, καταριέται τη μέρα που γεννήθηκε. Και αποκαλύπτει μια βαθιά αιτία της δυστυχίας του. Νομίζει ότι ο Θεός είναι η πηγή των συμφορών του! (Ιώβ 3:1, 2, 23) Αν και παραμένει άνθρωπος πίστης, ο Ιώβ χρειάζεται απεγνωσμένα παρηγοριά. Αλλά όταν εκείνοι οι γνωστοί του αρχίζουν να μιλούν, ο Ιώβ αντιλαμβάνεται γρήγορα ότι ήταν καλύτερα όταν δεν μιλούσαν.—Ιώβ 13:5.

Τον λόγο παίρνει πρώτα ο Ελιφάς, που ήταν πιθανώς ο γηραιότερος και αρκετά μεγαλύτερος από τον Ιώβ. Στη συνέχεια, τη σκυτάλη παίρνουν οι άλλοι δύο, οι οποίοι θα λέγαμε ότι γενικά ακολουθούν άβουλα τον Ελιφάς. Κάποια από τα λεγόμενά τους ίσως φαίνονται άκακα, καθώς αραδιάζουν κοινότοπες εκφράσεις θεοσέβειας, όπως ότι ο Θεός είναι εξυψωμένος και ότι τιμωρεί τους κακούς αλλά ευλογεί τους καλούς. Από την αρχή όμως, διαφαίνεται μια καυστικότητα στα λόγια τους. Χρησιμοποιώντας υπεραπλουστευμένη λογίκευση, ο Ελιφάς υπονοεί πως, αφού ο Θεός είναι καλός και τιμωρεί τους κακούς, και αφού είναι ξεκάθαρο ότι ο Ιώβ τιμωρούνταν, ποιο είναι το λογικό συμπέρασμα; Ο Ιώβ πρέπει να είχε κάνει κάτι κακό.—Ιώβ 4:1, 7, 8· 5:3-6.

Όπως είναι αναμενόμενο, ο Ιώβ δεν μπορεί να αποδεχτεί αυτή τη συλλογιστική. Την απορρίπτει κάθετα. (Ιώβ 6:25) Οι τρεις σύμβουλοι όμως πείθονται ακόμη περισσότερο ότι ο Ιώβ είναι ένοχος, ότι κρύβει κάποια αδικοπραγία. Κάτι πρέπει να έχει κάνει για να του συμβαίνουν όλα αυτά τα άσχημα πράγματα. Ο Ελιφάς κατηγορεί τον Ιώβ ότι είναι αυθάδης και πονηρός, και ότι δεν έχει θεοσεβή φόβο. (Ιώβ 15:4, 7-9, 20-24· 22:6-11) Ο Σωφάρ λέει στον Ιώβ να σταματήσει ό,τι κακό κάνει και να πάψει να απολαμβάνει την αμαρτία. (Ιώβ 11:2, 3, 14· 20:5, 12, 13) Ο δε Βιλδάδ τού δίνει ένα πολύ άσπλαχνο χτύπημα. Ισχυρίζεται ότι οι γιοι του πρέπει να είχαν κάνει κάποια αμαρτία, πράγμα που οδήγησε στον θάνατο που τους άξιζε!—Ιώβ 8:4, 13.

Αυτοί οι παροδηγημένοι άντρες κάνουν κάτι ακόμη χειρότερο. Στην πραγματικότητα, αμφισβητούν όχι μόνο την ακεραιότητα του Ιώβ αλλά και αυτή καθαυτή την ιδέα της ακεραιότητας! Στα αρχικά του λόγια, ο Ελιφάς μίλησε για μια μυστηριώδη επαφή του με ένα αόρατο πνεύμα. Αυτό που έμεινε στον Ελιφάς από εκείνη την εμπειρία με τον δαίμονα ήταν μια δηλητηριώδης σκέψη: Ο Θεός «δεν εμπιστεύεται τους υπηρέτες του, και βρίσκει λάθη στους αγγέλους του». Με βάση αυτό το σκεπτικό, οι θνητοί άνθρωποι δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να ευαρεστήσουν τον Θεό! Αργότερα, ο Βιλδάδ ισχυρίζεται ότι η ακεραιότητα του Ιώβ είναι άχρηστη στον Θεό—όσο άχρηστη θα του ήταν και η ακεραιότητα μιας κάμπιας!—Ιώβ 4:12-18· 15:15· 22:2, 3· 25:4-6.

