Wolo ɖenɖe tɔm wɛɛ yɔ

Wolo tɔm ñʋŋ ɖeɖe

TAKAYAƔ HUYUU YƆƆ TƆM | BIBL​—KƖWABƖ KALA SAKƖYƐ

Bibl wabɩ mbʋ pɩpɩzaɣ se pɩwɛɛkɩ kɩ-takayɩsɩ yɔ

Bibl wabɩ mbʋ pɩpɩzaɣ se pɩwɛɛkɩ kɩ-takayɩsɩ yɔ

KAÐƐ: Papyrus waa yɔɔ nɛ tɔna yɔɔ pama Bibl takayɩsɩ kajalaɣ ñɩnzɩ nɛ wondu ndʋ tɩ-yɔɔ ɖɔɖɔ nabɛyɛ ɖaɣnɩ takayɩsɩ nzɩ maʋ se sɩtɔyɩ. * (2 Timootee 4:13) Ɛzɩma wondu tʋnɛ tɩpɩzaɣ se tɩkɔnɩ kaɖɛ Bibl takayɩsɩ yɔɔ?

Papyrus waa fɛyɩ ɖoŋ, pacɩyɩɣ nɛ pacadɩɣ ɖɔɖɔ lɔŋ. Richard Parkinson nɛ Stephen Quirke pɛkɛ lɔŋsɩnɖaa nɛ pɛkpɛlɩkɩɣ Caanaʋ taa Egipiti mba tɔm. Pɔyɔɔdaa se: “Wonuu ŋgʋ, kɩpɩzɩɣ nɛ kɩwɛɛkɩ nɛ kɩpɩsɩ hɔɔlasɩ yaa kɩpɩsɩ mʋzʋʋ. Nɛ ye pasɩ-kʋ ɖoli kʋɖʋm yɔ, ye kɩwɛ niŋkaɣ taa yɔ, kɩpɩzɩɣ nɛ kɩmʋ kaŋgbʋzʋyaɣ yaa kɩɖazɩ; nɛ sʋnzʋma pɩzɩɣ ɖɔɖɔ nɛ atɔɔ-kʋ, kɔzɩ kɔzɩ ye pɛmɛsɩ-kʋ tɛtɛɛ yɔ.” Nabɛyɛ lɩ papyrus waa mba pɔ-yɔɔ lɛ, patɩsɩɩ-wɛ camɩyɛ, pasɩ-wɛ ɖenɖe ñalɩmɩyɛ yaa niŋkaɣ kɩlaa yɔ nɛ pɛwɛɛkɩ lɔŋ.

Tɔna wena a-yɔɔ pamaɣaɣ tɔm yɔ, alɛ leɖaɣ nɛ pɩkpaɖɩ papyrus waa, ɛlɛ alɛ ɖɔɖɔ ye patɩɖɔkɩ-yɛ camɩyɛ yaa pasɩ-yɛ ɖenɖe soŋaɣ, niŋkaɣ yaa ñalɩmɩyɛ kɩlaa yɔ, awɛɛkɩɣ lɛɛ lɛɛ. * Sʋnzʋma tɔkaɣ-yɛ ɖɔɖɔ. Pʋyɔɔ takayaɣ nakɛyɛ yɔɔdɩ caanaʋ taa takayɩsɩ yɔɔ se: “Pɩwɛ kaɖɛ pʋcɔ nɛ takayaɣ nakɛyɛ pɩzɩ nɛ kawa kala ana a-tɩŋa.” Ye Bibl takayɩsɩ kaawɛɛkaa yɔ, kɩ-tɔm ɖɔɖɔ kaaleba.

