Thiĩ harĩ ũhoro

Hihi Jesu Aakuĩrĩire Mũtharaba-inĩ?

Hihi Jesu Aakuĩrĩire Mũtharaba-inĩ?

Macokio ma Bibilia

 Andũ aingĩ monaga mũtharaba ũrĩ rũũri rũrĩa rũnene rũmenyithanagia Akristiano. No Bibilia ndĩtaaragĩria Jesu aakuĩrĩire kĩĩ-inĩ, kwoguo gũtirĩ mũndũ ũngĩtaarĩria ũndũ ũcio arĩ na ma. Ĩndĩ Bibilia nĩ ĩheanaga ũira wa atĩ Jesu aakuĩrĩire mũtĩ-inĩ no ti mũtharaba-inĩ.

 Kaingĩ Bibilia ĩhũthagĩra kiugo gĩa Kĩngiriki stau·rosʹ ĩkĩaria ũhoro wa harĩa Jesu oragĩirũo. (Mathayo 27:40; Johana 19:17) O na gũtuĩka kaingĩ kiugo kĩu nĩ gĩtaũragwo “mũtharaba,” athomi aingĩ nĩ metĩkanagĩria atĩ kiugo kĩu kiugĩte “mũtĩ.” a Kũringana na A Critical Lexicon and Concordance to the English and Greek New Testament, kiugo stau·rosʹ “gĩtionanagia icunjĩ igĩrĩ cia mũtĩ ikĩranĩtio.”

 Ningĩ Bibilia nĩ ĩhũthĩrĩte kiugo gĩa Kĩngiriki xyʹlon kĩrĩa nĩ ũndũ ũmwe na kiugo stau·rosʹ. (Atũmwo 5:30; 1 Petero 2:24) Kiugo kĩu kiugĩte “rũbaũ” kana “mũtĩ.” b Bibilia ya The Companion Bible yugaga ũũ: “Gũtirĩ handũ thĩinĩ wa Kĩrĩkanĩro Kĩrĩa Kĩerũ gĩa Kĩngiriki hagwetagwo icunjĩ igĩrĩ cia mbaũ.”

Hihi kũhũthĩra mũtharaba ũthathaiya-inĩ nĩ gwĩtĩkĩrĩkaga nĩ Ngai?

A crux simplex​—ciugo cia Kĩlatini iria ihũthagĩrũo kuuga mũtĩ wa gũcuuria mwĩki-naĩ

 Gũtekũmakania harĩa Jesu aakuĩrĩire, maũndũ maya marũmĩrĩire o hamwe na mĩhari ya Bibilia nĩ maronania atĩ tũtiagĩrĩirũo kũhũthĩra mũtharaba ũthathaiya-inĩ.

  1.   Ngai ndetĩkagĩra ũthathaiya ũrĩa andũ mahũthagĩra mĩhianano kana indo ingĩ, o hamwe na mũtharaba. Ngai aathĩte Aisiraeli matikahũthĩre “mũhianano wa mũthemba wothe” ũthathaiya-inĩ wao, na Akristiano o nao merĩtwo ũũ: “Ũragĩrai ũhoi mĩhianano.”—Gũcokerithia Maathani 4:15-19, The Holy Bible in Gĩkũyũ Language; 1 Akorintho 10:14.

  2.   Akristiano a karine ya mbere matiahũthagĩra mũtharaba ũthathaiya-inĩ. c Akristiano othe magĩrĩire kũrũmĩrĩra kĩonereria kĩa atũmwo harĩ morutani na mĩthiĩre yao.—2 Athesalonike 2:15.

  3.   Ũhũthĩri wa mũtharaba ũthathaiya-inĩ uumanĩte na ndini cia maheeni. d Mĩaka magana maingĩ thutha wa gĩkuũ kĩa Jesu, rĩrĩa makanitha maatigire kũrũmĩrĩra morutani make, andũ erũ arĩa maambĩrĩirie kũnyitanĩra na kanitha “nĩ meetĩkĩririo mathiĩ na mbere kũhũthĩra mĩhianano ĩrĩa maahũthagĩra ndini-inĩ ciao cia maheeni” na nĩ hamwe na mũtharaba. (The Expanded Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words) O na kũrĩ ũguo, Bibilia ndĩtĩkĩrĩtie ũhũthĩri wa mĩhianano nĩguo atĩ andũ magarũrũke metĩkĩre Ũkristiano.​—2 Akorintho 6:17.

a Rora Riuma rĩa Gatatũ rĩa New Bible Dictionary, ĩrĩa yandĩkĩtwo nĩ D. R. W. Wood, karatathi ka 245; Theological Dictionary of the New Testament, Volume VII, karatathi ka 572; The International Standard Bible Encyclopedia, ĩrĩa njerũ, Volume 1, karatathi ka 825; na The Imperial Bible-Dictionary, Volume II, karatathi ka 84.

b Rora The Expanded Vine’s Expository Dictionary of New Testament Words, karatathi ka 1165; riuma rĩa kenda rĩa A Greek-English Lexicon, ya Liddell na Scott, karatathi ka 1191-​1192; na Theological Dictionary of the New Testament, Volume V, karatathi ka 37.

c Rora Encyclopædia Britannica ya 2003, rungu rwa rĩĩtwa “Cross”; The Cross​—Its History and Symbolism, karatathi ka 40; na The Companion Bible, Oxford University Press, appendix 162, karatathi ka 186.

d Rora The Encyclopedia of Religion, Volume 4, karatathi ka 165; The Encyclopedia Americana, Volume 8, karatathi ka 246; na Symbols Around Us, karatathi ka 205-​207.