Έχετε προσπαθήσει ποτέ να παρηγορήσετε κάποιον την ώρα που υποφέρει; Δεν είναι εύκολο. Μπορούμε όμως να μάθουμε πολλά από τους παροδηγημένους γνωστούς του Ιώβ—κυρίως για το τι δεν πρέπει να λέμε. Μέσα σε όλο αυτόν τον καταιγισμό από βαρύγδουπες δηλώσεις και αβάσιμες εκλογικεύσεις, εκείνοι οι τρεις άντρες δεν απευθύνθηκαν ούτε μία φορά στον Ιώβ με το όνομά του! Δεν ενδιαφέρθηκαν καθόλου για τη ραγισμένη καρδιά του Ιώβ ούτε θεώρησαν απαραίτητο να του φερθούν τρυφερά. * Αν λοιπόν κάποιος για τον οποίο νοιάζεστε είναι θλιμμένος, προσπαθήστε να είστε θερμοί, εγκάρδιοι και καλοσυνάτοι μαζί του. Προσπαθήστε να ενισχύσετε την πίστη και το θάρρος του, βοηθώντας τον να εμπιστευτεί στον Θεό και να έχει πεποίθηση στη μεγάλη καλοσύνη, στο έλεος και στη δικαιοσύνη Του. Αυτό θα είχε κάνει ο Ιώβ για τους συντρόφους του αν ήταν στη θέση τους. (Ιώβ 16:4, 5) Πώς αντέδρασε όμως στις επίμονες επιθέσεις προς την ακεραιότητά του;

Ο καημένος ο Ιώβ βρισκόταν ήδη σε απόγνωση όταν άρχισε αυτός ο μακρύς διάλογος. Ευθύς εξαρχής, παραδέχτηκε ότι τα λόγια του μερικές φορές ήταν «αχαλίνωτα» και έμοιαζαν με «τα λόγια ενός απελπισμένου». (Ιώβ 6:3, 26) Καταλαβαίνουμε γιατί. Τα λόγια του αντανακλούσαν την απύθμενη θλίψη του. Επίσης, αντανακλούσαν την περιορισμένη οπτική του. Λόγω του ότι οι τραγωδίες που βρήκαν εκείνον και την οικογένειά του ήταν τόσο ξαφνικές, και μάλιστα φαίνονταν υπερφυσικές, ο Ιώβ θεώρησε ότι τις προκάλεσε ο Ιεχωβά. Έχοντας πλήρη άγνοια για ορισμένα σημαντικά γεγονότα, στήριξε κάποια συμπεράσματά του σε εσφαλμένες εικασίες.

Ωστόσο, ο Ιώβ ήταν άνθρωπος με βαθιά και δυνατή πίστη. Η πίστη του ήταν εμφανής σε πολλά από όσα είπε σε εκείνον τον μακρύ διάλογο—λόγια που είναι αληθινά, όμορφα και ενθαρρυντικά για εμάς σήμερα. Όταν μίλησε για τα θαύματα της δημιουργίας, δόξασε τον Θεό με τρόπους που κανένας άνθρωπος δεν θα μπορούσε να κάνει χωρίς τη βοήθεια του Θεού. Για παράδειγμα, είπε ότι ο Ιεχωβά «κρεμάει τη γη στο τίποτα», μια δήλωση που έγινε πολλούς αιώνες προτού αυτό διαπιστωθεί επιστημονικά. * (Ιώβ 26:7) Και, όταν ο Ιώβ μίλησε για την ελπίδα που είχε για το μέλλον, εκφράστηκε με πεποίθηση όμοια με αυτή που είχαν άλλα πολύ πιστά άτομα. Ο Ιώβ πίστευε ότι, σε περίπτωση που πέθαινε, ο Θεός θα τον θυμόταν, θα ανυπομονούσε να τον ξαναδεί και κάποια στιγμή θα τον επανέφερε στη ζωή.—Ιώβ 14:13-15· Εβραίους 11:17-19, 35.