ƐZƖMA BIBL LƖ KAÐƐ NÐƖ ÐƖ-TAA YƆ: Yuda ñɩma paɣtʋ kaapɔzaɣ paa wiyaʋ weyi se, paɣtʋ ndʋ tɩwɛ Moyizi takayɩsɩ taa yɔ, pɩwɛɛ se ‘ɛma-tʋ nɛ tɩɩwazɩ-ɩ.’ (Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 17:18) Pɩtasɩ lɛ, takayɩsɩ taa mayaa ɖaɣnɩ Ɛsɔtɔm takayɩsɩ nzɩ sɩɩwɛ alɩwaatʋ ndʋ tɩ-taa yɔ, maʋ tam sakɩyɛ nɛ pɩkɔm nɛ pɩtalɩ kajalaɣ Krɩstʋ ñɩma alɩwaatʋ taa lɛ, takayɩsɩ nzɩ sɩɩtɔyaa nɛ sɩwɛɛ paa Sinaagɔɔgɩ ŋgʋ lɛ kɩ-taa, kpaɣnɩ Izrayɛɛlɩ nɛ ŋwolo ɖooo Masedonii. (Luka 4:16, 17; Tʋma Labʋ 17:11) Ɛzɩma pɩlaba nɛ takayɩsɩ kɩbɩnzɩ nzɩ sɩtalɩnɩ halɩ nɛ sɔnɔ?

Teŋgu Kɩsɩbʋʋ cɔlɔ Bibl takayɩsɩ; sɩɩlabɩ pɩnzɩ mɩnɩŋ sakɩyɛ cʋʋ ŋgbaŋ taa, wɩlɩŋ lone naɖɩyɛ taa

Bibl hɔɔlʋʋ ŋgʋ payaɣ se Nouveau Testament yɔ, kɩ-yɔɔ lɔŋsɩnɖʋ Philip Comfort yɔɔdaa se: “Yuda ñɩma sɩɣaɣ Ɛsɔtɔm takayɩsɩ tɔna kokola nɛ ŋgbaŋ taa se sɩtaawɛɛkɩ.” Mbʋ ɖɔɖɔ Krɩstʋ ñɩma lakaɣ. Mbʋ yebina nɛ pʋwayɩ pɔkɔm palɩɩ Bibl takayɩsɩ kɩbɩnzɩ nasɩyɩ yɔɔ cʋʋ ŋgbaŋ taa, kuduyuŋ tɛɛ wondu ɖɩmɛsɩyɛ, pɛɛ pɔŋ taa nɛ pɩkpɛndɩnɩ ageeta wena a-taa wɩlɩŋ wɛ pɩdɩɩfɛyɩ yɔ.

MBƲ PƖLƖ PƖ-TAA YƆ: Bibl takayɩsɩ hɔɔlɩŋ sakɩyɛ tɩwɛɛkɩ, nɛ sɔnɔ sɩ-taa lɛɛsɩ leɖaa nɛ pɩcɛzɩ pɩnzɩ 2000 mbʋ yɔ. Caanaʋ takayaɣ nakɛyɛ hɔɔlʋʋ nakʋyʋ tileɖi siŋŋ nɛ pɩtalɩ Bibl takayɩsɩ.

^ tay. 3 Pɔɔ nɔɔ tɩŋ cikpeŋ weyi payaɣ se papyrus waa yɔ, pakpakaɣ nɛ palakɩnɩ wonuu ŋgʋ kɩ-yɔɔ pamaɣ tɔm yɔ, nɛ payaɣ-kʋ ɖɔɖɔ se papyrus. Pɔñɔɔzaɣ kpɩna tɔna ɖɔɖɔ nɛ pamaɣ a-yɔɔ tɔm.

^ tay. 5 Ðɩkpaɣ ɛzɩ Etaazuunii tɩ-yɔɔ wɛʋ takayaɣ mbʋ yɔ, tɔnɛ yɔɔ paama-kɛ. Pama-kɛ nɛ pɩtɩlabɩtɩ pɩnzɩ 250 lɛ kɛtɛm cadʋʋ nɛ pɩfɛyɩ kɛlɛʋ se ɛyʋ ɛpɩzɩ nɛ ɛkalɩ-kɛ.