Nagulimek met laengen dagiti lallaki. Mabalin a ti laengen mangngeg ket ti nabara a palayupoy ti angin manipud iti desierto ti Arabia. Awanen ti maibaga ni Job ken nabannogen kalpasan ti atiddog nga argumentona. Panunotem a kitkitaenna ti tallo a kakaduana a da Elifaz, Bildad, ken Zofar—a kasla karkaritenna ida nga agsao pay. Ngem agdumogda laeng wenno kumitada iti adayo ta saan a nagballigi dagiti awan serserbina nga argumentoda, dagiti “naangin” ken makapasakit a sasaoda. (Job 16:3, footnote) Talaga a determinado ni Job a mangpaneknek iti kinamatalekna.

 Mabalin a narikna ni Job a ti kinamatalekna ti kapatgan. Napukawna ti kinabaknangna, ti sangapulo nga annakna, ti suporta ken respeto dagiti gagayyem ken kaarrubana, ken nagsakit iti nakaro. Limmitem, ginaddil, ken inigges ti kudilna. Nabangsit payen ti sang-awna. (Job 7:5; 19:17; 30:30) Ngem gapu kadagiti nasakit nga imbagbaga dagiti tallo a lallaki, nakapungtot unay ni Job. Determinado a mangpaneknek nga isu ket saan a managbasol a kas iti imbagada. Dida nakauni iti maudi nga imbaga ni Job. Awanen ti dakes a maibagada kenkuana. Ngem nasaem latta ti riknana. Kasapulanna latta ti tulong!

 Maawatantayo no apay a di umiso ti panangmatmat ni Job iti kasasaadna. Kasapulanna ti panangiwanwan ken panangilinteg. Kasapulanna met ti pudpudno a liwliwa ken pammaregta, banag nga inaramid koma dagiti tallo a kakaduana ngem saan. Adda kadi tiempo a nariknam a kasapulam unay ti panangiwanwan ken liwliwa? Napadasam kadin ti naupay gapu kadagiti tattao nga impagarupmo a gagayyemmo? Ammuem no kasano a ti panangtulong ni Jehova a Dios iti adipenna a ni Job ken ti reaksion ni Job ket maikkannaka iti namnama ken praktikal a tulong.

 Adda maammuantayo iti salaysay maipapan ken Job a saantay a namnamaen. Adda pay sabali a lalaki nga adda idi sadiay, ti ub-ubing a ni Elihu. Kaduada, ken siuulimek a dumdumngeg iti panagdidiskusion dagiti lallaki. Saan a pulos naragsakan kadagiti nangngegna.

 Saan a nagustuan ni Elihu ti imbaga ni Job. Nasaktan idi nakitana a nasair ti matalek a ni Job ket ‘inkalinteganna nga isu ti husto imbes a ti Dios.’ Ngem talaga a nakipagrikna ni Elihu ken Job—nakitana nga agpapaut-ot, napasnek, ken kasapulanna ti naasi a balakad ken liwliwa. Saanen a maanusan ni Elihu dagiti tallo nga ulbod a manangliwliwa! Nangngegna dagiti nasakit nga imbagbagada ken Job, ken ti panangikagumaanda a mangdadael iti pammati, dignidad, ken kinamatalekna. Nakarkaro pay, pinagparangda a dakes ti Dios. Gapu iti dayta, saanen a nakapagteppel ni Elihu!—Job 32:2-4, 18.

 Kunana: “Ubingak idinto ta lallakaykayon. Isu nga inggawidko ti bagik ta raraemenkayo, ken saanko nga imbaga kadakayo dagiti ammok.” Ngem saanen a makapagulimek. Intuloyna: “Saan a gapu ta lakayen ti maysa ket masiriben, saan met a dagiti laeng lallakay ti umiso ti pannakaawatda.” (Job 32:6, 9) Atiddog ti simmaruno nga imbaga ni Elihu a mangpaneknek nga umiso dagita a sasao. Naiduma unay ti panagsaona no idilig kada Elifaz, Bildad, ken Zofar. Impasigurado ni Elihu a saanna a tagibassiten ni Job wenno pakaruen ti marikriknana. Pinadayawanna met ni Job babaen ti panangawagna iti naganna ken ti panangibagana a saan a rinaem dagiti kakaduana. a Siraraem nga imbagana: “Ita, Job, pangngaasim ta denggennak.”—Job 33:1, 7; 34:7.