Τι θα πούμε όμως για το ζήτημα της ακεραιότητας; Ο Ελιφάς και οι δύο φίλοι του επέμεναν ότι η ακεραιότητα του ανθρώπου δεν έχει καμία σημασία για τον Θεό. Μήπως ο Ιώβ αποδέχτηκε αυτό το άθλιο ψέμα; Με τίποτα! Ο Ιώβ υποστήριξε ότι ο Θεός υπολογίζει την ακεραιότητα. Είπε με πεποίθηση για τον Ιεχωβά: «Θα αναγνωρίσει την ακεραιότητά μου». (Ιώβ 31:6) Επιπλέον, ο Ιώβ διέκρινε ξεκάθαρα ότι η εσφαλμένη λογίκευση των υποτιθέμενων παρηγορητών του ουσιαστικά ήταν επίθεση στην ακεραιότητά του. Αυτό αποτέλεσε το έναυσμα για την πιο μακροσκελή ομιλία του Ιώβ, η οποία έκλεισε μια και καλή τα στόματα εκείνων των τριών αντρών.

Ο Ιώβ αντιλαμβανόταν ότι η ακεραιότητά του σχετιζόταν με την καθημερινή του ζωή. Έτσι λοιπόν, υπερασπίστηκε τον τρόπο με τον οποίο ζούσε και ενεργούσε. Για παράδειγμα, απέφευγε όλες τις μορφές ειδωλολατρίας, φερόταν στους άλλους με καλοσύνη και αξιοπρέπεια, παρέμενε ηθικά καθαρός και τιμούσε τον γάμο του. Πάνω από όλα, παρέμενε όσια προσκολλημένος στον μόνο αληθινό Θεό, τον Ιεχωβά. Γι’ αυτό, ο Ιώβ ήταν σε θέση να πει με το χέρι στην καρδιά: «Ώσπου να πεθάνω, δεν θα απαρνηθώ την ακεραιότητά μου!»—Ιώβ 27:5· 31:1, 2, 9-11, 16-18, 26-28.

Έχετε και εσείς την ίδια άποψη με τον Ιώβ για την ακεραιότητα; Η ακεραιότητα είναι εύκολη στα λόγια, αλλά ο Ιώβ διαπίστωσε ότι περιλαμβάνονται και πράξεις. Δείχνουμε την πλήρη, ολόκαρδη αφοσίωσή μας στον Θεό όταν τον υπακούμε και κάνουμε ό,τι είναι σωστό στα μάτια του στην καθημερινή μας ζωή—ακόμη και όταν αντιμετωπίζουμε αντιξοότητες. Αν ζούμε με αυτόν τον τρόπο, τότε σίγουρα θα κάνουμε τον Ιεχωβά χαρούμενο και θα απογοητεύουμε τον εχθρό του, τον Σατανά, όπως έκανε ο Ιώβ πριν από τόσους αιώνες. Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να μιμούμαστε την πίστη του Ιώβ!

Ωστόσο, ο επίλογος στην ιστορία του Ιώβ δεν είχε γραφτεί ακόμη. Ο Ιώβ είχε χάσει την ισορροπία του, είχε απορροφηθεί τόσο πολύ από την προσπάθεια να αποδείξει τη δική του δικαιοσύνη ώστε αμέλησε να υπερασπιστεί τον Θεό του. Χρειαζόταν διόρθωση και πνευματική βοήθεια. Και εφόσον ένιωθε ακόμη ανείπωτο πόνο και θλίψη, είχε απελπιστική ανάγκη από γνήσια παρηγοριά. Τι θα έκανε ο Ιεχωβά για αυτόν τον άνθρωπο πίστης και ακεραιότητας; Ένα επόμενο άρθρο αυτής της σειράς θα ασχοληθεί με αυτό το θέμα.