 Prangka a binalakadan ni Elihu ni Job: “Nangngegko nga imbagam, . . . ‘nasin-awak, awan basolko; nadalusak, awan biddutko. Ngem adda panggapuan ti Dios a mangbusor kaniak.’” Imbaga ni Elihu ti talaga a problema. Insaludsodna: “Kombinsidoka kadi unay a sika ti husto nga uray la ibagam, ‘nalinlintegak ngem iti Dios’?” Saanna a mapalabas ti kasta a panagrason. “Saan a husto dayta nga imbagam,” kuna ti ubing a lalaki. (Job 33:8-12; 35:2) Ammo ni Elihu a makapungtot unay ni Job gapu iti adu a napukawna ken iti saan a nasayaat a panangtrato kenkuana dagiti ulbod a gagayyemna. Ngem pinakdaaran ni Elihu ni Job: “Agannadka di la ket ta makaguraka gapu iti pungtotmo.”—Job 36:18.

 Kapatgan iti amin, indepensa ni Elihu ni Jehova a Dios. Napuersa daytoy napateg a kinapudno nga imbagana: “Imposible nga agaramid ti Dios iti dakes, ken saan nga agaramid ti Mannakabalin-amin iti di umiso! . . . Saan a killuen ti Mannakabalin-amin ti hustisia.” (Job 34:10, 12) Kas panangipakita iti asi ken kinahustisia ni Jehova, impalagip ni Elihu ken Job a saan a bimmallaet ni Jehova ken saanna a dinusa ni Job gapu kadagiti nadarasudos ken awan raraemna a panagsaona. (Job 35:13-15) Ken imbes nga agpammarang ni Elihu nga ammona ti amin, sipapakumbaba a binigbigna: “Dakdakkel ti Dios ngem iti kabaelantayo nga ammuen.”—Job 36:26.

 Naasi latta ni Elihu uray prangka ti balakadna. Imbagana ti nagsayaat a namnama nga isublinto ni Jehova ti salun-at ni Job. Imbaga ti Dios iti matalek nga adipenna: “Agbalin koma a nasalsalun-at ti lasagna ngem idi agtutubo; agsubli koma ti pigsana a kas idi kinaagtutubona.” Ti sabali pay a gundaway nga impakita ni Elihu ti asina ket idi imbagana nga agsao ni Job imbes nga ibagana no ania ti rumbeng nga aramidenna. Kunana: “Agsaoka, ta kayatko a paneknekan a hustoka.” (Job 33:25, 32) Ngem saan a nagsao ni Job. Nalabit nariknana a saan a masapul a sungbatanna ti naasi ken makaparegta a balakad. Mabalin a nagsangit ketdi ta nariknana nga ipatpateg ni Elihu.

 Adda dagiti napateg a masursurotayo kadagitoy a matalek a lallaki. Masursurotayo ken Elihu no kasano a balakadan ken liwliwaen dagiti agkasapulan iti dayta. Ti pudno a gayyem ibagana dagiti nakaro a pagkapuyam wenno pakdaarannaka sakbay a makaaramidka iti nadagsen a kamali uray narigat dayta kenkuana. (Proverbio 27:6) Kayattayo ti agbalin a kasta a kita ti gayyem, naasi ken makaparegta iti sabsabali uray no makapagsaoda iti nadarasudos. Ken no datayo ti agkasapulan iti balakad, mabalin nga ipalagip ti ulidan ni Job a sipapakumbaba nga awatentayo dayta imbes a laksidentayo. Kasapulantayo amin ti balakad ken panangilinteg. Masalbar ti biagtayo no awatentayo dayta.—Proverbio 4:13.

 Bayat nga agsasao ni Elihu, masansan a dinakamatna ti angin, ulep, gurruod, ken kimat. Imbagana maipapan ken Jehova: “Denggenyo a naimbag ti gumgumluong a bosesna.” Idi agangay, dinakamat ni Elihu ti “angin ti bagyo.” (Job 37:2, 9) Posible a bayat a makisarsarita ni Elihu ken Job, adda nakitada a mabukbukel a bagyo, a pumigpigsa a pumigpigsa. Idi kuan, nagbalin a nakapigpigsa a bagyo. Kalpasanna, adda nakaskasdaaw unay a napasamak. Nagsao ni Jehova!—Job 38:1.

 Bayat a basbasaem ti libro a Job, mabang-aranka no mabasam dagitoy a kapitulo a naglaon iti imbaga ni Jehova ken ni Job. Arigna intayab ti kinapudno ti amin nga awan serserbi ken ulbod a sasao da Elifaz, Bildad, ken Zofar. Saan pay ketdi a dagus a kinasarita ni Jehova dagita a lallaki. Ni laeng Job ti kinasaritana. Inlintegna ti ipatpategna nga adipen a kas iti panangilinteg ti ama iti anakna.

 Ammo ni Jehova ti saem a marikrikna ni Job. Ken naasian kenkuana, a kas iti kanayon a marikriknana no agsagaba ti patpatgenna nga anak. (Isaias 63:9; Zacarias 2:8) Ngem ammona met a ni Job ket “agsasao nga awanan iti pannakaammo,” a nangpakaro kadagiti problemana. Inlinteg ngarud ni Jehova ni Job kadagitoy a saludsodna. Inrugina: “Ayanmo idi inaramidko ti daga? Ibagam kaniak, no ammom.” Iti rugi ti panamarsua, impukkaw “dagiti bituen ti agsapa,” dagiti anghel a pamilia ti Dios, ti ragsakda kadagiti nakaskasdaaw a parsuana. (Job 38:2, 4, 7) Siempre, saan nga ammo dayta ni Job.

 Intuloy ni Jehova ti nagsao maipapan kadagiti pinarsuana. Arigna inlawlawagna iti apagbiit ken Job dagiti topiko a maaw-awagan ita a natural science, kas iti astronomy, biology, geology, ken physics. Espesipiko a dinakamat ni Jehova ti sumagmamano nga animal nga adda idi iti lugar a nagnaedan ni Job kas iti leon, wak, kalding ti bantay, atap nga asno, atap a kalakian a baka, abestrus, kabalio, tikbaboy, agila, Behemot (nalabit hipopotamo), ken Leviatan (mabalin a buaya). Panunotem ti pribilehio a dumngeg iti panangisuro ti Namarsua iti uniberso maipapan kadagiti parsuana! b

 Ania ti kayat a sawen amin dagitoy? Kasapulan unay ni Job ti agbalin nga ad-adda a napakumbaba. Idi imbagana a di umiso ti panangtrato ni Jehova kenkuana, pakpakaruen laeng ni Job ti saem a marikriknana, nga iyad-adayona ti bagina iti naayat nga Amana. Maulit-ulit a dinamag ni Jehova no sadino ti ayan ni Job idi naaramid ti amin a nakaskasdaaw a parsua ken no kabaelan ni Job a pakanen, kontrolen, wenno paamuen dagiti pinarsuana. No saan a kabaelan ni Job a kontrolen dagiti pinarsua ni Jehova, kasano koma a kabaelanna nga ukomen ti Namarsua? Saan kadi nga adayo a nasaysayaat ti daldalan ken panagpampanunot ni Jehova ngem iti limitado a panagpampanunot ni Job?

 Makita iti amin nga imbaga ni Jehova ti dakkel nga ayatna. Arigna pinagpanunot ni Jehova ni Job: ‘Anakko, no kabaelak a parsuaen ken aywanan amin dagitoy a banag, panagkunam, saanka a kabaelan nga aywanan? Baybay-anka kadi, alaek dagiti annakmo, dagiti banag a mangmangted kenka iti natalged a masakbayan, ken pagsakitenka? Saan kadi a Siak laeng ti makaisubli iti amin a pukawmo ken makaep-ep iti nakaro a saem a marikriknam?’

 Namindua laeng a simmungbat ni Job kadagiti mamagpanunot a saludsod ni Jehova. Saan a nagrason wenno saanna nga inkalintegan ti bagina. Sipapakumbaba a binigbigna a bassit laeng ti ammona ken nagbabawyanna dagiti nadarasudos a sasaona. (Job 40:4, 5; 42:1-6) Nagsayaat daytoy a pakakitaan iti pammati ni Job. Iti laksid ti amin nga inibturanna, dakkel latta ti pammatina. Inawatna ti panangilinteg ni Jehova ken binalbaliwanna ti kapanunotanna. Matignaytayo a mangpanunot iti daytoy a saludsod, ‘Sipapakumbaba kadi nga awatek ti panangilinteg ken balakad?’ Kasapulantayo amin ti kasta a tulong. No awatentayo dayta, tultuladentayo ti pammati ni Job.

 Liwliwaenen ni Jehova ni Job. Kinuna ni Jehova ken Elifaz, a mabalin a kalakayan kadagiti tallo nga ulbod a manangliwliwa: “Makapungtotak kenka ken iti dua a kakaduam, ta saanyo nga imbaga ti kinapudno maipapan kaniak kas iti inaramid ti adipenko a ni Job.” (Job 42:7) Panunotem dayta. Ibagbaga kadi ni Jehova a di umiso ti amin nga imbaga dagiti tallo a lallaki wenno umiso ti amin nga imbaga ni Job? Siempre saan. c Ngem dakkel ti nakaidumaan ni Job kadagiti mangak-akusar kenkuana. Agpaspasanaang, agladladingit, ken maup-upay ni Job gapu kadagiti di umiso nga akusasion kenkuana. Isu a gagangay a nakapagsao a sidadarasudos. Ngem saan a kasta ni Elifaz ken ti dua a gagayyemna. Gapu ta nakapuy ti pammatida, inggagarada ti agsao iti makapasakit. Saanda laeng nga inakusaran ti inosente a ni Job no di ket pinagparangda pay a naulpit ken dakes a Dios ni Jehova!

 Umiso laeng ngarud nga imbaga ni Jehova a masapul nga agdaton dagitoy a lallaki. Mangidatonda iti pito a kalakian a baka ken pito a kalakian a karnero—talaga a dakkel ti pategna, ta naisurat idi agangay iti Mosaiko a Linteg a dagitoy ti idaton ti nangato a padi no agbasol a pakairamanan ti intero a nasion. (Levitico 4:3) Dagita ti kanginginaan nga animal a maidaton sigun iti Linteg. Kanayonanna, awaten laeng ni Jehova ti daton dagiti mangak-akusar ken Job no ikararagan ida ni Job. d (Job 42:8) Naliwliwa la ketdi ni Job ta pinaneknekan ti Dios nga awan ti basolna ken nakitana ti panangipakat ni Jehova iti kinahustisiana!

 Nagtalek ni Jehova nga aramiden ni Job ti imbagana, a pakawanenna dagiti lallaki a nangpasakit unay kenkuana. Tinungpal ni Job ti Amana. (Job 42:9) Ti kinatulnogna ti kadakkelan a pakakitaan ti kinamatalekna, a nabilbileg ngem iti sao. Dayta ti makagapu nga adu a bendision ti naawat ni Job.

 Ni Jehova ket “nadungngo unay ken naasi” ken Job. (Santiago 5:11) Kasano? Pinaimbag ni Jehova ti sakitna. Panunotem ti narikna ni Job idi nagbalin manen ti kudilna a ‘nasalsalun-at ngem idi agtutubo’ kas iti imbaga ni Elihu! Tinulonganen dagiti kapamilia ken gagayyemna, nakipagriknada kenkuana, ken nangtedda kadagiti sagut. Insubli ni Jehova ti kinabaknang ni Job, ket dinoblena ti kaadu ti dati a sanikuana. Ti ngay kasasakitan a napasamak kenkuana—ti ipapatay dagiti annakna? Naliwliwa ni Job ken ti asawana ta addaanda manen iti sangapulo nga annak! Ken babaen ti milagro, pinaatiddog ni Jehova ti biag ni Job. Nagbiag ni Job iti kanayonan a 140 a tawen, ket nakitana ti uppat a henerasion dagiti kaputotanna. Kuna ti Biblia: “Kamaudiananna, natay ni Job kalpasan ti atiddog ken makapnek a biagna.” (Job 42:10-17) Idiay Paraiso, makaduanto manen ni Job ken ti dungdungnguenna nga asawa ti pamiliada, a pakairamanan ti sangapulo nga annakda a natay gapu iti aramid ni Satanas.—Juan 5:28, 29.

 Apay a nagadu ti bendision ni Jehova ken Job? Kuna ti Biblia: “Nadamagyo ti panagibtur ni Job.” (Santiago 5:11) Ad-adu a rigat ti inibturan ni Job ngem iti mapanunot ti kaaduan kadatayo. Ti sao a “panagibtur” kaipapananna a saan laeng a basta nalasatan ni Job dagidiay a pannubok. Nagibtur a dakkel latta ti pammati ken ayatna ken Jehova. Imbes a makapungtot ken agsakit ti nakemna, situtulok a pinakawanna latta dagiti nangigagara a mangpasakit kenkuana. Saanna nga insuko ti nakapatpateg a namnamana wenno ti napateg nga adda kenkuana, ti kinamatalekna.—Job 27:5.

 Masapul nga agibturtayo amin. Masiguradotayo nga ikagumaannatayo nga upayen ni Satanas a kas iti inaramidna ken Job. Ngem no agibturtayo buyogen ti pammati, agtalinaedtayo a napakumbaba, situtuloktayo a mangpakawan iti sabsabali, ken determinadotayo a mangtaginayon iti kinamatalektayo, maaddaantayo met iti nagsayaat a masakbayan. (Hebreo 10:36) Ti kasayaatan a pangupay ken Satanas wenno mangparagsak iti puso ni Jehova ket ti panangtuladtayo iti pammati ni Job!